|
|
| INHOUD AUDIO INTERVIEWS |
| INHOUD WTT |
| CUBRA HOME |
|
|
Het Woordenboek van de Tilburgse Taal wordt mede mogelijk gemaakt door
|
|
|
|
|
|
Tilburgse dialectsprekers - geïnterviewd in 1978-1980 Aflevering 4 - Interview met de heer Van den Aker - deel 2 Transcriptie en samenvattingen: Hans Hessels |
|
Datum opname: 1978
Geïnterviewde: De heer Van den Aker. Hij werkte als baas bij Thijssen/Matthijssen-(???) (Houwer/Halle(?)), mevrouw werkte ook op de fabriek. Hij komt oorspronkelijk uit de Missionarisstraat, Noordhoek.
Onderwerpen: H. Berkvensstraat, Berkdijk, Firma’s Diepen en Mannaerts, op klompen werken, slager Bert Haans, Fabrieken Janssen-de Horion en Louis van den Berg, winkelier Heijer, Gooyaerts, markante personen, Kiske de Paoter, Bartje de Ganzennek, vishandel de Leeuw, vechten, houten huizen, Wieske Snuf, Kuus Hersmus, standbeeld Willem II, Pieta en Bella Melis, Koningswei, Piet Stamps, Stien Ollie, café Bosman, Keej de Pèlder, Woutje Gèrnaol, leurders, café De Kluit, steenoven Stevens, mòsterdmènneke, straatspelletjes, stintje klètse, beugelbanen, verstoppertje spelen, gezelligheid, bedevaart St. Job, St. Jobstok, scharren, dagindeling, maaltijden, pan op tafel, snoep kopen, lijfstraffen op school, Jan Buster, Aloysiusschool, voermannen Claassen en Gijsbers, paard en kar, tram op Korvel, Jana Poep, De Hemeltjes, de eerste bus, schaatsen in Goirle, huifkar, bedevaarten naar Kevelaer, Scherpenheuvel, Heilige Eik, Peerke Donders en Heilige Cornelis Esbeek, overnachten, Willem II, dansgelegenheden, de rooien, bloot in de kerk, kerken, uit vrijen gaan, vroeg wijs, (geen) sexuele voorlichting, kerk Hoefstraat, sloop kerken, ontkerking, leken
Bijzondere Tilburgse woorden: ötgetrouwd/öttrouwe (=vanuit huis in huwelijk treden), Körvels Hòf (=Korvels Hof), Bèrndèèk (=Berkdijk), stukke (=stukken (hier:stof)), klumpke (=klompje), neuzeke (???)/neuze kom (=???), gaa (=gauw), bintje (=beentje), kaojkes (=kaantjes, uitgebakken spek), vutte (=veel te), apperetuur (=apparatuur), pèrse (=persen textiel), stòppe (stoppen textiel), nòppe (noppen textiel), drêûgmesjien (=droogmachine/centrifuge), luijersötzèt (=baby-uitzet), waaj (=weide), bloeje (bloeden), houtere pôot (=houten been), planke kêet (=houten huisje), koolooniejaal (=koloniaal), stròppe (=bedelen), vlôoj (=mv vlooien), lèùs (=mv luizen), stròtje (=straatje), duske luusiefèrs (=doosje lucifers), konnèksie (=connectie/relatie), grutvadder (=grootvader), aast (=drijfriem), krèùthöske (=kruit-/wapendepot), hondekèèr (=hondenkar), gèrnaole (=garnalen), viskörref (=vismand), stinoove (steenoven/steenfabriek), mòsterdmènneke (mosterdmannetje/-verkoper), gêene kaant (=die kant, ginder), graazje (ook graazie=garage), hakdòlle (=haktollen), stintje klètse (=steentje kletsen/straatspel), stèltlôope (=steltlopen), mitje steeke (=mesje pik/land veroveren), plavèùs/plevèùs (=plavuis), òpperst (=muntzijde geldstuk), mis (=dan kopzijde munt???), beugelbaon (=beugelbaan), allebaaj (=allebei/beide), gehoorentje (=verstoppertje), tesaome (=samen), ojeejao! (=jawel hoor!), ròtzakkerij (=rotstreken), allêeneg (=alleen), scharre (=scharren/gedroogde vis), vètpan (pan met braadvet), briekètte (=steenkoolbriketten), gèèt (=geit), schaansmuur (=schutting), laaj (=lei/hier schrijflei), Spòns rietje (=Spaans rietje), pèrd èn kèèr (=paard en kar), stuudiejoo (=leefkamertje), kaajewèg (=weg geplaveid met keien), Bèlze kaaje (=kasseien), ötstap (uitstapplek), schòtserije (=schaatsen), Keevelèèr (=Kevelaer), hèùfkèèr (=huifkar), onderweege (=onderweg), Schèèrpenheuvel (=Scherpenheuvel), strôoj (=stro), Pirke Donders, Hèllegen Éèk (=Heilige Eik), Hèllege Kenilles (=Heilige Cornelis), Et Vèn (=tegenwoordig Piusplein), daanszaol (=danszaal), kemuunie (=communie), spie (=hier: decolleté), zeegels (=zegels=hier: vakantiezegels), pènsjoen (=pensioen), praot (=praat/taal), gin koeke gin blaoze (=van toeten noch blazen), bescheete (=ongewenst bezwangerd), stinfebriek (=steenfabriek), börgermeens (=burgerman), aord van dinge (=soort dingen)
1
Nu vertelt mevrouw (zuster van van den Aker?) over haar familie en waar ze gewoond heeft. Zij en haar man hebben lange tijd bij Diepen gewerkt.
“Van de Koejstraot nòr, irst op vèèfendèrteg hèbbe we gewond èn toen vèèvensèsteg, teegenoover de Molenbochtstraot. Toen bèn we, zèn we nòr de H. Berkvensstraot getrokke èn daor bèn ik ötgetrouwd in vierentwinteg. De H. Berkvensstraot, nummer weet ik niemir…èn mèn ouders die hèbben op den hoek van de Schaepmanstraot, Ouwe Langstraot gewond”.
“Ïk hèb er êene in Nieuw Zeeland zitte, Nieuw Zeeland dè zèg ik goed, ene zoon, èn daor bèn ik ok en hallef jaor gewist èn kreeg ik heimweej, zèèk nòr hèùs gekoome netuurlek, hè…”.
“…èn hèb ik ene zoon verloore, die hèbbe ze veron…, die hèbbe ze dôod gereeje op et Körvels Hòf, op et St. Annaplein…”
“Dè hèbbe die van van Gaalen gedaon. Meindert van Gaalen, as ge die kènt. Die zulde gij noojt gekènd hèbbe dènk, van öt den Bèrndèèk…ènne…daor hèb ik hil veul vur getòbd èn sins is mènne man nie veul mir gewist!”
“…jè (snik), dès ammel makkelek praote! Enne, èn mènne man heej aatij bij Diepen gewèrkt, bijna vèèventwinteg jaor. En ik hèb zèllef aatij stukke gedoan tèùs, hil lang vur Diepen…”.
2
Mevrouw is op haar twaalfde naar de fabriek gegaan en heeft verschillende bazen gediend.
“…mar toen ik feitelek twaalf jaor was, toen bèn ik nòr schoo…, nòr et febriek gegaon èn toen bèn ik, toen wèrkte meej schoen…bij op et Gurke, bij Mannars (Mannaerts). Toen moes ik op de klumpkes, smèèreges op de klumpkes, smèèreges om zeuven uur beginne, om zeuven uur moes ik beginne op de klumpkes, neuzeken(?) aon èn dan moese we wèrke van smèèreges zès tòt saove zès”.
“Miet, gao mar gauw daor bij Bert Hòns (Haans), gao mar gaa vur en dubbeltje bintjes haole, dan hèbbe we mèèrege soep èn kaojkes, zôo…èn dan krêege we, dan krêege we en stuk zult toe!”.
“...èn toen zèèk nòr de wolle stòffe febriek oovergegaon èn daor beurde ik netuurlek meer. Bij Janssen-De Horion hèb ik toen gewèrkt èn toen hèbbe we op de dinge gewist, op et drêûgmesjien gezeete…”.
“…vruuger won ze van den bond niks weete èn toen waare wij op en dag òf zôo nòr den bond gegaon omdè we vutte wèèneg beurde, verdiende, èn toen krêegeme aachter èlkaar ons ontslag. En wij durfde niemer nòr hèùs te gaon, gin van tweeje…”.
