Hoe stierf pasgeboren
kind van ongehuwde weduwe?
Het
Nieuwsblad van het Zuiden - zaterdag 14 juni 1975
Dat
het menselijk leed van alle tijden is en een kat in
het nauw rare sprongen maakt, spreekt weer eens
duidelijk uit de jongste aflevering van "Actum
Tilliburgis", het orgaan van de Heemkundekring
"Tilborch". Wim van Hest heeft uit het crimineel
archief een stuk tragiek van de bovenste plank
opgeduikeld, dat zich in Tilburg op de Veldhoven
heeft afgespeeld in april 1741. Het gaat hier om een
weduwe, die in alle eenzaamheid in de woning van
haar "weggelopen" moeder bevalt en welk kind, op
niet helemaal duidelijke wijze, om het leven komt en
daarna clandestien begraven wordt. Maar er was met
buurvrouwen gepraat en dus raakte de zaak aan de
draai. De ook gevluchte moeder van het kind wordt in
Turnhout aangehouden. Uiteindelijk komt er niet
voldoende uit de bus om haar schuldig aan moord of
doodslag te verklaren. Bijzonder de opgediste
details maken de geschiedenis zeer indringend.
Lustrumplan
In
een "Ten geleide", waarmede de mederedacteur Ronald
Peeters de aflevering opent, werpt deze een korte
terugblik op de belangrijkste publikaties in de
tweeëntwintig voorafgaande nummers van het
tijdschrift en kondigt daarbij een extra
jubileumuitgave aan (eerste lustrum). Het gaat hier
om een fotoboekje met afbeeldingen van de Markt en
de Heuvel met de naaste omgeving. Daarbij zijn zowel
de oude situaties (van prenten en ansichten) alsmede
de nieuwe toestanden ter vergelijking opgenomen. Er
zullen méér exemplaren van worden gedrukt dan de
gebruikelijke oplage. Dus krijgen ook niet-leden de
kans zo'n nummer op de kop te tikken.
In
een oproep tot actieve medewerking aan het orgaan
geeft Martin de Bruijn een opsomming van wat de
Heemkunde eigenlijk allemaal kan omvatten. Dat is
een heel breed terrein. De leek kan op hulp van de
redactie, mogelijk in de vorm van een mentor,
rekenen.
Tilburgs dichter
Flink aan bod komt de helaas te vroeg overleden
Tilburgse missionaris, auteur en dichter Piet
Heerkens S.V.D. van Korvel. Ronald Peeters houdt
zich met deze figuur bezig. O.a. geeft hij een
volledige opsomming van alles wat er uit Heerkens'
pen kwam. Ge staat daarbij versteld over wat dit
allemaal omvat. De auteur heeft heel wat meer
gepresteerd dan zijn liedjes in Tilburgs dialect,
waarvan de bundels "De Mus" en "De Kinkenduut" in
onze stad de meeste bekendheid genieten. Het blijkt
dat de schrijver bovendien nog vier, tot heden niet
gepubliceerde manuscripten heeft nagelaten.
In
het artikel is ook sprake van wat genoemd wordt "een
niet nader te determineren kranteknipsel uit 1944",
waarin het blad "De Zaaier" genoemd wordt. Wij
kunnen hier opheldering verschaffen. Dit knipsel is
afkomstig uit de Nieuwe Tilburgse Courant (Artse
krant). Deze heeft als wekelijkse bijlage ongeveer
een jaar lang "De Zaaier" bij de krant gevoegd. Elk
der nummers bevatte een gedicht van Pater Heerkens
zoals het kranteknipsel terecht vermeldt.
Expositie 1909
Tientallen van jaren hebben nu oude of overleden
Tilburgse generaties de mond vol gehad over de grote
Nijverheids Tentoonstelling van 1909 "bij Kessels'
fabriek". Vooral het bijbehorende attractieterrein,
waar een heel Venetië werd opgebouwd, had zich een
legendarische faam verworven. Zodanig zelfs, dat we
het gevoel kregen, dat die faam groeide naarmate het
verleden verder teruglag. Wist men destijds in
Tilburg veel van wat het echte Venetië eigenlijk
was! Het tweede "Venetië", dat Tilburg bij een
latere tentoonstelling te zien kreeg, bracht de
mensen lang niet meer zo in verrukking als dat van
1909.
De
feitelijke gegevens van de legendarische
tentoonstelling, welke gehouden werd bij het
honderdjarig bestaan van Tilburg als stad, heeft
P.J. van Berkel bijeengelezen. Men vindt daar o.a.
namen van de vele betrokkenen en talrijke aardige
bijzonderheden. Zo kan de lezer van vandaag zich ook
eens een oordeel vellen over de roemruchte verhalen
van zijn voorgeslacht.
Het
nummer besluit met een pleidooi voor de
zelfontplooiing van heemkundige activiteiten bij de
leden door F.J.G. van Iersel. Als losse bijlage
treffen we Statuten en Huishoudelijk reglement van
de Kring aan.
PIERRE VAN BEEK
Voetnoot redactie:
Op het krantenknipsel met bovenstaand artikel
troffen we een met de hand geschreven "z.o.z." aan.
Dat deden we en vonden toen op de achterkant het
volgende kleine berichtje met daarbij een foto van
de vier wevershuisjes:
MONUMENT XXI zijn de vier wevershuisjes aan het
Hasseltplein 37, 38, 39 en 40. Ze dateren uit de
vorige eeuw. Het Hasseltplein is wat monumenten
betreft een soort Bokhamerstraat. Reeds eerder
meldden we op dit plein de Hasseltse kapel en op nr.
44 een woonhuis met leerlooierij van vóór 1737.