Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

63ste Jaargang - december 2014

¶ Reinoud van Vught, met tekst van Rebecca Nelemans, Hybriden. Eindhoven: Timmer Art Books, 2014, 104 pp., ISBN 978-94-91182-23-5, pb., € 25,00.

Speciale editie met een origineel werk (ca. 32 x 24 cm) van Reinoud van Vught (oplage 30 stuks): € 300.

www.reinoudvanvught.nl

‘Ultramodern werk. Nieuwe klanken uit de stad. Uitgelicht: Georges Robèr en Reinoud van Vught’ is nog t/m 1 maart 2015 te zien in Chabot Museum te Rotterdam.

www.chabotmuseum.nl

www.timmerartbooks.nl

©Brabant Cultureel – december 2014

Reinoud van Vught in Chabot Museum

Reinoud van Vught (Goirle 1960) exposeert in het Chabot Museum in Rotterdam. Zijn werk is te zien samen met dat van Georges Robèr (1893-1969), een van de vooruitstrevende kunstenaars van De Branding van begin twintigste eeuw. Dat brengt een interessante dialoog teweeg.

door Irma van Bommel

De collectie van het Chabot Museum omvat werk van Rotterdamse kunstenaars uit het interbellum, met een accent op het werk van naamgever Henk Chabot (1894-1949). Het museum brengt wisselende exposities. De huidige expositie valt in twee delen uiteen. Ter inleiding is er een kleine presentatie van kunstenaars die waren aangesloten bij de Rotterdamse avant-garde kunstenaarsvereniging De Branding. En er is een grotere presentatie te zien met werk van Reinoud van Vught in combinatie met dat van Georges Robèr. De werken van Robèr komen uit een particuliere verzameling die onlangs door het museum is verworven. Het destijds zo vernieuwende werk van Robèr oogt nog zo sterk dat het ook naast het vernieuwende en krachtige werk van Van Vught stand houdt.

Georges Robèr, Zonder titel (koralen en paddestoelen), pastelkrijt op papier. Collectie Chabot Museum.

De titel van de expositie is ‘Ultramodern werk. Nieuwe klanken van de stad’. Ultramodern verwijst naar de term die de kunstenaars van De Branding (1917-1926) gebruikten om hun moderne, eigenzinnige werk aan te duiden. De ‘nieuwe klanken van de stad’ duiden op het gegeven dat deze kunstenaars een nieuw geluid wilden laten horen, niet alleen in figuurlijke zin maar ook letterlijk. Zo maakten zij abstracte werken die waren geïnspireerd op muziek of op het geluid van de trams.

Geestverwant

Georges Robèr, geboren in Brussel, was als oorlogsvluchteling naar Nederland gekomen en sloot zich in 1918 aan bij de De Branding. Daar was het vooral Robèr die zich liet inspireren door muzikale composities. Maar hij verbeeldde ook het onzichtbare, zoals demonen uit zijn nachtmerries, en liet zich inspireren door spirituele stromingen zoals de theosofie. In veel van zijn abstracte werken zijn structuren uit de natuur herkenbaar, zowel van de micro- als van de macrokosmos. Robèr experimenteerde met verschillende uitdrukkingsvormen en verschillende technieken en materialen, wat begin twintigste eeuw zeer vooruitstrevend was. Reinoud van Vught herkent zich wel in deze aanpak en ziet in Robèr een vroegere geestverwant. Nog een overeenkomst is dat beide kunstenaars een eigen wereld creëren.

Van Reinoud van Vught zijn werken op papier te zien maar ook enkele grote, amorfe polystyreen beelden met acrylverf, een soort gatenkaas met kleuren die doen denken aan schimmels. Juist dit werk combineert goed met het werk van Robèr, bijvoorbeeld met de krijttekening ‘Koralen en paddenstoelen’.

Reinoud van Vught, Zonder Titel (2011), acrylverf op papier op doek. Particuliere collectie.

Henk Chabot, Golf op het strand (1933), olieverf op doek. Particuliere collectie.

Een van de getoonde schilderijen van Van Vught – uit 2011 met goudkleurige verf – lijkt op een landschap en correspondeert aardig met een schilderij van een ander lid van De Branding, Henk Chabot. Dat is het werk ‘Golf op het strand’ uit 1933. Beide werken suggereren een landschap simpelweg door de aanwezigheid van een horizon, waardoor wat daaronder zit land of water moet zijn, en wat zich boven de lijn bevindt lucht. Genoemd werk uit 2011 is het oudste schilderij van Van Vught dat op de expositie is te zien. Het lijkt in niets op al het andere werk in de expositie dat van zeer recente datum is.