“Toen bèn ik nòr Lewieke ven den Bèèreg (Louis van den Berg) gegaon èn daor hèb ik drie weeke gewèrkt èn toen zèè ik nòr Heijer (?) in de Heuvelstraot gegaon, daor hèb ik in de winkel gestaon.”.
“Daor hèb ik ok in de apperetuur gestaon (Gooyaerts), daor hèk alles gedaon, gepèrst, gestòpt, genòpt”.
3
Mevrouw ging opnieuw werken tijdens haar zwangerschap en vertelt verder over Govers op Korvel en Gooyaerts. Ook markante figuren als Kiske de Paoter en Bartje de Ganzennek komen ter sprake.
Kiske de Paoter - foto: Regionaal Archief Tilburg
“Genòpt, stukke geschoore, stukke wir opgedaon…èn toen bèn ik nòr hèùs gegaon toen ik goed èn wèl getrouwd was…”
“…èn toen bèn ik daor gòn wèrke zolang, hak tòt men acht mònde gewèrkt nòg, hèk men luijersötzèt gelèèk verdiend!”.
“…nèffe de poort van, van Gooyaerts, jè, èn daor hèb ik men wieg gekòcht. Nou die hèb ik nòdderaand hèb ik die afgegeeve netuurlek toen mèn kindere grotter wiere.”.
“…èn Kiske de Paoter ok al, witte nie? En dan zaatie zôo, hattie daor enen hillen hôop kènder rond em staon èn dan zee,… dan vroege ze: ”Paoterke, wè komde gij hier doen?”, ja, “Jöllie, jöllie èfkes plaoge”, zittie “èn goed nòr Onze Lieven Heer löstere!”, zeetie dan!”.
“Mar Bartje de Ganzennek die, die was vroeger loopjongen bij de vishandel, hè?”, “Bij de vishandel, jè, bij de Leuw, bij de Leuw op de Körvelsewèg…”.
“…want ze waare gereegeld ònt vèèchte èn asse gevochte hadde, dan èfkes nòdderaand dòraachter op de waaj, toen wonde wij in de Gerard Mercatorstraot èn dan koste gewoon de waaj zien, waare ze zen bist ònt vèèchte èn bloeje, bloeje, dè kunde wèl begrèèpe netuurlek, hè!”.
4
Ze vertelt over oude bijzondere Tilburgers, vooral Wieske Snuf en haar dochter en tenslotte Kuus Hersmus. Er wordt ook een begin gemaakt met Pieta Melis
Kuus Hersmus - foto: Regionaal Archief Tilburg
“…die meej die houtere pôot…hoe hiete die daor ok wir…die wonde in die höskes…in de irste tweej höskes van as ge, van in de planke kêete, die hèdde daor ok gehad…planke kêete zin wij aatij…daor hèbbe die van Van der Wal der gewond, van Van der Wal…èn van…De Turk!”.
Wieske Snuf - foto: Regionaal Archief Tilburg
“Wieske Snuf…die ging aatij langs de deur hè, die ging aatij meej der, meej der waogen èn dan hasse en paor lange ròkken aon èn vies èn vèùl, dè kunde wèl begrèèpe, hè…èn hij liep der aachteraon…”.
“Mar die dòchter, lèèft die nòg?....Jè, òf die nòg lèèft, dè weet ik nie, die is toen getrouwd meej die…diejen ouwe koolooniejaal. En die had ineens, daor had ze gelêûf ik nòg wèl en stuk òf vèèf, zès kindere van gehad, “kènder” van gehad dan, zak mar zègge, hè èn die stròppe ok langs de deuren, hè…èn mar krabbe…van de vlôoje èn de lèùs, hahahaha!”.
“Hij is ene zoon van Willem II (Willem Hersmus, bijgenaam 'Kuus') die vruuger op Den Heuvel gestaon heej. Daor was Kuus Hersmus ene zoon van. Want asser iets te doen was meej dieje tèèd, dieje tèèd van Willem II dan liep Kuus Hersmus aatij vurrop meej de vlag”.
5
De heer en mevrouw over Pieta en Bella Melis, ook Piet Stamps komt aan de beurt en tenslotte Stien Ollie en café Bosman.
