Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

63ste Jaargang - oktober 2014

Slagwerk Den Haag. foto Elisabeth Melchior

¶ November Music 2014. 5 t/m 9 november op diverse locaties in ’s-Hertogenbosch. Zie voor het volledige programma en kaartverkoop de website. Aan de kassa van de Verkadefabriek zijn eveneens toegangskaarten te koop.

Wie via internet kaarten koopt, kan voor tien euro een kortingspas aanschaffen die recht geeft op drie euro korting per concert, ongeacht het aantal uitvoeringen of het aantal personen per concert.

www.novembermusic.net

©Brabant Cultureel – oktober 2014

November Music gaat over grenzen heen

November Music gaat 5 november 2014 voor de 22ste keer van start in ’s-Hertogenbosch. De tijd van ‘moeilijke muziek’ is allang voorbij. Het vijfdaagse festival is inmiddels multidisciplinair en een stuk toegankelijker dan in de beginjaren. ‘Ik durf er gerust mijn moeder mee naar toe te nemen.’

door Rinus van der Heijden

Ooit werd het festival weggezet als een van ‘moeilijke muziek’. Maar nu durft Koen Graat, een van de drie drijvende krachten achter November Music, gerust zijn ‘moeder er mee naar toe te nemen’. Dus heeft dit eigenzinnige festival dat vijf dagen ’s-Hertogenbosch in beroering brengt er nog een stille kracht bij gekregen: Het heeft een unieke mengeling gecreëerd van avontuurlijke, lees: (vaak) experimentele muziek met bijvoorbeeld de draaimolen aan muzikale evenementen die de laatste festivaldag het grote publiek moet trekken. En dat ook doet.

Onder de noemer Kunstmuziekroute is er dan op allerlei locaties in de stad van dat eigenaardige visitekaartje van November Music te genieten: muziektheater, gecomponeerde en geïmproviseerde muziek, visuele muziek, elektronische muziek, songs, wereldmuziek, jazz, psychedelische pop, voordracht, performances en installaties. Dit alles vormt een duizelingwekkend aanbod kunstvormen, dat zijn gelijke niet kent.

Marc Ribot bij ‘bee-flat’ in de Turnhalle in Bern, 2006. foto Marco Zanoni

Niet-geëigend

‘Bij de Kunstmuziekroute zie je hoe breed het palet is,’ zegt Koen Graat. ‘Het gaat telkens om concertjes van twintig tot dertig minuten. Je kunt zo op één middag zes concerten bezoeken. Mensen zijn er gek op, ook vanwege de niet-geëigende locaties: kerkjes, theatertjes, musea, de bibliotheek. De stad als podium dus.’

Al enkele jaren is het motto van het festival ‘Muziek van nu door de makers van nu’. Die lijfspreuk wordt zonder reserve telkens weer volledig waargemaakt. Het publiek heeft zich inmiddels achter deze woorden geschaard, maar ook de makers. Niet voor niets maakte de Zwitserse pianist Nick Bärtsch de festivalorganisatie een groot compliment: ‘Dat hele brede palet van jullie zie je op weinig festivals.’

November Music ontrolt zich van 5 tot en met 9 november (2014) voor de tweeëntwintigste keer. Met een ijzersterk programma, waarin de komst van de Tunesische oedspeler (Arabische luit, rvdh) Anouar Brahem en zijn kwartet en het wereldberoemde Kronos Quartet, het meest in het oog springen. Maar verder buigt de programmering ver door vanwege zijn topzwaarte. Er komen maar liefst zeven (inter)nationale strijkkwartetten en er zijn talloze premières, onder meer van Susanna Borsch, Robin de Raaff, Arthur van der Kuip, Rosalie Hirsch en en de 83-jarige Russische Sofia Goebaidoelina die zelf op November Music aanwezig is. Philharmonie zuidnederland, het orkest voor Brabant en Limburg, tekent voor vier premières.

Anouar Brahem. foto Przemek Wozny

Bromtollen

Hoe bijzonder de progammeurs van November Music te werk gaan, blijkt uit de heropvoering van To You van de Nederlandse componist Peter Schat. De compositie ging in première in 1972, toen Nederland op zijn kop stond door politieke en culturele ontwikkelingen. Het werk is geschreven voor mezzosopraan, vier piano’s, zes gitaren, vier basgitaren, twee elektronische orgels en elektronica. En alsof dat nog genoeg is, nemen vier manshoge bromtollen een centrale plek in in de compositie. Voor November Music wordt To You opgevoerd door fc jongbloed, samengesteld uit studenten van Fontys Conservatorium uit Tilburg, onder leiding van de Tilburgse componist en gitarist Aart Strootman.

