VEURWOORDJE
Toen
ik de liekes veur "den örgel" en veur dees "MUS"
aon et bundele waar, trof me toevallig wè Anton van Duinkerken
toendertijd schreef in "De Tijd" (Juni '37):
"Tegenover
de meer verfijnde en genuanceerde Nederlandsche poëzie van de laatste
vijftig jaren, lijkt de Zuid-Afrikaansche ietwat primitief. Deze indruk
wordt echter voor ons gevoel versterkt door de naïeve taal van
Zuid-Afrika; en het primitivisme van de poëzie is een kracht, die in
ons land te veel wordt onderschat".
Al
de jaoren die 'k in Indië onder primitieve inboorlingen mee d'r
wonderschoone, geeve, natuurlijke taolen heb deurgebraocht, heb ik ook
vanuit de verte de nuuwere Nederlandse gedichten afgelösterd en dikkels
heb ik gedaocht: 't is ammaol effe fijn en dun en teer en broos, - net
lijk wafeltjes...
Ik
daocht en vuulde primitief zooals mijn omgeving en zooas... mijnen
brabantsen aord... en toen ik jaoren laoter in mijn Brabant terugkwaam,
begossen de liekes van eiges te zinge, primitief, oereenvoudig... ik kos
nie aanders, - en zoo ontstond dan eerst "den örgel" die goed
onthaold wier, en naa koom ik nog mee de "MUS".
Ieder
veugeltje zingt zoo as et gebekt is! Nie alleenig nachtegaolen en
lijsters en merels en kanaorieveugeltjes hebben recht om te zingen en
om... geheurd te worre; den duivenmelker heurt niks liever as et
roekerdekoe van z'n doffers en ik kan me goed veurstellen dè 'nen
echten veugeltjeszot mee alle plezier alle daogen oppernuut naor sijsjes
en vinken löstert... en 'n mus dè-d-is naar mar 'n mus, - en et
sjierpe van 'n mus vliegt nie veul hooger as de mus zelf, van boom toe
boom, - en den top van 'ne populier is veur 'n mus al om duizelig van te
worre... mar toch: ok dè gesjierp hee reje van bestaon en ik weet zeker
dè-d-iemand as Guido Gezelle en de man van Assisië en honderde aandere
groote mannen en vrouwen mee plezier naor de eenvoudige mussen hebben
gekeken en gelösterd!
Ik
vuul me dus in goei gezelschap, al timmer ik nie zo hoog; en zoo koom ik
dan in et park van onze litteratuur veur den dag mee et gesjierp van
"de mus", zoo as 'nen van Meurs mee z'n "Kriekende
kriekske" veur den dag is gekome.
P.H.
DE
MUS
Daor
was er eens 'ne nachtegaol,
dè
moet ik oe efkes vertelle,
en
die liet er z'n liekes, lief van taol,
uit
z'n köstelijk örgeltje relle.
En
er waar 'n ordinaire mus
in
grauw en oneugelijk pekske,
die
zat brutaol, mar los en knus,
te
sjierrepen op z'n tekske.
Wie
waar dan toch dieë nachtegaol?
Dè
zal ik oe efkes vertelle:
dieë
nachtegaol, zo lief van taol,
die
hiette Guido Gezelle.
En
wie 's die ordinaire mus
in
z'n grauw en oneugelijk pekske?
Kek,
dè ben ik naa! Los en knus
sjierrept
mijn mussenbekske!
M'N
AAW PLAT
Ik
haaw toch zoveul van m'n schoon aaw plat;
et
rolt zo gezond van oew lippe
en
et slibbert er over oew tong zo glad
en
et huppelt zo locht op oew lippe.
En
ik veen et zo zund dè m'n schoon aaw plat
zo
zuutjesaon gao verdweene...
't
is ruig, 't is rauw, - dè-d-is et! - 'n Fát
die
kan er geen schoon aon veene!
