Oud en nieuw in de oorlog - Ed Schilders

‘Weinig Heil en veel zegen!’ Dat wenste men elkaar al toe met de jaarwisseling 1940-41. En er hoorde een rijmpje bij, schrijft J. Vierling ons: Ik zal juichen wanneer de laatste Germaan/ zonder Heil en zonder Sieg/ naar zijn Heimat zal gaan. Hannie van Hoof stuurt ons regelmatig bijdragen, en deze keer schreef ze passages over uit het oorlogsdagboek van Marinus Kraft, de grootvader van haar echtgenoot. De aantekeningen zijn zeer beknopt, maar het is mooi dat dit dagboek niet verloren is gegaan. M.C.W. Altenburg schreef in die tijd ‘illegale gedichten’ in een schrift, ‘ook de hele trieste’, maar dat schrift werd ‘omstreeks 1943 om veiligheidsredenen verbrand’.

Oudjaar 1942. Marinus Kraft is lid van de Dienst Luchtbescherming. Tijdens de nachtdienst eten hij en zijn maten ‘appelflappen, worst, mosselen’. Op Eerste kerstdag van dat jaar at Kraft in de familiekring ‘aardappelen, spruiten, konijn, soep en appelmoes’. Dezelfde dag in 1943 is het al minder: ‘’s Middags lekker konijn gegeten met spruitjes.’ En een jaar later (de hongerwinter) schrijft Kragt in zijn dagboek: ‘Soep, aardappelen, spruiten, appel toe.’ Hannie van Hoof merkt op: ‘Ik zie dat er in 1944 geen konijn bij zat!’

Veel oorlogspoëzie, ook de spotverzen, is kort na de bevrijding opgetekend in het ‘Geuzenliedboek’, waarvan uitbreidingen en herdrukken verschenen zijn. De lezers van deze rubriek stelden regelmatig de vraag hoe ze dit boek nog kunnen aanschaffen. Op de website www.antiQbook.com is het nog volop te koop in diverse uitgaven. M.C.W. Altenburg wees mij erop dat in dit ‘Geuzenliedboek’ een gedicht staat ‘ter gelegenheid van Nieuwjaar 1944’, geschreven door een zekere Ad Pot. Het telt 22 regels en elke regel eindigt op OT. De laatste drie regels gaan zo: Thans nog een zegespreuk tot slot/ Indien gij lacht, you lose it not/ Gegroet u allen van Ad Pot. Het Engelse zinnetje ‘You lose it not’, heeft de dichter ontleend aan Shakespeare. Die schreef letterlijk (in zijn toneelstuk Othello): We lose it not as long as we can smile. En dat was misschien in die oorlogstijd wel de beste wens: Niet verliezen, blijven glimlachen. En dat is ook mijn wens voor u in 2005. Als het even kan: blijf glimlachen. Uw oorlogsglimlach kunt u inzenden via leed@brabantsdagblad.nl of per post.