Meisje met je rode lippen

Gedichten van Heinrich Heine

vrij bewerkt door

Bart de Groof

Voorwoord

Velen zijn mij voorgegaan met het bewerken van Heinrich Heine’s gedichten. Tijdens mijn studie Nederlands stuitte ik diverse malen op schrijvers die overduidelijk door Heine bleken te zijn beïnvloed: Conrad Busken Huet en Multatuli en vooral de gedichten van François Haver-Schmidt (Piet Paaltjens) ademen herkenbaar het als stroming erkende ‘Heinianisme’. Evenals Heine probeert Haver-Schmidt zijn kwellingen onder controle te krijgen door ze in het belachelijke te trekken en ze daarmee te relativeren. In de humor zoekt hij steun om zijn angsten en onzekerheden te neutraliseren.

Wat mij persoonlijk aanspreekt bij Heine is de vaak door ironie doorkruiste melancholische teneur. Daardoor krijgen aanvankelijk vrij zwaar aangezette scènes plotseling iets speels, vaak iets lichtvoetigs. Een procédé dat ik in mijn cabaretprogramma’s (onbewust) óók hanteer. Daarbij trekt mij de muzikaliteit van zijn gedichten. Ze nodigen vaak uit gezongen te worden. Het is misschien daarom niet verwonderlijk dat de romantische componist Robert Schumann nogal wat gedichten van Heinrich Heine op een indrukwekkende wijze van muziek heeft voorzien.

Bovenstaande motieven hebben mij ertoe bewogen deze bescheiden selectie samen te stellen. Daarbij heb ik voornamelijk gedichten uit Heine’s cycli Lyrisches Intermezze en Heimkehr bewerkt. Zowel de keuze van de teksten als de wijze waarop zij vertaald zijn, verraden wellicht de voorkeur van de bewerker.

Voor het bewerken van buitenlandse teksten dient het potlood extra geslepen te zijn. En als het goed is, krijg je er een scherpere pen voor terug.

Graag dank ik Mieke Vestdijk voor haar aanmoediging om Meisje met je rode lippen gezicht en gestalte te geven. Zij realiseerde als directeur van Copyright Foundation Simon Vestdijk en in de hoedanigheid van uitgever deze bundel. Ik ben haar daar erkentelijk voor.

Germanist Bob Duijvestijn en neerlandicus Ton Smulders bedank ik tenslotte voor hun opbouwende kritiek en nauwgezette correcties.

Bart de Groof

September 1996