De laatste jaren hebben ook jazz en wereldmuziek een prominente plek op het festival. Op zaterdagavond is Colours of Improvisation het hart van de jazzprogrammering. Dan treden aan de Amerikaase gitarist Marc Ribot, The Bad Plus met Anton Goudsmit en het trio van de Armeense pianist Tigran Hamasyan. Andere bekende namen van de sector improvisatiemuziek zijn Colin Stetson en het Franz von Chossy Quintet met als gast Wu Wei, die het Chinese mondorgel (sheng) bespeelt.

Wu Wei. fotograaf onbekend

Mazzel

Programmeur Graat spreekt van een ‘fantastisch programma’. ‘Deze programmering is precies wat we wilden. We zijn er trots op. Soms vallen dingen op hun plek. Je moet ook mazzel hebben. Het Zapp4 met als gast de Amerikaanse gitarist Marc Ribot stond al lang op ons verlanglijstje. Het Kronos Quartet ook. Dit jaar lukte het om beide formaties aan ons te binden. Wij staan constant in contact met ensembles en artistiek leiders. En hebben daarbij het geluk dat in het buitenland de naam van ons festival steeds verder groeit.’

Het Kronos Kwartet. foto Jay Blakesberg

Franz von Chossy Quintet. foto Julia M. Free

‘Ons’ festival is behalve van Koen Graat ook van artistiek directeur Bert Palinckx. Hij vindt naast zich Theo van Dooremalen, die de zakelijke belangen behartigt. Maar alle drie zijn zij ook programmeur. ‘Als het echt om gecomponeerde muziek gaat, komt alles op het bordje van Bert terecht. Ik bekommer me naast communicatie voor het festival om de programmering van jazz en wereldmuziek en Theo is meer de man van de geluidsinstallaties.’

Graat ziet duidelijk dat de programmering zoals die de laatste jaren is, elk jaar meer publiek oplevert. ‘De grote namen waren snel uitverkocht. Met Anouar Brahem en zijn kwartet hadden we gemakkelijk twee zalen kunnen vullen. De Premièremiddag op zaterdag is erg geliefd bij het publiek; de premières vinden veelal plaats in kleinere zalen en de toegangsprijzen zijn er wat lager. We proberen concerten te bundelen en zo mensen te trekken. Want dat zien we ook als een van onze taken.’

De mengeling van toegankelijk en experimenteel wordt stevig in de gaten gehouden. ‘Het project Canons & Dances van componiste Kate Moore, uitgevoerd door pianiste Saskia Lankhoorn leunt bijna tegen minimal-music aan. Daar tegenover staat dan weer de komst van het Rosa Ensemble met singer-songwriter Eefje de Visser. Hun optreden is gebed in videobeelden van het 33 1/3 Collective. Uitsluitend experimenteren doen we niet meer. Dat kennen de mensen onderhand wel en is alleen weggelegd voor een relatief klein publiek. De makers zelf denken ook vaker in termen van meer toegankelijkheid.’

Cappella Amsterdam. fotograaf onbekend

Avontuurlijk

Als je het over avontuurlijke popmuziek hebt, is er aanbod genoeg, zegt Graat. ‘Dat brengen festivals als Lowlands, Cross-linx, Best Kept Secret. Aan avontuurlijke pop kun je dus niet veel meer toevoegen. Voor November Music moet er steeds een avontuurlijke twist in zitten. Zo kiezen we ook niet voor straight ahead-jazz. Dat zijn niet de klanken van nu. Onze muziekkeuze moet over grenzen heen gaan. Daarbij willen we zeker niet dogmatisch zijn, we bekijken geval voor geval.’

November Music werkt samen met andere buitenlandse festivals. Zoals het Huddersfield Contemporary Music Festival bij het Engelse Manchester en Ultima in Oslo. ‘Dat is ook nodig om Nederlandse producties buiten de grens te brengen,’ besluit Koen Graat.

Colin Stetson. fotograaf onbekend