CUBRA

INHOUD PIERRE VAN BEEK
HOME 
BRABANTS
KUNST
FOTOGRAFIE
TEKSTEN
AUTEURS
AUDIO
SPECIAAL

PRINT

Pierre van Beek - Heemkunde-artikelen

 redactie: Ben van de Pol

 

Waarheid en verdichtsel rondom Roovertse kapel

Het Nieuwsblad van het Zuiden - zaterdag 16 mei 1964

De kapel in de buurtschap Roovert onder Poppel werd opgericht in 1735 langs de weg Poppel - Hilvarenbeek "op 170 schreden van de brug en de rivierscheiding tussen België en Holland", zo zegt een kroniekschrijfster. Aanleiding er toe was een heiligschennende diefstal. Op de avond van 13 oktober 1735 braken drie beruchte "baanstropers" langs de deur de kerk van Poppel binnen. Ze braken het tabernakel open en stalen de ciborie met de geconsacreerde hostiën. Ook namen ze de reliquiën van de H. Valentinus en de H. Willibrordus en de vaten met de H. Oliën mee. Ze probeerden verder nog de sacristie open te breken, maar dat lukte hun niet. De dieven werden in hun werk gestoord des nachts om half twee toen een voerman bij een tegenover de kerk gelegen café kwam aankloppen.

Er heerste de volgende ochtend grote verslagenheid in Poppel toen de inwoners vernamen wat er die nacht was gebeurd. Men toog onmiddellijk op zoek naar de daders. Al heel vroeg reed men daarbij ook naar Roovert. Bij de ruïne van de oude schuurkerk trok een vers omwoeld hoopje zand de aandacht van een der zoekers. Hij peuterde er eens met een stok in en toen kwamen er hosties bloot. Dadelijk reed hij naar het dorp terug om pastoor Van Rijckevorsel te waarschuwen, welke pastoor het gebeurde later ook beschreven heeft. Hij organiseerde direct een processie naar de plaats, waar de H. Hostiën lagen en men bracht deze daarop vol eerbied naar de Poppelse kerk terug. De pastoor beloofde toen op de vindplaats te Roovert een kapel te laten bouwen.

 

Woord gehouden

Aangenomen werd, dat de rovers zich enige tijd in de ruïnes van de schuurkerk hebben opgehouden om zich van de hosties te ontdoen en de reliquiën uit hun zilver te halen. De daders, die vermoedelijk naar Holland waren uitgeweken, heeft men nooit achterhaald.

Pastoor Van Rijckevorsel heeft zijn woord gehouden. Spoedig verrees de kapel: "dertien voet lang en dertien voet breed". Jaarlijks trok Poppel op Sacramentsdag na de H. Mis in processie naar Roovert, waar een H. Mis werd gecelebreerd en een preek gehouden. Dat gebeurde tot 1830 toen, vanwege de "revolutie" in de kwestie België - Holland, de processie werd geschorst. In 1844 werd de processie met toestemming van kardinaal Sterckx van Mechelen hervat om in 1852 opnieuw gestaakt te worden op grond van moeilijkheden van de kant der Hollandse protestanten. Sindsdien is zij definitief afgeschaft, althans voor wat de toch naar Roovert betreft.

 

Processiebaan

Wie op de dag van heden van het bruggetje naar Poppel rijdt en goed oplet zal, na een paar honderd meter, rechts van de rulle zandweg de laatste tekenen van een overwoekerd en wat diep gelegen karspoor vinden. Vanaf het beginpunt hiervan kijkt men recht op het puntje van de Poppelse toren. Tenminste in de winter en het voorjaar, later gaat de toren achter geboomte schuil. Dit oude karspoor was de weg die de processie ging, rechtstreeks over een weg als met de liniaal getrokken van de kerk naar de kapel. En, heden ten dage wordt door de oude ingezetenen van Roovert, Hulsel en Overbroek dit nagenoeg verdwenen karspoor nog "de Processiebaan" genoemd.

 

Legende

Hierboven hebben we de historisch vaststaande feiten gegeven. De mensen zouden de mensen niet zijn als zij, om deze grote indruk makende gebeurtenis, niet hun legende geweven hadden. De uitvinder ervan is zoals gewoonlijk onbekend. Die legende nu verhaalt, dat de vinder van de H. Hostiën een schaapherder was, die de ontdekking deed omdat zijn schapen knielden op de plaats, waar de H. Hostiën waren neergesmeten. Zo ook is het verhaal uitgebeeld op een nog geen tien jaar oud schilderij in olieverf, dat in de kapel boven het altaar is opgehangen en waarbij 'n onderschrift van de Poppelse inbraak melding maakt. Dit heel verdienstelijk in pasteltinten geschilderd werk is van de hand van een zuster van het H. Graf uit Turnhout. Wel vinden we, dat het lichte, vrolijke landschap van deze streek op het schilderij een te sombere toets gekregen heeft.

 

Alleen begrip

Hoe Roovert eens in de belangstelling heeft gestaan, kan ook nog blijken uit het feit, dat het zijn eigen kermis had. Tot op de dag van vandaag spreken de mensen uit de omgeving nog altijd van "Roovertse kermis". Eigenlijk is er alleen nog maar het begrip van overgebleven. We hebben hier dus te maken met een kermis, die geen kermis is.

Maar aan het tijdstip wordt nog altijd vastgehouden. Roovertse kermis valt op 14 dagen na Pinksteren. Dat is dit jaar zondag 31 mei. Dan is de kapel open. Ook is zij geopend op Sacramentsdag, donderdag 28 mei en volgens sommigen - maar daarover liepen de lezingen uiteen - ook op de dagen tussen 28 en 31 mei. De kapel bezit ook een zg. koster, die op Hulsel woont terwijl te Poppel bij Jan van Hest een sleutel wordt bewaard.

In vroeger jaren was er een echte kermis. Omstreeks 1912 dreef de Belg Gust Verwimp in "Het Wit Huis" "op het Hollands" een café. Hulsel had bij Vic Hagen zijn staminee. Rechts van het huidige bruggetje van de kapel uit gezien stond - praktisch tegen de Ley aan - op Belgisch gebied, naast een nu verdwenen houten brug, het staminee van Thijske van Beurden, waar achtereenvolgens nog "den ouden Sas", officieel Van Laarhoven, en Frits Krayenbrink als laatsten de "bokskes" tapte. Onnodig te zeggen, dat menige smokkelaar hier zijn dorst gelaafd heeft.

 

Moppen en pikken

Voor de jeugd was de clou van de Roovertse kermis Jan Bruers uit Poppel, die naast de kapel met een kraam stond, waar hij "moppen en pikken" verkocht, zoals ze ons in Poppel vertelden met de verduidelijking, dat "den Hollander" tegen "pikken" snoepjes zegt.

Alle cafés zijn op Roovert verdwenen, er staat geen kraam meer, maar als het kermis is, gaat de kapel open. En is het niet leuk als doel van een uitstapje een kermis te kiezen, die geen kermis is. Zeker wanneer de gedachte daaraan leeft in een streek, die zoveel interessants biedt en die zo in de historie vergroeid zit als met Roovert het geval is. Brabant is het schoonste land en wij hebben daar in onze buurt een flinke brok van. Ge moet het allemaal maar weten te vinden.

 

PIERRE VAN BEEK