Tuinieren

Medio december presenteerde Reinoud van Vught in het museum zijn nieuwe boek Hybriden waarin recente schilderingen op papier zijn opgenomen. Een selectie van deze werken is nu te zien in het museum. Die werken zijn allemaal in 2013-2014 gemaakt en hebben allen bloemen als onderwerp.

Grotere weergave

Reinoud van Vught, Zonder Titel (2014), acrylverf en inkt op papier.

In het boek vertelt Van Vught dat hij door te gaan tuinieren op het idee kwam om bloemen te gaan schilderen, niet naar de natuur, maar ‘uit mijn hoofd, direct vanuit de verf. Alsof ik de créateur ben van al dat wonder’. In het boek is een tekst van Rebecca Nelemans opgenomen die door middel van e-mailwisseling tot stand is gekomen. Omdat, zegt Nelemans, ‘Reinoud van Vught een kunstenaar is die liever schildert dan dat hij praat’.

De bloemen zijn getekend met acrylverf en inkt. We zien grote, vlakvullende werken en kleinere werken met vaak niet meer dan één bloem of enkele bloemen op een wit vel papier. De tekeningen zijn vernieuwend qua compositie: niet altijd is het evenwicht gezocht. Van Vught maakt variaties in vlakverdeling, waarbij de enkele bloem niet altijd in het midden is geplaatst en soms een helft van het blad leeg blijft. Dat wringt een beetje, alsof er iets ontbreekt.

Het zijn altijd fragiele bloemen met fragiele takjes als haarvaten van een wortelstelsel, en onderaan de stengel een flinke kluit aarde. Het zijn roos of klaproosachtige bloemen, alsof hij daarmee de kwetsbaarheid van het leven wil aanduiden. Gebogen stengels doen denken aan mensen die zich in bochten wringen. ‘Mijn werk gaat heel erg over leven en dood, groei met name.’

Reinoud van Vught, Zonder Titel (2014), acrylverf en inkt op papier.

Niet op de expositie te zien, maar wel opgenomen in het boek, zijn de donkere schilderingen met zwarte bloemen tegen een donkere muur als achtergrond. Waarschijnlijk zijn deze eerder gemaakt, vóór de bloemen op wit papier, want Nelemans schrijft in het boek: ‘… de steeds helderder schilderingen, kalligrafisch eenvoudig, in één keer op maagdelijk wit papier gezet.’ Wat opvalt is inderdaad de trefzekere toets. Wat je met inkt op papier zet, is immers niet overschilderbaar. Het moet in één keer goed zijn.

Wie het oeuvre van Reinoud van Vught bekijkt, constateert dat het werk heel divers is, net als bij Robèr. Om een echte dialoog tussen beide kunstenaars tot stand te brengen, zou je eigenlijk van Van Vught een dwarsdoorsnede van zijn oeuvre moeten laten zien, maar daarvoor is eenvoudigweg in het Chabot Museum geen plaats.

Grotere weergave

Reinoud van Vught, Zonder Titel (2014), acrylverf en inkt op papier. Collectie kunstenaar.

Chabot

Het Chabot Museum is een museum van bescheiden omvang dat sinds 1993 is gehuisvest in een witte villa tegenover Museum Boijmans Van Beuningen. De villa, een voorbeeld van het Nieuwe Bouwen, is in 1938 ontworpen door de architect G.W. Baas. Baas werkte eerder voor het architectenbureau Brinkman & Van der Vlugt, bekend van de Van Nellefabriek. En daar heeft de villa, door de gebogen vormen, ook wel wat van weg.

Het Chabot Museum in Rotterdam. foto Jannes Linders, 2007.

Henk Chabot, naar wie het museum is genoemd, kwam oorspronkelijk uit Sprang in Noord-Brabant. Hij verhuisde al vroeg, in zijn kinderjaren, naar Rotterdam. Overigens schilderde hij niet alleen, hij maakte ook beelden. In het Chabot Museum is een houten beeld van hem te zien, getiteld ‘Vrouw’ uit 1926, wat doet denken aan de kubistische stijl van Constantin Brancusi. De Branding organiseerde regelmatig exposities met werk van Duitse, Frans en Belgische expressionisten, onder andere Brancusi en Chabot kan dit werk dus hebben gezien.

Ook Chabot ontwikkelde zich tot expressionistisch kunstenaar. Een van zijn bekendste schilderijen is de ‘Brand van Rotterdam’ uit 1940. De exposities die De Branding organiseerde hebben ongetwijfeld bijgedragen tot de ontwikkeling van de moderne kunst in Nederland.

Henk Chabot, Brand van Rotterdam (1940), olieverf op doek. Collectie Chabot Museum.