Joep Eijkens
Goede en slechte tijden bij BredaPhoto
BredaPhoto, het grootste
fotofestival van de Benelux, beleeft momenteel zijn negende
editie. Steeds wordt er gewerkt met een bepaald thema en ditmaal
koos men voor het thema 'the best of times, the worst of times',
ontleend aan de eerste woorden waarmee Charles Dickens zijn
roman 'A Tale of two Cities' (1859) begon. In het Nederlands
vertaald:
Het was de beste der tijden,
het was de slechtste der tijden,
het was de eeuw van wijsheid,
het was de eeuw van dwaasheid
Het zijn woorden die te denken
geven. Wat ook gezegd kan worden van diverse over de stad
verspreide exposities die nog tot en met 25 oktober te zien
zijn. Ik heb er al een paar keer rondgekeken en was niet op de
laatste plaats onder de indruk van een video van Hua Weicheng
die ik zag in de Grote Kerk. Het betreft een videoportret van de
dakloze Mr. Sun dat zo sterk werkt, dat je soms even het gevoel
krijgt dat de man zelf onderdak heeft gevonden in de Grote Kerk.
Als een soort tovenaar zit hij te roeren in zijn borrelende
hot-pot, vist er af en toe een lekker hapje uit, kijkt nu en
dan kinderlijk verbaasd en geamuseerd naar tv-reclame en het
nieuws, en wekt al lachend de indruk, de hele wereld voor gek te
verklaren in een onnavolgbare absurde monoloog die me aan
Beckett deed denken. Gaat dat zien!
De Grote Kerk is één van de zeven
locaties waar gedurende het festival geëxposeerd wordt.
Correctie: het zijn er inmiddels zes. Want er is een week na de
opening één locatie weggevallen. Ik was nog net op tijd om wat
foto's te maken.
Voor het vervolg, zie onder de
foto's.
(Vervolg van de
tekst).
Wat was er aan de hand? Aan de
rand van Breda, in Belcrum, ligt Skatepark Pier 15. Daar werd in
het kader van het fotofestival een spectaculaire installatie
ingericht van Erik Kessels met de titel 'Destroy my Face'. Voor
het maken daarvan plukte de kunstenaar zo'n 800 gezichten van
internet, gezichten van mensen die cosmetische chirurgie
ondergingen om bijvoorbeeld vollere lippen of een korter neusje
te krijgen. Voornamelijk van vrouwen, gezichten van mannen kon
hij nauwelijks vinden. Uit dit bronmateriaal stelde hij 60
gezichten samen van niet bestaande, vrouwelijk ogende personen,
En met hun gigantisch opgeblazen portretfoto's vulde hij een
grid waarmee hij de complete skatevloer van Pier 15 liet
bekleden.
Al snel nadat de skaters de hal in
gebruik genomen hadden, kwamen de gezichten onder de krassen te
zitten, het begin van een slijtageproces dat wellicht alles
uiteindelijk zou doen vervagen en verdwijnen. Wat uiteraard ook
de opzet was van Kessels die met zijn installatie zowel de
cosmetische chirurgie als het hedendaags streven naar
lichamelijke perfectie – vaak onder druk van sociale media – ter
discussie wilde stellen.
De leiding van het skatepark kreeg
echter zowel op sociale media als van hun financierders zoveel
negatieve reacties – het kunstwerk zou gewelddadig en
vrouwonvriendelijk zijn – dat ze besloot de hele installatie
direct te laten verwijderen.
Fleur van Muiswinkel, directeur
van BredaPhoto, betreurde het besluit maar had er alle begrip
voor. Zij betreurde het ook dat de anonieme actiegroep 'We are
not a playground' – die met haar on line petitie een belangrijke
rol speelde in het protest – niet bereid bleek tot een gesprek
en uitdrukkelijk anoniem wilde blijven.
“Het
is teleurstellend om te zien dat het niet meer om de inhoud
gaat”, reageerde Kessels zelf desgevraagd. “Dat er geen tijd
wordt genomen om inhoudelijk te reageren op zo'n project.” De
kritiek dat de installatie vrouwonvriendelijk zou zijn, wuift
hij weg. “Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt, vrouwen te
krenken. Dit project gaat over vergankelijkheid en
zelfacceptatie en over de vraag: Hoe gelukkig zijn we met
onszelf?”
Overigens krijgt
hij inmiddels steun via een petitie van 'kunstliefhebbers en
bezoekers van BredaPhoto' onder het motto 'Kunst mag
knagen - geef ‘Destroy my Face’ een nieuwe plek'.
Angstaanjagend om te zien hoeveel macht een anoniem opererende
groep kan hebben.
|