HOME CUBRA

INHOUD AUTEURS

Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

64ste Jaargang - nummer 3 - juni 2015

 
HOME BC / BL Contact / Reageren Archief Brabant Cultureel Archief Brabant Literair
 
 

http://members.ziggo.nl/martijndeboer.com

www.youtube.com/user/aen1gm4

 

Brands & Jeroen Bosch

 

foto Joep Eijkens

 

Tegelijk met Martijn de Boer exposeerde ook Sjon Brands in de kapel van de Franciscanessen. Zijn ‘dadaïstische paradijsvogels’ zijn gemaakt van allerlei (onderdelen van) metalen gebruiksvoorwerpen en struisvogelveren. ‘Vogels die regelrecht uit het surrealistisch rariteitenreservaat van Jeroen Bosch fladderen,’ aldus hun schepper. In 2016 gaan ze op reis en doen de volgende haltes aan, zo vertelt Brands: ‘Nog onbekende locaties in Breda en Brussel in het voorjaar, het Museo Lázaro Galdiano in Madrid (juni/juli/augustus) en het Jheronimus Bosch Art Center in Den Bosch (november/december 2016). Zoals het er nu naar uitziet, volgt Zuid-Afrika dan in het voorjaar van 2017, dus de luchtschepen gaan lekker reizen van noord naar zuid.’

 

www.sjonbrands.nl

 

©Brabant Cultureel – juni 2015

De jonge bisschoppen van Martijn de Boer

 

De Tilburgse kunstenaar Martijn de Boer is van vele markten thuis. Een nadere kennismaking naar aanleiding van zijn opmerkelijke portrettenserie Young Bishops die hij exposeerde in de voormalige kapel van de Franciscanessen in Tilburg.

 

door Joep Eijkens

 

Aan de Bisschop Zwijsenstraat in het centrum van Tilburg bevinden zich twee kapellen die al lang aan de eredienst onttrokken zijn. De ene, vroeger van de Visitandinnen, wordt ondermeer gebruikt voor concerten van de afdeling Oude Ensemble Muziek van het Fontys Conservatorium. In de andere, vroeger van de Franciscanessen, vinden exposities plaats. Zo waren er recentelijk de wonderlijke luchtschepen en vogels van Sjon Brands te zien naast een serie portretten van Martijn de Boer met de merkwaardige titel Young Bishops.

 

 

Martijn de Boer in zijn atelier. foto Joep Eijkens

 

Martijn de Boer (1971) is als beeldend kunstenaar van vele markten thuis. Dat maakt ook zijn website overduidelijk. Hij schildert en tekent niet alleen, maar maakt ook objecten en audiovisuele installaties. Ook kun je bij hem terecht voor je portret, bedrijfslogo of webdesign. ‘Maar,’ relativeert De Boer, ‘mijn website is verouderd en ik houd me tegenwoordig toch vooral bezig met tekenen en schilderen. Naast lesgeven; je moet toch een beetje een vast inkomen hebben.’

 

 

In het atelier van Martijn de Boer. foto Joep Eijkens

 

 

Kindermisbruik

Samen met zijn vriendin woont hij in een rijtjeswoning in Tilburg-Zuid. Er is amper ruimte voor een atelier, maar De Boer klaagt er niet over. We komen te spreken over zijn Young Bishops, de met acrylverf geschilderde portretten van kinderen, voor het merendeel jongens van een jaar of tien.

Vanwaar die titel? ‘Vorig jaar kwam bisschop Gijsen in het nieuws als de zoveelste bisschop die kinderen misbruikt had,’ begint De Boer. ‘Daar wilde ik iets mee doen. Ik ben teruggegaan naar de tijd dat Gijsen zelf een kind was en ben gaan zoeken naar klassenfoto’s uit die periode.’

 

 

Martijn de Boer, portret uit de serie Young Bishops.

 

De foto’s waarop hij doelt, dateren echter van 1910/1920, toen de bisschop nog niet geboren was. ‘Al snel viel me op hoe bang die kinderen op zulke oude klassenfoto's naar de camera kijken en hoe ongemakkelijk ze er in hun nette pak bijzitten. Tegenwoordig zijn kinderen helemaal gewend om gefotografeerd te worden of zelf te fotograferen, maar toen was het spannend. En zeker als je die gezichten los van elkaar ziet, ga je al snel denken dat er iets mis is, dat kinderen uit die tijd onderdrukt werden, bang gemaakt: God ziet alles!’

De Boer zette de klassenfoto op een beeldscherm en zoomde steeds weer in op een ander gezicht om dat te kunnen schilderen. ‘Door het opblazen wordt zo’n gezicht minder scherp en moet je als schilder meer zelf invullen om een persoonlijkheid te vinden.’

