HOME CUBRA

INHOUD AUTEURS

Brabant Cultureel • Brabant Literair

Tijdschrift voor kunst, cultuur en literatuur

62ste Jaargang - december 2013

 
HOME BC / BL Contact / Reageren Archief Brabant Cultureel Archief Brabant Literair
 
 

Frank Halmans, Keerpunt, 2013.

 

  ‘Kanaalwerken. Kunst - Helmond - Historie’, t/m 2 februari 2014 te zien op twee locaties:

Boscotondohal (F.J. van Thielpark 7) en Textielfabriek Raymakers (Kanaaldijk N.W. 61), beide in Helmond.

 

www.gemeentemuseumhelmond.nl

 

The making of... Kanaalwerken:

KLIK HIER voor site Gemeentemuseum

  

© Brabant Cultureel / Brabant Literair – december 2013

 

 

Kanaalwerken, kunst en historie in Helmond

 

De aanleg van het kanaal bij Helmond twee eeuwen geleden was voor Gemeentemuseum Helmond aanleiding tot het organiseren van een expositie over de historie van de stad en over hedendaagse beeldende kunst. Dit resulteerde in een zeer geslaagde presentatie in de Boscotondohal en in textielfabriek Raymakers.

 

door Irma van Bommel

 

Bijna tweehonderd jaar geleden gaf koning Willem I opdracht tot het graven van de Zuid-Willemsvaart, een kanaal tussen Maastricht en ’s-Hertogenbosch met als doel de economie te bevorderen. Dat heeft het gewenste effect gehad. Textielbedrijven vestigden zich langs het kanaal. Toen vervolgens in 1866 de spoorlijn werd doorgetrokken naar Helmond vestigde zich daar ook de metaalindustrie.

 

 

Bert Loerakker, Het Kanaal, van Brug tot Brug (detail), 2013.

 

Op de begane grond van de Boscotondohal wordt aandacht besteed aan deze historie. Speciaal voor deze tentoonstelling heeft Paul de Maat een maquette gemaakt van een deel van Helmond rondom het kanaal. Interessant in deze presentatie zijn, naast genoemde maquette, de documentaire foto’s van Cas Oorthuys uit 1975 en een schilderij van Sjef van Schaijk, ‘Langs het Jaagpad’ uit 1934, wat modernistisch aandoet.

De bovenverdieping van de Boscotondohal en een gedeelte van Raymakers is ingericht met hedendaagse beeldende kunst. De deelnemende kunstenaars zijn benaderd omdat ze iets hebben met water, industrie of de geschiedenis van Helmond. Of ze zijn gevraagd om speciaal voor deze expositie nieuw werk te maken. De combinatie van bestaand en nieuw werk is geslaagd, evenals de combinatie van regionale kunstenaars en kunstenaars buiten Brabant.

 

Braincar

De expositie begint eigenlijk al buiten. Op een vlot op het kanaal is Braincar van Olaf Mooij te zien. Deze Rotterdamse kunstenaar dacht bij Zuidoost Brabant aan Brainport en bij Helmond aan de Automotive industrie en combineerde dit tot een auto met hersens. De hersens lichten ’s nachts op om aan te geven dat indrukken van overdag ’s nachts worden verwerkt.

 

 

Olaf Mooij, Braincar, 2005. foto PressVisuals

 

 

Medusa

In de entree van de Boscotondohal hangt een enorm kunstwerk van Karin van Dam waarvoor in de nok een speciaal ophangsysteem is aangebracht. Het stelt een woekering van het monster Medusa voor. Het kunstwerk is met behulp van een breimachine vervaardigd in het Textiellab in Tilburg. Bij Raymakers is nog een tweede kunstwerk van deze Eindhovense kunstenaar te zien.

 

 

Karin van Dam, Floating Market, 2012-2013. foto PressVisuals.

 

 

Zuid-Willemsvaart

Heel toepasselijk voor deze expositie is de installatie Zuid-Willemsvaart die Theo van Keulen maakte in 2004. Met deze installatie herdenkt hij het feit dat het kanaal met de hand is gegraven. Duizenden arbeiders hebben hier met niet meer dan een schop jarenlang aan gewerkt. De installatie bestaat uit schoppen, rubber laarzen en foto’s van ‘arbeiders’. Op een van deze in scène gezette foto’s figureert de kunstenaar zelf. Theo van Keulen zwaaide jarenlang de scepter over kunstenaarsinitiatief Germinahof in Sterksel.

 

 

Theo van Keulen, Zuid-Willemsvaart, 2004-2013.

 

De Helmondse kunstenaar Bert Loerakker heeft in de Boscotondohal een hele wand ingericht met foto’s die samen één kunstwerk vormen. Foto’s van spiegelingen in water, uiteraard van het kanaal, worden afgewisseld met detailopnamen in de textiel- en metaalindustrie.

De Eindhovense kunstenaar Paul Segers heeft speciaal voor Kanaalwerken The Crossing gemaakt. Het is te zien bij Raymakers. De installatie bestaat uit een boot en een mechaniek dat in werking treedt zodra er een bezoeker voorbij komt. Dan wordt er melk rondgepompt, ‘de witte motor’, daarmee tevens verwijzend naar wat metaalarbeiders dronken om eventuele schadelijke effecten van giftige stofdeeltjes te neutraliseren. In de installatie is een villa verwerkt en een arbeidershuisje, elkaars tegenpolen.

 

 

Paul Segers, The Crossing, 2013. foto Peter Cox.

 

 

White Swan

De fraaie expositie, waarvan hier lang niet alle deelnemers zijn genoemd, sluit af met een topper. Het wordt als laatste getoond achterin de presentatie bij Raymakers, als kers op de taart. Het is de videoclip White Swan van filmmaker Sil van der Woerd uit 2009. In de film zien we een naakte vrouw op de grond liggen, rillend van de kou. Het is de zangeres Lolly Jane Blue. Ze wordt langzaam bedekt met een donzige laag sneeuw (suikerspin). Er is iets vreemds aan de film. Op een gegeven moment heb je door dat de film achterstevoren wordt afgespeeld. De zangeres heeft de tekst dan ook achteruit geplaybackt.

 

 

Sil van der Woerd, still uit videoclip White Swan, 2009.

 

De film is opgenomen in een rauwe industrieomgeving en wordt getoond in een rauwe industrieomgeving. Een prachtige combinatie. De film is aangekocht door Gemeentemuseum Helmond.

Het project Kanaalwerken was onderdeel van het programma voor de kandidatuur van Eindhoven|Brabant voor de titel Culturele Hoofdstad van Europa. Eindhoven is het niet geworden. Mooi dat dit project gewoon is uitgevoerd.

 

 

Erik van Lieshout, The A-Team, 2013.