DE
PONT
Vijftien
september 1992
Die
middag, de eerste dinsdag na het openen van het nieuwe
Tilburgse museum
"De
Pont" ben ik op de fiets gesprongen en er heen
gereden. Het is een oude fabriek die via allerlei
bouwkundige ingrepen, tot een groot ruimtelijk
museumgeheel is verbouwd. In de aankomsthal betaalde ik
de entree van twee en een halve gulden.
Nieuwsgierig
ging ik de ruimte binnen. Het is er immens groot. Op de
vloer vond ik een breed tapijt van cokes. Geen vloermat,
maar echte steenkolen zoals ze in de kolenhaard, terecht
dienen te komen. Dit verraste mij wel.
Aan
de wand hingen enkele grote ronde, gekleurde,
tafelbladachtige voorwerpen al dan niet van gaten
voorzien. De kleuren waren intens, zoals alles trouwens
wat in strakke kleurvlakken was neergezet.
In
de oude wolhokken van de fabriek een soort kleine
kamertjes van ongeveer twee bij drie meter, was werk te
zien van moderne kunstenaars. Per hok, telde ik één
maker of maakster. Elk hok was afgesloten met een zwart
gordijn dat de bezoeker zelf dient te openen. Ik
controleerde mijn ervaring tot dan toe.
Mijn
eerste indruk: een fabriekshal, waarbij het woord
fabriek achterwege gelaten mag worden. "Hal",
dus. Daarnaast de wolhokken, die meteen deden denken aan
biechtstoelen. Dit werd nog versterkt doordat er steeds
twee kamertjes aaneen grensden via een traliehek.
Verwonderd kijk je dan naar de bezoekers aan de andere
zijde ervan, die dan opgesloten lijken te zitten. De
cokes op de vloer, riepen herinneringen bij me op aan de
mensen die ik vroeger uit de fabrieken zag komen met hun
vuil geworden overalls.
Tilburg
was vroeger zwart en vuil, en vol rook. De presentatie
van de overige kunsten, verwonderde mij alleen maar.
Goede vondsten, zoals een bijna levensechte dode hond in
zwart brons, voorzien van een al even zwart feestmutsje.
In diverse ruimtes was er zeer gaaf abstract tekenwerk
te zien. Soms alleen in grijstonen. Een ander
presenteerde weer witte vlakken met structuren die me
deden denken aan presentatieborden voor
muurbepleistering.
Het
overkwam me ook dat ik in een van de wolhokken c.q
biechtstoelen een gat in de vloer aantrof dat intens
diep zwart en dus héél diep leek. Een vrouwelijke
suppoost waarschuwde me dat het gat 1.20 meter diep zou
zijn. Ik moest er dus niet op willen gaan staan. Dat
lijkt me het laatste overigens, dat ik zou willen doen
met het kunstwerk van een ander! Op de vloer van twee
kleinere zalen leek het of iemand wieldop-(a)chtige
figuren had neergelegd. Op zich deden die dingen me
niks. Het ertussendoor lopen wel.
Ik
kreeg lol in het museum. De ruimte kreeg een heel andere
dimensie dan ik gewend was. Ik proefde de spontane
vrijheid waarmee allerlei kunstenaars in de gelegenheid
zijn om hun eenmalige bedenksels aan anderen te kunnen
tonen. Ik ben er wel wat jaloers op geworden. Bovendien
was er een officiële opening. Met tweeduizend gasten en
een heuse burgemeester. "Internationale
allure"zegt men.
Het
zij zo! Ik heb er wel wat ervaren.
Val
me niet lastig met de vraag: was dit nou kunst, of
kitsch? Voor mij is kunst iets van een drager, zoals
linnen, een paneel een doek een filmscherm of een vloer.
Neem daarbij uitdrukkingsmateriaal zoals verf of andere
vloeibare materialen. Breng de materialen op zodanige
wijze bijeen dat ze bij iemand een bepaalde vorm van
emotie kunnen oproepen, en je hebt "kunst".
Driedimensionale kunst dient hetzelfde vermogen in zich
te hebben. Zo niet, dan is het voor mij althans, geen
kunst! Ik hou het bij de uitspraak, dat échte en ware
kunst enkel en alleen bestaat in de ogen van de
beschouwer.
Voor
vanmiddag betekent dit, dat alle kunst die ik onderging
in "De Pont" mij emotioneel wel ergens in
beweging bracht. Zowel positief als minder positief. Het
leverde in elk geval genoeg inspiratie op.
Buitengekomen
stond ik met mijn fiets in de zon. De schaduwen op de
straatstenen, leken opeens het begin van een nieuw
"kunstwerk" te kunnen betekenen. Welgemoed
fietste ik op huis aan. Nog veel beelden in mijn hoofd
en gedachten leidden mijn bijna van het verkeer af. Ik
stopte en sloot aan bij een lange rij wachtenden. De
brug was dicht. Maar "De Pont" was open!