Mar
ìk, och, ik haaw toch zo veul van m'n plat;
't
is oermuziek in m'n oore;
'k
hè deurom et plat van m'n weeversstad
veur
m'n liekes uitverkore.
MUSSEN
IN DEN WENTER
Sjierp
dan mar, zieltje, gelijk de mussen, de
erreme
lollige mussenbende
die
daor onder, op en tussen de
takken
giechelen in d'r ellende.
Een-twee-drie-vier-vijf
op tekskes,
't
rossig petjen op d'r köpkes,
dik
geduffeld in d'r pekskes,
in
d'r jekskes zonder knöpkes......
Viel
er óót één errem muske
uitgehongerd
van 'n dekske?
Iedere
mus is een gelukske;
deurom
giechelt ieder mussenbekske!
Sjierp
dan mar, zieltje, gelijk de mussen, de
erreme
lollige mussenbende
die
daor onder, op en tussen de
takken
giechelen in d'r ellende!
KlENDJES
Praot
me nie van kiendjes, kender,
overal
ter wereld zijn d'r;
schreuwe...
doen ze nergens zuutjes,
overal
hebben ze vieze snuutjes;
toch
zen 't overal zuute kender,
lieve
kender, - nergens vende 'r
zuuter
kiendjes en liever snuutjes
as
ons moeders eige bluudjes......
"Aop,
wè hedde gij schoone jonge!"
Wie
hee zo gemèèn gezonge?!
Zeg,
wè waor is, aaltij zuutjes
en
trap noot op...... kendervuutjes!
KENDERPRAOT
Vroegde
mijn wè 'k liever leerde:
komponeeren
as 'nen Strausz,
dichten
as 'nen Joost van Vondel
of
regeeren as 'ne Paus,
'k
weet allaank wè 'k liever doen zu:
doen
wè-d-ik veul schoonder noem:
as
'n kiendje praoten en speulen
gong
mijn boven alle roem.
Kiendje
zijn, dè-d-is regeeren!
Kenderpraot
is klaor muziek,
dichten
is 't en komponeeren,
drijven
is 't op engelewiek!
Kenderpraot,
- ik heur 't zo geere!
Babbelen
uit 'ne kendermond
maokt
me los van veul mizeere,
't
maokt me jong en oergezond!
Kender
zie ik dikkels speule
en
et maokt me zo zjaloers,
want
mijn hart dè-d-is zo jong nog,
mar
de rest...... is uit de koers......
Vroegde
mijn wè 'k liever leerde:
Paus
of Strausz of Vondel doen,
'k
weet allaank wè 'k liever doen zu:
staon
in kleine-kender-schoen!
GESTÖRVE
KIENDJE
'n
Kiendje wier
te
middernacht
mee
smart geboore;
Vaoder
is fier
en
moederke laacht
d'r
pent verloore.
Toen
kwam de dood,
dieën
zoere knecht
van
't euwig Leeve,
en
't zieltje schoot
den
hemel in, recht,
de
rest moes bleeve!
Jao,
't zieltje vloog
den
hemel in
naor
d'engelekoore,
heel
hoog omhoog
ten
hemel, in
Gods
hart verloore.
Hier
gaopt et graf,
dieën
open mond
van
moeder eerde,
och.
't lijkt mar straf;
wè
zij verslond
waar
zonder weerde......
Och,
moederke, naa
geen
traontjes meer
om
oe lief kiendje!
Wie
is er zo gaa,
zo
vaast, den Heer
z'n
dikste vriendje?!
LENTE
Naa
wo'k dè'k duuzend oogen ha',
wè
zu'k geniete,
wè
zu'k geniete, -
naa
wo'k dè'k duuzend oogen ha',
wè
zu'k genieten, ha-ha!
De
wenter is weg en de lente sproeit
z'n
gruune fonteine,
z'n
gruune fonteine, -
den
wenter is weg en de lente sproeit
z'n
gruune fonteine, ze bloeit!
