Samenvatting van de structuur aan de
hand van het schema
Het Wilhelmus kan in gedeeld worden volgens de
regels van de klassieke retorica in:
exordium = inleiding, argumentatio = romp, peroratio = slot, op het
schema zijn de grenzen daartussen aangegeven met volle lijnen. Elk
van deze drie delen is weer onderverdeeld in tweeën, op het schema
weergegeven met een stippellijn. Deze tweedeling wordt doorgetrokken
naar de strofenbouw ; praktisch alle strofen kennen een tweedeling
in zinsbouw . Bij wijze van voorbeeld lees ik strofe 6 voor:
Mijn Schilt ende betrouwen
Sijt ghy, O Godt mijn Heer
Op u so wil ick bouwen
Verlaet my nemmermeer:
Dat ick doch vroom mach blijven
U dienaer taller stondt
Die Tyranny verdrijven
Die my mijn hert doorwondt
De vier argumenten voor deze structuur zijn:
1. het thema van het aardse vaderland ,
2. het thema van het hemelse vaderland.
De onderverdeling in tweeën wordt gemarkeerd door:
3. de inversie,
4. de ik- U relatie.
Elk deel beweegt zich naar een climax; de
argumentatio zelfs in beide delen: het vorstelijke deel in de
bijbelse geloofsheld ( vergelijking David - Oranje); het prinselijke
deel in de concrete beschrijving van de tocht langs de Maas: God
heeft het niet gewild, dat de prins deze zware kwelling voor zijn
volk kon afwenden.
De peroratio, het slot, vormt de samenvatting van het Wilhelmus. Dit
slot verwijst niet alleen inhoudelijk maar ook naar de vorm, naar
het exordium, door de parallellie in zinsbouw: eerste deel strofe
14, eerste deel strofe 3.
Schema structuur Wilhelmus
|