Pieta Melis - foto: Regionaal Archief Tilburg
“…Pieta zit in Fatima, die heej alletweej der bêene kwèèt…vruuger asse, aatij siegaare rôoken, hè, èn veul vur èèreme meense doen…hil veul!”.
“Die zaat in en kefeejke in de Anna Palownastraot…op de hoek van dè, van dè stròtje, van dè, jè, hoe hiet dè stròtje daor, Oranjestròtje…die was getrouwd meej êene van Klaose (Claassen) èn ze rokte aatij en grôote siegaar, stond aatij binne in et kefeej èn òn de deur aatij meej ene grôote siegaar in dere mond.”
“Piet Stamps jè, meej zen duske luusiefèrs òn de Hema…die zeej aatij ”sènte dooze, sènte dooze” mar der zaat niks in èn die gaaf ie dan, verkòcht ie vur ene sènt, hè…”
Piet Stamps - foto: Regionaal Archief Tilburg
“Mar ge hèt meej die lui nôot gin, gin konnèksie gehad, hè, ge kunt er eigelek, ge kunt er eigelek zo wèèneg van zègge!”.
Stien ollie - foto: Regionaal Archief Tilburg
“Stien Ollie! Dès de grutvadder van mèn irst…, mèn twidde vrouw! Hahahahahahaha! Die wonde vruuger op Broekhoove òn deeze kaant Bosmanne. Witte gij nòg dè daor op den hoek van den Bikseweg en kefeej is gewist van Bosman?”.
6
Er wordt verder gepraat over Stien Ollie. Ook Kee de Pèlder en Boutje Gèrnaol gaan over de tongriem evenals de leurders Kasteleins en Pistorius.
“Die reej meej zon, zon kèrke, zôo meej, meej en bronolliekan derop òn zon vat èn enen eezel èn dan zaatie tusse diejen eezel èn dè, èn dè waogentje zaat ie aatij in…”.
“…èn die ha en paor kromme bêene, die stonde zôo (maakt kennelijk een gebaar…)”
“…vruuger jè, toen heetie op de febriek gewèrkt gehad bij van Dooren èn toen heetie toen òn de aast gehange, zon drèèfriem, heetie òn de aast gehange èn daor heetie toen en paor van die krom bêene van gekreege. Die waare toen gebrooke èn toen hèbbe zem gezèt gehad èn die waare vort krom…”.
“…èn Keej de Pèlder die daor bij et krèùthöske wonde, witte gij dè nòg in den Bèrndèèk òf in de Oerlesestraot was dè toen…èn dan ginge ze rije op en hondekèèr want zij was zon hil dikke!”
Boutje Gèrnaol - foto: Regionaal Archief Tilburg
“…meej zon kruk meej tweej maande meej gèrnaole kwaampie hier aatij…Boutje, Boutje... Van Arnemuije (Arnemuiden), die kwaam van Arnemuije aaf èn die kwaam hier aatij leure meej gèrnaole!”.
“En wie was dè ok wir die aatij bij De Kluit èn zôo ooveral kwaam meej zen aajer èn zen viskörref, hoe hiet die ok wir? Aajer? Jè, asse, asse daor in de tèùn zaate, witte wèl, dèttie meej die aajer, hoe hiete die ok wir? Die hadde hier toen verschillende van die lui rondlôope nèt as Pietje Kasteleins èn die van Pistorius…”.
7
Er wordt nog steeds gezocht naar de naam van de verkoper van kneukels en krabben en er wordt verteld over het mosterdmenneke en Kiske de Paoter. Vervolgens komen de straatspelletjes aan bod.
“Bij de Kluit [de uitspanning van Kluitmans in de Quirijnstok] was dè, hè…bij den ouwe stinoove van Stevens…want daor heej mèn vadder ok gewèrkt”.
“Saoves ging ie aatij meej, meej kneukels èn scharre èn krabbe liep ie aatij saoves langs de straot… zene zoon heej et nog jaore gedaon!”.
Het mosterdmanneke - foto: Regionaal Archief Tilburg
“Ent mòsterdmènneke, mòsterdmadammeke. Die is lang gewist, die wonde in de Atteljeestraot (Atelierstraat) èn daor wont naa en neef die dè oovergenoomen heej van em, die doe dè nòg verkôope èn dè is goeje mòsterd, hor…”.