De
blumkes tintelen in de waai,
de
kelfkes daanse,
de
kelfkes daanse, -
de
blumkes tintelen in de waai,
de
kelfkes daansen Haway.
Hoe
jodelt de lente naa deur mijn bloed,
ajoedelidieë,
ajoedelidieë,
-
hoe
jodelt de lente naa deur mijn bloed,
ajoedelidie,
't doe me goed!
A'k
naaw 'ns duuzend oogen ha',
wè
zu'k geniete,
wè
zu'k geniete, -
a'k
naaw 'ns duuzend oogen ha',
wè
zu'k genieten, ha-ha!
DE
JAORGETIJ
De
Wenter plukte de boome kaol,
de
blaoier gongen aon den haol.
De
Lente daocht: ik klee ze weer aon,
zo
naokt en kaol, 't is niks gedaon!
Toen
kwaam de Zomer in et laand
en
kleede de dametjes dun, - 't was schaand!
De
Herfst die daocht: ik zie 't nie nooi,
zoo'n
bietje locht dè veen ik mooi!
De
Herfst, dieën aawen communist,
trekteerde
op hoest mee zoere mist.
Toen
liepen de dametjes, kogelrond
en
kaokelbont, in pels en bont.
De
Wenter, oud en kleurenblend,
gaaf
witte dekens mee kaawe wend.
De
Lente vond dè wit wè saai
en
kwaam al mee z'n gruune spraai.
De
Zomer, lui en locht van aord,
trok
nijdig aon z'nen ruigen baord
en
schudde koppig, kaod: nee-nee...
en
ie dee weer as 'n jaor gelee......
De
vier getije van et jaor
zijn
bruurs en zusjes van mekaor,
en
deurom zitten ze, - is 't niet waor? -
aaltij
mee kift mekaar in 't haor!
WEND
Heur
de wend 'ns waaien, jong,
over
huizen en heggen en tuinen,
over
de hooge boomenkruinen
doet
ie al uren lang oversprong.
Heur
'm tuimelen over et laand,
over
d'ekkers van de boere!
Heur
'm, heur 'm toch 'ns rumoeren
rauw
van taol, brutaol en 'straant!
Heur
'm fluiten om ons huis,
heur
'm om de boome waaie,
heur
'm in de blaoier graaie,
grabbelen
onder stof en gruis!
Waai
en graai en raos mar raok,
stroebel
mar blaoier van de boome......
'k
lig mee open oogen te droomen,
lekker
vecht ik mee Klaoske Vaok.
WENDE
Ze
sprongen te peerd aon 't aander end van d'eerde,
die
wilde wenden, in den donkere naacht;
ze
komen aongehold op zwaore boerepeerde
die
raozend briesen onder d'r zwaore vraacht.
D'r
maone zwieren en d'r harde hoeven
klotteren
dof in muldig stof en zaand,
ze
trappelen alles neer as waren et woeste boeven
en
kuren as zot of zat alover et donkere laand.
Mar
in den naonaacht, muug van al d'r draoven,
gaon
ze naor stal, heel giender wijd in zee;
weer
lee de wereld stil, doodstil en as begraoven,
nee,
lijk 'n slaopend keend in 't lekkere wiegske lee.
MEREL
Naa
weet ik, merel, waor ge woont,
ge
bent mijnen naosten gebuur;
naa'k
stao te droomen in 't deurgebont
maokt
mijn oew babbele jong en gezond
in
't merelzuut aovonduur.
Oew
lollig gefraozel dè dröpt van den tak,
turelatirelatuut,
en
't smaokt me zo goed as 'n pijpke tebak,
as
snoepen en pruuven van 't fijnste gebak,
as
honing is et, zo zuut!
Wè
zingde gij naa? - Verstao'k et sekuur?
Ge
baozelt gepraotte muziek!
