Joep Eijkens

Goede en slechte tijden bij BredaPhoto

BredaPhoto, het grootste fotofestival van de Benelux, beleeft momenteel zijn negende editie. Steeds wordt er gewerkt met een bepaald thema en ditmaal koos men voor het thema 'the best of times, the worst of times', ontleend aan de eerste woorden waarmee Charles Dickens zijn roman 'A Tale of two Cities' (1859) begon. In het Nederlands vertaald:

Het was de beste der tijden, het was de slechtste der tijden,
het was de eeuw van wijsheid, het was de eeuw van dwaasheid

Het zijn woorden die te denken geven. Wat ook gezegd kan worden van diverse over de stad verspreide exposities die nog tot en met 25 oktober te zien zijn. Ik heb er al een paar keer rondgekeken en was niet op de laatste plaats onder de indruk van een video van Hua Weicheng die ik zag in de Grote Kerk. Het betreft een videoportret van de dakloze Mr. Sun dat zo sterk werkt, dat je soms even het gevoel krijgt dat de man zelf onderdak heeft gevonden in de Grote Kerk. Als een soort tovenaar zit hij te roeren in zijn borrelende hot-pot, vist er af en toe een lekker hapje uit, kijkt nu en dan kinderlijk verbaasd en geamuseerd naar tv-reclame en het nieuws, en wekt al lachend de indruk, de hele wereld voor gek te verklaren in een onnavolgbare absurde monoloog die me aan Beckett deed denken. Gaat dat zien!

De Grote Kerk is één van de zeven locaties waar gedurende het festival geëxposeerd wordt. Correctie: het zijn er inmiddels zes. Want er is een week na de opening één locatie weggevallen. Ik was nog net op tijd om wat foto's te maken.

Voor het vervolg, zie onder de foto's.

(Vervolg van de tekst).

Wat was er aan de hand? Aan de rand van Breda, in Belcrum, ligt Skatepark Pier 15. Daar werd in het kader van het fotofestival een spectaculaire installatie ingericht van Erik Kessels met de titel 'Destroy my Face'. Voor het maken daarvan plukte de kunstenaar zo'n 800 gezichten van internet, gezichten van mensen die cosmetische chirurgie ondergingen om bijvoorbeeld vollere lippen of een korter neusje te krijgen. Voornamelijk van vrouwen, gezichten van mannen kon hij nauwelijks vinden. Uit dit bronmateriaal stelde hij 60 gezichten samen van niet bestaande, vrouwelijk ogende personen, En met hun gigantisch opgeblazen portretfoto's vulde hij een grid waarmee hij de complete skatevloer van Pier 15 liet bekleden.

Al snel nadat de skaters de hal in gebruik genomen hadden, kwamen de gezichten onder de krassen te zitten, het begin van een slijtageproces dat wellicht alles uiteindelijk zou doen vervagen en verdwijnen. Wat uiteraard ook de opzet was van Kessels die met zijn installatie zowel de cosmetische chirurgie als het hedendaags streven naar lichamelijke perfectie – vaak onder druk van sociale media – ter discussie wilde stellen.

De leiding van het skatepark kreeg echter zowel op sociale media als van hun financierders zoveel negatieve reacties – het kunstwerk zou gewelddadig en vrouwonvriendelijk zijn – dat ze besloot de hele installatie direct te laten verwijderen.

Fleur van Muiswinkel, directeur van BredaPhoto, betreurde het besluit maar had er alle begrip voor. Zij betreurde het ook dat de anonieme actiegroep 'We are not a playground' – die met haar on line petitie een belangrijke rol speelde in het protest – niet bereid bleek tot een gesprek en uitdrukkelijk anoniem wilde blijven.

“Het is teleurstellend om te zien dat het niet meer om de inhoud gaat”, reageerde Kessels zelf desgevraagd. “Dat er geen tijd wordt genomen om inhoudelijk te reageren op zo'n project.” De kritiek dat de installatie vrouwonvriendelijk zou zijn, wuift hij weg. “Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt, vrouwen te krenken. Dit project gaat over vergankelijkheid en zelfacceptatie en over de vraag: Hoe gelukkig zijn we met onszelf?”

Overigens krijgt hij inmiddels steun via een petitie van 'kunstliefhebbers en bezoekers van BredaPhoto' onder het motto 'Kunst mag knagen - geef ‘Destroy my Face’ een nieuwe plek'.

Angstaanjagend om te zien hoeveel macht een anoniem opererende groep kan hebben.