“èn dè Kiske, Kiske de Paoter, die wonde op de Bosscheweg daor in die, aachter die kefeej van de “Klèùs òn de Kètting”…Dè was daor teege…gêene kaante waor naa die grôote graazje stao, zôo daor van dinges, zôo veur op den Bosscheweg…van de Leepel (Lepelaers)!”
“…èn dan hadde òn deeze kaant nòg dè kefeej van De Pèèl, daor òn die spie van Bosscheweg èn…Sint Josephstraot”.
“…en hakdòlle en stintje klètse, stèltlôope èn mitje steeke…”
“Zon plavèùs laag er dan op de grond èn dòr leeje ze dan sènten op, hè. Mar dan moeste in de vèrte gòn staon èn dan hadde van die èèzere böllekes èn dòr wier dan geschoote èn wie dan et kòrtste bij zon plevèùs laag die môog dan irst, hè!”.
“En dan ging et daor meej dè bölleke nèt boove zon sènt, dan liete zem nèt op zon raand valle èn asse dan òpperst was òf mis, dan môogde, òpperst môogde hèbbe mar mis dan môogdem nie hèbbe…”.
8
Vervolgd wordt over beugelbanen en verstoppertje spelen. De gezelligheid van vroeger bestaat niet meer, besluiten ze beide.
“…dè keegelen ok al meej die beu…, die beugelbaone, dè ziede ok niemer, hè. Dè was vruuger zon, zon beugelbaon èn dè waare tweej van die ringe zôo boove mekaare, zak zègge, hè, èn dan hadde zonne grôote, zonne grôoten bòl nèt asse naa zonnen beugelbòl hèbbe èn dan wassie nie zo grôot wòr ze nou meej keegele…èn dan moeste op enen afstand moeste probeere om allebaaj dur die beugels te gôoje èn die stonde dan meej zon pin in de grond…”
“..èn gehoorentje, gehoorentje zin wij vruuger hè, gehoorentje doen…verstòppe dòraachter dur de zaak èrges, hè…nou, mèskes èn jonges dur mekaar, dè din jonges èn mèskes tesaome netuurlek, dè din jonges èn mèskes tesaome jao…ojeejao…”.
“Mar toen was dè veul gezèlleger onder mekaar, de kènder spulde veul fènder mar naa ist niks as ròtzakkerij dèsse öthaole èn dè was toen nie!”.
“Mar naa lopt den êene den aandere vurbij…èn dè nie allêeneg mar ze zien elkaar, ze kènne der èègeste buure nòg nie eens…”
9
De bedevaart naar St. Job in Enschot komt aan de beurt. Mevrouw heeft bij Mannaerts gewerkt en over de dagindeling en maaltijden van toen wordt gesproken.
“Mar jè, dan stonne de meense aatij hil vruug op èn dan ginge ze…den êene ging meej de fiets èn, jè…Asser toen fietse waare mar zoveul waaren er toen die tèèd nòg nie èn dan ginge ze, den êene ging meej de fiets mar ge had er enen hôop die te voet nòr Den Bosch ginge èn te voet trug…”.
“Smèèreges in de vruugte daor nòr toe èn dan onderweege wè flauwekul öthaole hier òf daor nòg es zonne, zonne St. Jobstok maoke. Zonne stòk afsnije èn dan rondom zôo afsnije, zôo, hè, dè dieje vèl deraf ging èn dan ene St.Jobstok. En zôo kwaame we dan nòr hèùs meej enen bos scharre kôope daor…”
“Der stonde aatij van die viskraome meej scharren èn zôo, hè, èn dan, jè, dan waare die scharre, die waaren ammel mar goejekôop want ik gelêûf dègge ze vur fèfteg sènt enen bos had. Nou, èn dan zonnen bos scharre gekòcht èn dan de stok op oewe rug èn dan zôo nòr hèùs toe!”.
“Op men klumpkes ging ik nòr, van de Koejstraot moes ik nòr et Gurke toe èn dan moes ik, dan was ik zon neuzekom/neuzeke aon, witte nie, mene krèùk in menen êenen èèrem èn men brôod òn den aandere kaant…”.