En
zingde van 't gaaike zoo uur nao uur?
heur
ik et alleenig as naoste gebuur?
Hört!
hört! Wè klinkt et komiek:
"Bruuide
ze werrem, gij goeie gaai?
bruuide
ze, bruuide ze goed?
bruui
mar taai-aon, al is et wè saai,
m'n
goeie gaai, as uit ieder aai
'n
mereltje komen moet!"
PAUW
Wè
stapte parmantig over et gras,
bonte
pauw,
bonte
pauw,
gruuner
as gras is ouwe jas,
bont
en blauw,
bont
en blauw.
Ge
stapt er opstaoi en dan golft oewen hals,
bonte
pauw,
bonte
pauw,
as
'n leevende toore, mollig en mals,
rond
en blauw,
rond
en blauw.
Spraai
oewen start 'ns, pronkenden bram,
pronk
'ns gauw,
pronk
'ns gauw,
doe
naaw 'ns mooi as 'n freete madam,
bonte
pauw,
bonte
pauw.
Daor
slaot ie z'n wiel as 'nen waaier van goud,
bont
en blauw,
bont
en blauw...
Och,
stuk Paradijs, waor den hemel in blauwt,
bonte
pauw,
bonte
pauw!
KAOKELDEUNTJE
Twee
kiepkes in et Paradijs
op
't erf in Adams stee,
die
hadden op 'nen goeien dag
d'r
eerste aai gelee.
En
ze vongen over 't vremd geval
bedaord
te kaokelen aon,
terwijlen
scharrelde daaromtrent
naor
zaoikes zuut den haon.
"Wè
daochte gij toen 't aaike kwaam?"
"Ik
daocht, ik daocht, ik daocht...
ik
daocht: 'k gao dóód! ik daocht: 'k gao dóód!
Ik
daocht, ik daocht, ik daocht......"
En
't aander kiepke kaokelde zacht:
"Dè
daocht, dè daocht, dè daocht......
dè
daocht ik óók! dè daocht ik óók!
ik
daocht: 'k gao dóód, ik daocht..."
En
den haon al scharrelend in den grond
en
pikkend naor zuut zaod,
zee:
"Oooooooch-toch-toch-toch-toch-toch-toch,
wè
hadde't kaod, jao kaod!"
Toen
kaokelden die twee kiepkes luid
en
laachten nao den nood:
"Ooooch-toch
toch-toch! Och-toch-toch-toch!
ik
daocht: 'k gao dóód! ik daocht 'k gao dóód!"
Nog
aaltij kaokelt iedere kiep
die
aawe schoone wijs;
't
is kaokele van geluk nao druk,
ontstaon
in 't Paradijs!
WAOTERJUFFER
Lieve
blauwe snipsnapsnijer,
waoterjuffer,
aon den daans
boven
't spiegele van den vijver,
louter
blauw en goud van glaans.
'k
Zie oe over 't waoter glije,
snipsnapsnijer,
lang en slaank,
hemelblauw
gekleed mee zije
vleugels
vliegend vrij en vraank.
't
Waoter spiegelt oe van onder
blauwe
locht in waoter blauw,
snipsnapsnijer,
vlerkend wonder,
fijne,
kleine, vliegende pauw!
Zie,
naa bende mee z'n tweeë,
waoterjufferke,
- hedde gij sjaans?
bende
naa dobbeld diep tevreje?
gaode
naa saomen aon den daans?
Waoterjuffer,
snipsnapsnijer,
leevend
blinkend blauw juweel,
'k
gun oe 't daanske mee oewen vrijer
over
't vloerke van fluweel!
PEERDEBLOM
Simpelste
van al de blomme,
waor
de bieë nie om zomme,
niemand
hee't er oot geprezen
oew
eenvoudig, zeejig wezen...
