Het Wilhelmus

Analyse van de inhoud, de structuur en de boodschap

Dr. Theo H. van Doorn

Het Wilhelmus is behalve een geuzenlied en een rederijkerslied, ook een religieus lied, of nog beter wellicht: een schriftuurlijk lied. U hebt dat zo juist al gemerkt:
a. EEN NIEUW CHRISTELICK LIET als titel,
b. de twee gebedsstrofen r. 41 t/m r.48,
c. de twee strofen die op de gebedsstrofen volgen, met de bijbelse vergelijking r. 57 t/m r.72.
d. Scholten verwijst in zijn parafrase van het Wilhelmus naar 95 plaatsen in de bijbel en 118 plaatsen in de psalmberijming van Datheen. Als we een tekst bij het Wilhelmus zouden moeten plaatsen, zou onze keuze zijn Mattheüs 6:33: Maar zoek eerst het Koninkrijk Gods en zijn gerechtigheid, en al deze dingen zullen u toegeworpen worden.
(Scholten L.M.P., Het Wilhelmus, Zwijndrecht, 1987.)

Het Wilhelmus zit vol verwijzingen naar de bijbel. Ik noem maar een paar voorbeelden. (In het blauw de bijbeltekst).

r 3/4 Den vaderlant ghetrouwe Wees getrouw tot in de dood
blijf ick tot in den doet

r 7/8 Den koning van Hispaengien Vreest God, eert de koning
Heb ick altijt gheeert

r 9 In Godes vrees te leven In de vreze des Heren wandelen

r 17 Lijdt u mijn ondersaten Bezit uw ziel in lijdzaamheid

r 19 Godt sal u niet verlaten De Heer zal zijn volk niet verlaten

r 22 Bidt God nacht ende dag Dag en nacht bidden daarvan is in het O.T. herhaaldelijk sprake.

r31/32 Zijn Siel int eeuwich Leven Het eeuwig leven, de jongste dag
Verwacht den Jongsten dach zijn uitdrukkingen uit het Johannes evangelie.

Ik heb u alleen een indruk willen geven van het feit, dat het Wilhelmus doordrongen is van de Bijbel.