“…mar der kwaam en grôote schaol op tòffel, nie gin bòrdjes òf zôo dêen òf daander, nèè op de grôote schaol òf öt de pan, hè! Smòrges brôod, ene botterham, hè, meej en bietje sèùker derop…”.
10
De dagindeling met bijbehorende maaltijden wordt verder besproken. Soms mocht er voor een cent snoep worden gekocht.
“As ge wèèd wèrrekte, dan koste smiddags tèùs op de febriek blèève èn aanders koste gauw èfkes nòr hèùs vur enen botterham…”
“Dan kwaam er en pan èèrepel òf en pan pap op tòffel èn dan moeste blij zèèn agge wè, agge wè, en stukske spèk erbij krêegt. En sondagsmèèreges, zak mar zègge, vur we nòr de kerk toe ginge, dan wier, as we dan öt de kèrk kwaame was de pan, vètpan op tòffel meej goed spèk erin…ötgebakke… dè was nògal nie lekker, hè…sòppe, sòppe! “.
“Ge had toen die tèèd veul meense die smèèreges nòr der wèèrek ginge èn dèsse en hil week alle daoge nòr der wèèrek ginge èn dèsse de kènder nòg ginneens zaage…en hil week nie!”
“En sondags ginge ze en borreltje vatte want dòr waare de stamkroegskes veur…”.
“Vur vèèf sènt briekètte, dan hadde vur en dubbeltje, dan hadde dan tien briekètte vur vèèf sènt. En bij ons tèùs han ze zèllef nòg en gèèt, zak mar zègge, die ze zèllef mèlleke kon…”.
“…toen wonde wij in de Milstraot (Meelstraat), toen dieje tèèd èn as we nòr school ginge dan krêegeme ôot van ons moeder ene sènt. Nie, nie alle daoge mar af èn toe èn dan kosse we bij vrouwke Desmares, die wonde op de, in dè stròtje wòr Piet van de Staok wonde in dè kefeejke…”
“…èn dan vur ene sènt kôope èn vur en dubbeltje wèghaole!”.
11
De herinneringen aan (lijf-)straffen op school worden nu opgehaald. Als vervoermiddel werd nog gebruik gemaakt van paard en kar omdat er nog geen vrachtwagens bestonden. Bekende voerlui waren Claasen en Gijsbers.
“…op de plòts moeste gòn lôope…hè…èn dan hadde van die bôome ammel staon hier ôf daor zôo èn dan stond ie (frater Mattäus) meej zon grôote koopere bèl meej zon handvat deraon, liep ie zôo aachternao èn agge dan nie hard kost lôope èn ge draajde aachter zonne bôom, dan douwdenie meej die bèl in oew lènde!”.
“...èn agge oover die schaansmuur zôo es en stintje ooverheene gôojde èn hij, hij zaag dè, dan moeste binnekoome in de klas èn dan moeste meej oew haande vurröt gòn staon èn dan leejie er en paor laajen op èn dan stond ie er meej en Spòns rietje, stond ie erbij dègge oew haande èn as ge ze dörft te zakke sloeg ie er èlke keer onder!”.
“Dè was de Aloysius school? Jè…in de, in de Kappesienestraot… jè, òn de Paoterstraot èn die kwaam èùt veur…want dès naa toen verbouwd, jaowèl… jè, die stao daor wèl…jè, nou!!!”.
“Toen zaat ik èn Jan, Jan Buuster, want ik wil et Janne nòg vraoge aggem ziet, zaate meej tweeje op, op, op zon bankske èn…dus wij krêege iets van de zuster òf ze was kaod op ons, ik weet et nie èn Jan die sprong öt zen weesenaor (?) èn di zôo dere kap van dere kòp aaf!”.
“Voerlui meej pèrd èn kèèr….èn die vrachtwaoges waaren er toen nòg gin want ik weet goed dieje Fraans Klaose (Frans Claassen), die heej jaoren in den Noordhoek gewond!”.
“…èn Gijsbers, van, van Gijsbers die meej pèrd èn kèèr nòr, nòr St Michielsgestel moete vur die jonges, die op stuudiejoo waare gienderwèèd, kòfferkes òf dêen òf daander nòr toe moete brènge, meej pèrd èn kèèr!”.