Peerdeblom,
oew kortgeknipte
platte
kroon onopgeknapte,
ongeonduleerde
blaoikes
of
oew zijig witte zaoikes,
uitgebloeid
toe parachuutjes
die
op zofte wende zuutjes
over
de Maaie-waaie zweeve
mee
nuuw peerdeblommen-leeve...
Peerdeblom,
zie ik oe staon,
'k
zie oe aaltij efkes aon,
simpelste
van al de blomme
waor
de bieën nie om zomme...
TUSSEN
DE BLUMKES
Daor
liep er eens 'n jungske
te
fluite langs de Laai
en
al de blumkes bloosden blij
die
er bloeiden in de waai.
En
't jungske daocht: wè kleuren
die
blumkes hier allemaol gaa?!
en
et keek er al die blumkes aon
en
et giechelde: ha-ha-haaa!
En
et maokte mee iedere blom apart
'n
praotjen over et weer
en
over de zon die de blumkes zet
in
schoone kleur' en kleer'.
Toen
zee de geele peerdeblom:
"De
zon? - Die kleurt me nie, -
ik
kleur omdetter 'n jungske komt,
omdè-d-ik
'n menneke zie!"
Toen
zee de blinkende boterblom:
"Die
peerdeblom, ochod,
die
kuurt en draait d'r eigen om
net
as 'ne modezot!"
Toen
zee de bleeke pinksterblom:
"Wat
zijn die twee jalours!
En,
o, wat zijn zij boterdom:
mijnheer,
zij spreken... bóérs!"
't
Vergitmenieke zuchtte zacht,
't
verkleurde bleeker blauw......
en
't zuchtte zacht en zachter en...
et
viel. verdikkie, flauw......
En
't jungske giechelde: "Gosjepik,
ze
zijn allemaol effe zjaloers!
't
Is mijn te mooi, saluutjes, Laai,
ik
zuuk 'n aander koers!"
TESTAMENT
VAN 'T VERKEN
Baos
Jaansen had 'n verken,
dè
knorde-n-in z'n hok,
't
was ziek van 't lui nie-werken,
veul
kilo's woog den blok.
De
veearts constateerde
de
oorzaok van de pent:
't
waar vetzucht dè 't mankeerde;
en
't schreef z'n testament:
"Men
alderliefste biggen,
ik
laot oe niks nie nao,
laot
mijn mar netjes liggen
wanneer
ik henengao.
Ik
ben 'n dooderm verken,
'k
hè niks as spek en vet,
daor
moet ik mee versterke
baos
Jaansen en z'n Bet.
Baos
Jaansen zal me kietelen,
al
mee z'n scherrep staol,
geen
janken helpt, geen wietelen!
Och,
kon 'k mar aon den haol!
Baos
Jaansen zal me kuipen,
goed
zetten in veul zout!
Och,
kreeg ie mar de stuipen!
Och,
waar ik mar van hout!
En
naaw, mijn zuute biggen,
'ne
goeien raod op 't lest:
blijf
heel oew leeven liggen,
doe
niks meer, uit protest!
Blijf
heel oew leeven staoken,
dan
haolt den baos 'nen strop!
En
wilde'm raozend maoken:
vret
aaltij alles op!
Naaw
knor 'k nog iets van Schubert
tot
slot van 't testament:
ik
ben 'nen ermen sloebert
en
'k sterref malkontent!"
(naar
B. v. Meurs S.J.)
RADIO
Adiee-jee-jee-en-adio!
Ik
heb 'ne nuuwe radio!
Dè
kasje zaonikt, zingt en zeurt,
bezeevert
alles wè-t-er gebeurt.
En
't draait mar moppe, rijp en rot!
De
wereld lijkt wel staopelzot!
Zuuk
ik muziek, dan is 't bekaanst
of
heel de wereld springt en daanst.
Soms
aaien cello's 't week gemoed
as
wo'n ze 't soppen in traonenvloed.
Johan
de Heer, melankoliek,
bidt
traonenzwaore straotmuziek.
