Poosplaatsen
in het grensgebied
(gedichten in steen)
door: Pien Storm - van Leeuwen
Poosplaatsen
‘Kunst hoort midden
in de maatschappij als toevallige of gezochte ontmoeting op ieders pad.
Zij is de mogelijkheid, de stimulus en katalysator om ervaringen te
intensiveren.
Poëzie, gewogen spel
van klank en woord en van de dimensies daarachter, geeft richting aan het
denken van hem die leest, stelt hem in staat de ervaring van de kunstenaar
te delen. De aanwezigheid van de natuur en ruimte en rust maken ons
ontvankelijk voor de meerwaarden van het leven, genereren ruimte voor
verdieping. Even stilstaan, zowel in letterlijke als figuurlijke zin,
draagt bij tot de kwaliteit van het leven.’
Deze gedachten rond
kunst, pauzeren, pozen, poëzie en plek lagen ten grondslag aan het idee
‘poosplaatsen’ van beeldend kunstenaar en dichter Pien Storm van
Leeuwen.
Opdracht
Rabobank Baarle-Nassau
en Omstreken zocht een idee voor haar werkgebied, de grensstreek ten
zuiden van Breda en Tilburg. In het kader van ‘een wereldidee op lokaal
gebied’ diende Pien het project ‘poosplaatsen in de grensstreek’ in
en kreeg opdracht en middelen van de Rabobank om het te realiseren.
Grensstreek
In meer dan één
opzicht is hier sprake van een grensstreek. Niet alleen loopt er ’s
lands grens, maar het gebied kenmerkt zich ook door een voortdurend aan
elkaar grenzen van natte beekdalen of vennen en droge hoge gronden. Juist
deze voortdurende afwisseling maakt het landschap zo boeiend. Er is hier
bovendien iets wat schaars wordt in Nederland: een horizon, die nog niet
bepaald wordt door het ingrijpen van de mens. Er is ruimte en rust, een
ander levensritme.
Zij zocht in dit stukje
Brabant een twintigtal plekken, die samen een beeld geven van de
diversiteit van de streek. Een viertal
poosplaatsen bevindt zich in dorpskernen, de andere in de vrije
natuur.
Pozen en poëzie
Om de mogelijkheid om
te verpozen te combineren met het presenteren van de gedichten, ontwierp
zij arduinen zitelementen en banken. Daarnaast maakt zij gebruik van
stenen van graniet die door de natuur gevormd zijn. In deze steensoorten
worden de teksten gegraveerd.
Steen impliceert
stilte, het is harde aarde, onverweerd en in natuurlijk contrast met het
omringend groen.
Het patina van de tijd,
de invloed van de elementen verleent een extra dimensie aan het materiaal.
Steen wint met het klimmen der jaren.
Zij koos voor letters
met nauwelijks kleuraccent, in reliëf, verdiepingen in de steen.
Poëzie geeft zich
nooit zomaar prijs, daarvoor is nieuwsgierigheid en aandacht nodig. Voor
hem of haar, die wil lezen, is de tekst daar.
Dichters
Voor het project vindt
ze het van belang dat de participerende dichters wonen en werken in
Brabant, dat ze de atmosfeer, de cultuur en de natuur van nabij kennen,
dat er sprake is van verbondenheid. Roelie Koning, neerlandica en
recensente stond haar bij als redacteur.
Het merendeel van de
gedichten is inmiddels klaar. Er is in hoofdzaak sprake van natuurlyriek
en de meeste gedichten zijn speciaal voor de betreffende plek geschreven.
Vaak betekende dat, dat de dichter er vele uren toefde om zich door de
plek te laten inspireren. Ruim twintig dichters leverden een bijdrage:
John Bindels
Frans A Brocatus
Jan Cartens
Olaf Douwes Dekker
Paul van Dijck
Nathalie van den Eerenbeemt
Albert Hagenaars
Kees Hermis
Marijke van Hooff
Bertrando Joung
Pieter Luykx
Jasper Mikkers
Pieter Mol
Herbert Mouwen
Y. Né
Jos Steegstra
Wim van Til
Lauran Toorians
JACE van der Ven
Arta Verdonk
Ben Verschuren
Amy Voeten
Willem van de Vrande
Pien Storm van Leeuwen.
Thematiek
De natuur in al zijn
facetten, de grens, de beken, zintuiglijkheid, tijdelijkheid en continuüm
zijn terugkerende thema's.
Daarnaast zijn er
verwijzingen naar de historie van de streek.
De gedichten kenmerken
zich door een beschouwend en universeel karakter.
Beken
Het landschap in de
grensstreek is mede bepaald door de aanwezigheid van talloze waterlopen en
beken.
Kleine percelen in het
drassige veengebied werden hier en daar al vroeg in onze jaartelling
ontgonnen. Dat betekende vaak dat er ‘lopen’ en ‘leijen’ werden
gegraven, uitmondend in de natuurlijke beken. Vaak gaat het om diep
liggende nietige stroompjes, die echter na flinke regenbuien zich tot
de rand kunnen vullen en buiten hun oevers treden.
In de loop van
duizenden jaren slepen de beken lichte beekdalen uit in het landschap. Wie
daar oog voor wil hebben herkent de glooiingen en de zonken
in het land, die gevormd zijn door het water.
Bomen en planten
Indien dat een
waardevolle toevoeging voor de plek betekent, is er aandacht voor speciale
beplanting. Op verschillende plaatsen kwamen wilde fruitbomen en planten
die van belang zijn voor insecten en vogels.
Route
Wanneer alle
poosplaatsen klaar zijn, zal er ook landschappelijk gezien een boeiende
route langs te rijden zijn. Aan de hand van het routekaartje kan een ieder
zelf een route uitstippelen. Het is ook mogelijk een lus te maken van
Strijbeek, via Ulicoten en Baarle-Nassau naar 't Zand en vandaar naar Riel,
terug via Gilze langs Chaam naar Strijbeek. De totale afstand bedraagt
ongeveer zestig kilometer en kan door fietsers en wandelaars in twee of
meer etappes worden afgelegd.
Het is de bedoeling dat
er te zijner tijd een routebeschrijving komt met uitgebreide
achtergrondinformatie.