12
Er wordt verder gesproken over paard en kar en de tram op Korvel bij Jana Poep. Eindpunt was de Hemeltjes in Hilvarenbeek. De eerste bus reed naar…???
“Want nèt as hier vruuger de Bredòssewèg, dè was, dè was mar ene grôote kaajewèg want der laage van die grôote Bèlze kaaje laage derin…”
“…èn dan bij wèfke de Haos òn de Bredòssewèg, dè was dan en kefeej, daor lin ze dan wèl es ôot aon òf ze vatten er en glòske bier èn zôo èn dan kwaame ze meej pèrd èn kèèr nòr hiere toe”.
“Ik weet nòg goed dè die, dè, dè op de Körvelsewèg, dè de lijne opgebrooke zèn…die kwaam daor nèffe… de tram, jè, bedoel ik ôok… de lijne opgebrooke, die opgebrooke zèn, die kwaam irst dur de Nuustraot (Nieuwstraat), witte nie, de tram die kwaam daor bij Jaana Poep, bij Jaana Poep öt et stròtje”.
“…die bridte was nie grotter as zôo (gebaart kennelijk) dèttie van, van de winkel af was!”.
“Die reej aatij tòt òn de Hemeltjes toe in, in Hilverenbeek, hè, dè waar et Hemeltje èn daor wast gewoonlek ötstap…Jao, dur Gôol, dan ging ie, dan ging ie dur Gôol èn dan hadde daor en stròtje, dan hadde daor en wèg, zak mar zègge, dus nèffe de Golse kèrk.”
“En wè was de irste bus, de Bròkwaaj ?”
“Dikkels nòg te voet nòr Diessen gegaon, nòr Diessen èn Bòrschò (Baarschot), dès daor aachter Esbeek!”.
13
Over schaatsenrijden in Goirle en te voet met de huifkar erbij op bedevaart naar Kevelaer of Scherpenheuvel. Ook naar de Heilige Eik in Oirschot, Peerke Donders en De Heilige “Kenilles” in Esbeek. Er werd overnacht in een cafézaaltje of ergens bij mensen thuis.
“Toen ik tien jaor was môog ik den urste keer meej onze vadder meej nòr de Golse Roetestronk (?), kèèke nòr et schòtserije…èn dè was dòraachter, jè daor, daor gingde oover langs de kèrk koste de xxx (?) tram gingde zôo deur. Mar en èndje vèrder Gôol in was dan ènkele wèg die ging daoraachter rèècht nòr de Roetestronk toe”…
“Nèè et Bankven dè was wir en aander vèn gewist!”.
“…nèt as nòr Keevelèèr, Handel èn Keevelèèr, meej de hèùfkèèr…bèn ik ok meejgewist, dikkels genog…vanöt dinge, dè, dè, dè vertrok aatij daor bij Vòskes , bij Voskens daor vertrokke ze aatij snaachs èn dan blêefde vèèf daoge wèg!”.
“…van die hèùfkèère ginge meej van lui die onderweege iets krêege, dèsse daor wir meej kosse rije mar aanders gingde te voet!”.
“Dès nèt as Schèèrpenheuvel ôok, dòr gingde vruuger ok te voet nòr toe, Schèèrpenheuvel… èn dan snaachs koste hier òf daor in en kefeej of in en, in en zaol hier òf daor in enen hôop strôoj ligge slaope meej enen hôop bè mekaare!”.
“Dè zèn ammel veul dinge die ammel öt den booze zèn vort, hè. Nèt as Keevelèèr, jè, daor heurde nòg wel es ene keer van…èn nèt as Schèèrepenheuvel èn zôo…èn nèt as Pirke Donders…èn nèt as den Hèllegen Éèk in, in, in, in Orschòt…èn den Hèllege Kenilles…”.
14
De voetballers van Willem II komen aan bod en de Tilburgse danscultuur in het begin van de 20e eeuw wordt onder de loep genomen. De Rooie Bond zat in de Kruisstraat. De pastoor liet “de rôoj” niet te communie gaan en een blote spie was in de kerk ook verboden.
“…toen Willem II spulde…dètter, Jan Stevens èn Nölleke Stevens… die stonde daor allemel in…dès ammel wir van laoter”.
