Joep Eijkens

De geheimen van Zeus en Margarita Maria Alacoque

 

Kerken die aan de eredienst onttrokken zijn worden gesloopt of krijgen een andere bestemming. Wat er met de H. Margarita Maria Alacoquekerk aan de Ringbaan West te Tilburg zal gebeuren, staat nog niet helemaal vast. Maar het ziet ernaar uit dat het een combinatie gaat worden van zorgcentrum en appartementen voor ouderen.

Zoals wel vaker gebeurt met leegstaande kerken is er nu tijdelijk een tentoonstelling ingericht. In dit geval een wat mij betreft curieuze tentoonstelling van de Tilburgse kunstenaar Zeus Hoenderop. 'De geheimen van de Margarita Maria Alacoquekerk' is de titel. Een aanrader voor iedereen die iets aparts wil beleven en/of graag het fraaie interieur van deze in 1922 ingewijde kerk wil zien voordat dat voorgoed verdwijnt.

Zelf was ik op de opening afgelopen zaterdag en alleen dat al was een opmerkelijke gebeurtenis. De tentoonstelling werd namelijk ingezegend met wijwater door pastoor Harm Schilder – de pastoor die zelfs landelijk bekend werd door omwonenden die klaagden over zijn ochtendlijke klokkengelui.

De parochieherder mag dan behoudend zo niet conservatief heten, hij staat toch kennelijk ook open voor minder traditionele zaken en opvattingen. Maar goed, de tentoonstelling, bestaande uit installaties, sculpturen, schilderijen en video's, heeft ook vele raakvlakken met het katholieke geloof – ze is er zelfs niet los van te zien.

Dat blijkt alleen al wanneer Zeus uitlegt hoe hij te werk ging bij de inrichting en opbouw van zijn expositie, daarbij uitgaande van 'universele wetten en het morfogenetisch veld'. Lopend door de grote lege kerkruimte was hij op zeker moment stil blijven staan. “Op datzelfde ogenblik hoorde ik een explosieve klap boven mijn hoofd”, aldus de kunstenaar. “Ik keek omhoog en zag dat er boven mij de lamp uit elkaar knalde. De tijd leek even stil te staan en ik zag in slow motion de uit elkaar geknalde deeltjes als een grote witte wolk boven mij. Op dat moment deed ik twee stappen naar achteren en de scherven vielen voor mijn voeten op de grond neer.” Hij liet ze daar liggen en koos die plek als 'vertrekpunt' voor zijn tentoonstelling. Hier plaatste hij een in nonnenkledij gehulde etalagepop die de heilige Margarita Maria Alacoque moet voorstellen, kijkend naar de scherven. (Het is alsof de pop het zelf ook raar vindt in deze situatie verzeild te zijn geraakt). Ze staat niet ver van een biechtstoel die – maar wat is dat witte ding daar? Boven de plaats waar doorgaans de priester zit, hangt een paarse stola zoals een biechtvader die vroeger droeg maar boven de denkbeeldige biechteling(e) hangt zowaar een... hagelwit kanten slipje. Stuiten we hier op het geheim van Margarita Maria Alacoque zelf misschien?

Och, zo vreemd is dat slipje ook weer niet als je even verderop een video ziet waarin pastoor Schilder zelf, gezeten achter het rooster van zijn biechtstoel, opbiecht dat hij in zijn jonge jaren ook wel eens lustgevoelens heeft gehad. In een andere video was een rol weggelegd voor Nolly van Kempen, een Tilburgse die jarenlang het ene aantekenboek na het andere volschreef, niet op de laatste plaats geïnspireerd door dromen. Ze woonde trouwens ook de opening bij en poseerde bereidwillig hand in hand met Margarita Maria.

Eén van de opmerkelijkste onderdelen van de tentoonstelling tenslotte betreft zekere broeder Franciscus en zijn kloostercel. Deze voormalige acoliet van pastoor Schilder werkt gedurende de hele looptijd van de expositie aan zijn eigen kloosterroeping, geeft uitleg aan bezoekers, deelt met gulle hand Maria-medailles uit en doet meteen dienst als suppoost.

'De geheimen van de Margarita Maria Alacoquekerk' loopt nog tot en met 7 mei en is open van woensdag tot en met zaterdag van 13 tot 17 uur en 's zondags van 14 tot 17 uur.