 

 

Martijn de Boer, portret uit de serie Young Bishops.

 

Cadeautje

Hij schilderde de portretten met acryl op papier, zoals hij vaker doet. ‘Ik heb deze serie afgelopen winter gemaakt. In de winter verandert het licht zo sterk dat ik niet met kleur kan werken. Ik breng mijn palet dan terug tot zwart, wit en twee aardetinten. In dit geval kwam dat mooi uit, omdat het overeen komt met de zwarten, witten, grijzen en sepiakleuren van oude foto’s. En tegen de groenige muren van de kloosterkapel kwamen de portretten extra goed uit. Dat was echt een cadeautje.’

De titel Young Bishops suggereert dat al die jongetjes in het voetspoor van de foute bisschop treden. De Boer zit daar niet mee: ‘Om het heel zwart-wit te zeggen: als je kinderen zo onderdrukt, dan maak je er monsters van.’ Dat een bezoekster de geportretteerden juist zag als slachtoffers van misbruik, vindt hij ook niet vreemd. ‘Ik merkte ook dat sommige bezoekers medelijden hadden met die jongetjes.’

 

 

Martijn de Boer, portret uit de serie Young Bishops.

 

Montmartre

De Boer werkt niet alleen naar foto’s, maar ook naar levend model. Tijdens zijn expositie in de voormalige Franciscanessenkapel konden bezoekers zich voor vijfentwintig euro door hem laten portretteren. ‘Dat gebeurde onder het motto “Beleef Montmartre in hartje Tilburg”,’ zegt hij lachend. ‘Er was een Indische man in een rolstoel. Die werd bij mij gedumpt, terwijl zijn familie boven naar de tentoonstelling van Sjon Brands ging kijken. Regelmatig dommelde hij weg maar soms schoot hij wakker en kon ik hem precies tekenen zoals ik wilde... Bij dit soort portretten moet je heel snel werken, maar het mag geen karikatuur worden.’

Om mensen en dingen om zich heen vast te leggen maakt De Boer vaak gebruik van een kleine camcorder. Zo is hij min of meer de vaste filmer van de Kunstmaanrevues die Wim Verhoeven een paar keer per jaar organiseert in een oud bedrijfspand in de Tilburgse Stedekestraat. Maar ook het schetsblok gaat regelmatig mee. In de loop der tijd heeft hij al heel wat dummy’s vol getekend en geschilderd. ‘Ik zal je mijn politieke dummy laten zien,’ zegt hij en loopt even naar het piepkleine ateliertje achter de arbeiderswoning.

 

 

De voormalige Franciscanessenkapel bleek een mooie ambiance voor de Young Bishops van Martijn de Boer. foto Joep Eijkens

 

 

Borremans

Bij het doorbladeren van de betreffende dummy valt direct op hoe vlot en herkenbaar hij Rutte, Pechtold en andere politici in beeld kan brengen. ‘Het gaat niet om gelijkenis’, reageert hij. ‘Ik probeer juist de persoonlijkheid vast te leggen.’

De kritiek dat zijn werk soms wat al te vlot en routineus oogt en af en toe ook naar het illustratieve neigt, wuift hij weg: ‘Van een wielrenner zeg je toch ook niet dat hij te snel rijdt? En wat dat illustratieve betreft, dat herken ik totaal niet. Nee, ik ben geen conceptueel kunstenaar, ik ben een schilder in hart en nieren.’ Moest hij drie favoriete schilders kiezen dan werd het Velasquez, Lucian Freud en – uit eigen tijd – Michel Borremans. ‘Met die laatste word ik wel eens vergeleken.’

Helaas, de tijd is voorbij dat De Boer nog van zijn werk kon leven. ‘Dus dat  websdesign moet je er wel bij doen, hè. Het liefst zou ik alleen maar willen schilderen.’

 

 

Martijn de Boer in gesprek met een bezoeker bij de meisjesportretten die hij ook exposeerde. foto Joep Eijkens

 

 

Reefluisteraar

Hij loopt naar zijn pc en laat nog een paar van de tientallen filmpjes zien die hij op YouTube gezet heeft. De meeste maakte hij in de bossen van Gorp en Rovert bij Hilvarenbeek: natuurfilmpjes met in de hoofdrol één of meer reeën. Gebruikmakend van zelf ingestudeerde lokgeluidjes weet hij verbazingwekkend dicht bij de dieren te komen. ‘Ik ben reefluisteraar,’ zegt hij lachend. ‘Je moet maar eens een keertje meegaan.’

Trouwens, de volgende keer zal hij me ook wel eens laten zien hoe hij online baspartijen inspeelt voor een of andere jazzproductie ergens op de wereld. Want dat doet hij dus ook, muziek maken. Ja, Martijn de Boer is van vele markten thuis.