“Ge had vruuger wèl plòtse wòr ze, wòr ze ginge daansen èn zôo, hòr. Ik weet wèl toen ik en jaor òf achtien oud was, dè ik al dikkels bij Huubke de Leuw kwaam vruuger op et Vèn èn bij Schèèlen Baks èn Frèns Illese (Elissen)…mar dè waare ammel gesloote dinge, zaole zommar daor gingde dan, koste dan saoves nòr toe om en dansje te maoke òf zôo, hè…”.
“Toen was er bij Knibbelaor in de Koejstraot ok en daanszaol aachteraon èn as ik de kaans krêeg dan liep ik tèùs wèg èn dan was ik daor netuurlek, kos ons moeder mèn daor vèène netuurlek, dè kunde wèl begrèèpe…”
“Nou de, de rôoj, witte nie, die was, dè was, die hadde daor bij ons in de, in de, in de Krösstraot (Kruisstraat) daor op den hoek van de Krösstraot èn de…Molenbochtstraot. Daor hadde et vereenegingsgebouw, hè, dè was van de rôoje want daor mochte nie koome!”.
“…as ge dan in de, in de kèrk kwaamt, nou, dan wierde oovergeslaon agge te kemuunie gingt!”.
“Vruuger môogde nòg nie in de kèrk koome as ge en spie ha! Dan moeste de kèrk èùt, dan moeste irst dè dicht doen aanders môogde nie in de kèrk koome…èn asser nouw zon mèèd meej en aorege spie in de kèrk komt, gao de pestoor stòn te kèèke…zôo…gòdverdomme!”
15
Over de werkloosheid en het gaan vrijen vroeger en nu. Mevrouw kan zich de bouw van de Hoefstraatse kerk nog herinneren.
“…èn toen heetie tien jaor òn en stuk, dan wèrke, dan nie wèrke, ènzovoors, ènzovoors. Dan wier ie hier òf daor wier ie ötgelind èn dè wier nôot ötbetòld, dè wil zègge nie op de, gin zeegels òf niks krêede dòrveur! Daorver hèb ik ok minder pènsjoen gehad!”.
“Toen den irste keer toen ik ging vrije toen was ik al achtien jaor oud! En as ik saoves die mèèd es hier of daor zaag èn ge bròcht ze nòr hèùs toe, want ermeej töskoome dè môogde nie, èn ge waart saoves om tien uur nie tèùs dan krêede op oew soodemieter tèùs!”
“Naa zèn ze wèès meej der twaalf jaor, vur twaalf jaor asse op school zèn! Dè heurde tòch hier wèl as de klèènkènder hier koome. Wènne praot dèsse ötslòn! Die zèn veul wèèzer as wij vruuger waare! Ik weet wèl dè toen ik ònt vrije ging dèk van gin koeke gin blaoze (…) wies hor!”.
“Vruuger waare de ouwlui baos èn naa zèn de jong vort baos! Ooôo”.
“Der wier ons nôot niks gezeej! Ons moeder heej nôot niks teege mèn gezeej! Nôot! Jè, hadde bescheete òngekoome, jè, dan hadde ze, dan wast vurbij hè!”.
“Mar ik weet nòg goed dè, dè daor in, in dinge, in de Hoefstraot die kèrk gebouwd is! Dè weet ik nòg goed! Toen wèrkte ik bij Manners op et schoenfebriek want teegenoover hadde Nilleske Klaose, witte wèl, Nilles Klaose, stinfebriek…”
16
In de jaren zeventig werden veel kerken gesloopt en de ontkerkelijking gaat erg hard in die jaren.
“…der zèn bijnaa gin kèrke mir oover, der gao gin man mir nòr toe, ze breeke ze ammel aaf!”.
“Ze hèbben ons vutte veul belooge de pestoors…”.
“Naa gao ene börgermeens, die doe zonne, zonne toog aon èn die gao in de kèrk stòn te preeke! Pestoors hèbbe ze niemer nôodeg!”.
“En asse naa in de kèrk komme preeke èn ze preeken oover de tèèd van vruuger jaore van Adam èn Eva èn hil diejen aord van dinge èn van reize èn hil diejen aord van dinge, stòn ze te preeke in de kèrk èn hier gòdverdomme de pestoor drie weeke geleeje zeetie zèllef dèttie et ok nie gelêûft!” . |
Luister naar het bestand
