Liedjes van vroeger

Jan de mulder

Jantien Bergervoet wees ons op het bestaan van deze traditionele tekst:

JAN DE MULDER

Jan de mulder en zijne kulder
En zijn leren broeksken aan
Zoude zo geerne onder de lanteerne
Zoude zo geerne uit vrijen gaan

Hier is het vlees en daar is de vis
En daar heb je 't manneke pis
Vlees en de vis en het manneke pis
En daar is de vogel die bedrieglijk is

Hier is de wijn en daar is de kan
En daar heb je de dronken Jan
Wijn en de kan en de dronken Jan
Vlees en de vis en het manneke pis
En daar is de vogel die bedrieglijk is

Hier is de zon en daar is de maan
En daar heb je de kraaiende haan
Zon en de maan en de kraaiende haan
Wijn en de kan en de dronken Jan
Vlees en de vis en het manneke pis
En daar is de vogel die bedrieglijk is

Hier is de hond en daar is de kat
En daar heb je 'd Oost-indische rat
Hond en de kat en 'd Oost-indische rat
Zon en de maan en de kraaiende haan
Wijn en de kan en de dronken Jan
Vlees en de vis en het manneke pis
En daar is de vogel die bedrieglijk is

Hier is de man en daar is de vrouw
En daar heb je de luizenkrauw.
Man en de vrouw en de luizenkrauw
Hond en de kat en 'd Oost-indische rat
Zn en de maan en de kraaiende haan
Wijn en de kan en de dronken Jan
Vlees en de vis en het manneke pis
En daar is de vogel die bedrieglijk is

Jan de mulder en zijne kulder
En zijn leren broeksken aan
Zoude zo geerne onder de lanteerne
Zoude zo geerne uit vrijen gaan

Het betreft hier dus een stapellied, en dat komt goed overeen met de herinnering van Anton van Oosten dat het lied gebracht werd met een aanwijsbord.

De tip van Jantien Bergervoet bracht ons het boek van Florimond van Duyse in herinnering, Het oude Nederlandsche lied (tweede deel. Martinus Nijhoff / De Nederlandsche Boekhandel, Den Haag / Antwerpen 1905.) Daarin vinden we 'Jan de mulder' terug en een aantal varianten, zoals hieronder weergegeven:

Jan de mulder

1.
Jan de mulder,
met zynen leeren kulder
en zyn leeren broekjen aen,
zoude zoo geiren
zonder lanteren
zoude zoo geiren
te vryen gaen.
Hier is het vleesch en daer is het visch,
en daer is het Mannekenpis.
Vleesch ende visch,
Mannekenpis,
en daer is
den vogel die bedriegelyk is.
Jan de mulder, enz.
2.
Daer is de zon en daer is de maen,
en daer is den kraeyenden haen.
Zon ende maen,
kraeyenden haen,
en daer is
den vogel die bedriegelyk is.
Jan de mulder, enz.
3.
Daer is het glas en daer is de kan,
en daer is den dronken Jan.
Glas ende kan, enz.
Jan de mulder, enz.
4.
Daer is den hond en daer is de kat,
en daer is d' Oostindische rat.
Hond ende kat, enz.
Jan de mulder, enz.

Kort en lang

1.
Kort en lang
en de snydersbank,
en den wagen die ryd.
Hier is da vogel,
de vogel, de vogel,
en daer is het visch
die bedriegelyk is.
2.
Hier is de veêl
en daer is de savel,
en daer is den verschen kavel.
Kort en lang, enz.
3.
Hier is de zon,
en daer is de maen,
en daer is den schoonen haen.
Kort en lang, enz.
4.
Hier is de schup,
en daer is de rooster,
en daer is de maegdentrooster.
Kort en lang, enz.
5.
Hier is de pot,
en daer is de kan,
en daer is de dronken man.
Kort en lang, enz.
6.
Hier is de man,
en daer de vrouw,
en daer is de luyzekrauw.
Kort en lang, enz.
7.
Hier is het schip,
en daer is de mast,
en daer is den schippersgast.
Kort en lang, enz.
8.
Hier is den aep,
en daer is de zot,
en daer is de schytpot.
Kort en lang, enz.
9.
Hier is de meyd,
en daer is de stier,
en daer is een tonne bier.
Kort en lang, enz.
10.
Hier is de tafel,
en daer is den wyn,
en daer is het vette zwyn.
Kort en lang, enz.
11.
Hier is de kerne,
en daer is de pap,
en daer is de boer die gaept.
Kort en lang, enz.
Wage dat is!
Hier is de vogel en daer is het visch,
die bedriegelyk is - in de mane, in de mane.

's Avonds, in 't klaar maneschijn

1.
's Avonds, in 't klaar maneschiin,
wil de knecht in de venster ziin.
De mane die schiint te vensteren in.
Wagen dat is!
Hier is de vogel en daar is de visch,
die bedriegelik is,
in de mane.
2.
Dit is kort en dat is lank,
en daar is de sniders-bank.
Het kort ende lank en de sniders-bank.
De mane die schiint, enz.
3.
Hier is de pruum en den abriko,
en daar staat matante Bello.
De pruum, abriko, en matante Bello;
het kort ende lank, en de sniders-bank.
De mane die schiint, enz.
4.
Hier is de worst en daar is de rooster,
en daar is de maagdentrooster.
De worst en de rooster, en de maagdentrooster;
de pruum, abriko, enz.
5.
Hier is de pot, en daar is de pan,
en daar is dien zotten Jan.
De pot en de pan, en de zotte Jan;
de worst en de rooster, enz.
6.
Hier is de kat, en daar is de muus,
en daar is het wafelhuus.
De kat en de muus, en het wafelhuus,
de pot en de pan, enz.
7.
Hier is de pater, en daar is de broêr,
en Kaêtje die vaagt den vloer.
De pater en broêr, en Kaêtje en de vloer;
de kat en de muus, enz.
8.
Hier is den uul, en daar is de vink,
en daar is dat mager dingk.
Den uul en de vink, en dat mager dingk;
de pater en de broêr, enz.
9.
Hier is het rok, en daar is het wiel,
en daar is lange Machiel.
Het rok en het wiel, en lange Machiel;
den uul, enz.
10.
Hier is de wafel, en daar is de koek,
en daar is de pastors broek.
De wafel, de koek, en de pastors broek;
het rok, enz.
11.
Hier ziin de koetjes in de wee,
en de schipkens in de zee.
De koetjes in wee, de schipkens in zee;
de wafel, enz.
12.
Hier is de bru'gom en daar is de bruud,
en daarmeê is 't liedjen ook uut.
De bru'gom, de bruud, en 't liedjen is uut;
de koetjes in wee, de schipkens in zee;
de wafel, de koek, en de pastors broek;
het rok en het wiel, en lange Machiel;
den uul en de vink, en dat mager dingk;
de pater en de broêr, en Kaêtje en de vloer;
de kat en de muus, en het wafelhuus;
de pot en de pan, en de zotte Jan;
de worst en de rooster, en de maagdentrooster;
de pruum, abriko, en matante Bello;
het kort ende lank, en de sniders-bank;
de mane die schiint te vensteren in.
Wagen dat is!
Hier is de vogel en daar is de visch,
die bedriegelijk is,
in de mane.

De complete uitgave van Florimond van Duyse's driedelige standaardwerk is te raadplegen op www.dbnl.org