Hawayan
jankt, - 't hiet manjefiek,
't
is meer bedroevend dan komiek.
De
radio is 'n circustent,
Barnum
en Beli, welbekend.
Operazang
en saxofoon
wisselen
as jongleur en clown.
Den
voetbal is van groot gewicht!
'nen
leeren bol is nie zo licht!
Hij
draogt den roem en, jao, bekaant
de
toekomst van heel Nederlaand.
Wè-d-is
de goeie locht vol dwaos
gerucht,
gezucht, gegil, geraos!
Veul
zotte zenders, en noot genocht,
deurmartelen
onze zachte locht!
Jao,
'k heb 'ne nuuwe radio!
Adiee-jee-jee-en-adio!
GELD
Ze
zegge wel dè 't geld mar dom is,
mar
't is slim: 't maokt recht wè krom is!
't
Geld maokt liegen tot 'n sport
dè-t-er
den duuvel zwart van wordt.
't
Geld is stom? - Den zilveren rinkel
is
muziek veur heer en kinkel.
't
Geld dè-d-is 'n waor miraokel,
't
rolt mar rond en maokt spektaokel.
Hedde
gij geld dan doede gij wondere,
hedde
't nie, dan is et dondere!
Hedde
gij geld dan kunde bouwe,
hedde
't nie, dan kunde sjouwe!
't
Is verdraaid 'n groot gemak,
hedde
vriend Mammon onder oew dak.
Gouwe
sleuteltjes? - Al de deure
vliegen
open as ze ze heure!
't
Gouwe sleuteltjen in oew haand,
tjoep!
en ge zit in luilekkerlaand!
"Hartje-wat-lus-je?"
- Kanaorrietonge!
"Tafeltje-dek-je!"
- Ge prúuft hoe ze zonge!
En
dè geld is slijk en drek?!
Mar
die 't mist die stao veur gek!
Slijk
der eerde? - Zilvere rikse?
Geef
mar op! - As 't moet, ik slik ze!
Aorig
slijk waor ieder in vingert,
d'as
waorom de wereld slingert!
Eén
ding koopte nie mee goud:
vrede
en hemel, - dè 's z'n fout!
Schatrijk
kán dooderrem hieten,
dooderm
as schatrijk genieten!
En
van al oew gouwe cente
plukte
nao den dood geen rente.
Geld
is geld en dood is dood,
klein
is klein en groot is groot.
Erm
is erm en rijk is rijk,
geld
is geld en slijk is slijk.
'k
Heb eens iemand heuren gonzen:
"Doe
goed mee oew God-met-onzen!"
"God
met ons", - wel al z'n leeve!
't
Stao écht in den raand gedreeve!
Rollen
de riksen op diéën raand
naor
den duuvel, dan is 't schaand!
God-met-ons!
- Die vrome schijven
moeten
oe naor den hémel drijven!
Willen
de gékken 't geld verslonzen,
gij,
doe góéd mee oew God-met-onzen!
Maok
de Mammon tot oewen vriend,
hij
verdient et dè-t-ie oe dient!
DÖRP
Zie
daor naa dieën hoogen toren
rontelom
in golvend koren
mee
z'n spitsen hoog in 't blauw
naost
den koepel, zwaor van bouw.
Stevig
staot ie, as gegoten,
as
aon 't eigen laand ontsproten,
as
'n harde vaaste rots
midden
in et golfgeklots.
Heur
naa nog z'n bronze monden
over
't lösterend dörp verkonden:
"Kom
naa, zielen, kom naa, kom!"
En
ze komen, drom bij drom.
't
Valt weer stil dan rontalomme,
'k
heur alleen nog 't zuute bromme
van
den alderlesten toon,
zoft
en zuiver, diep en schoon.
Over
't koren, wiegelend soepel,
staon
de toorens naost den koepel
as
twee vingers van 'n haand
die
'nen eed doen boven 't laand.
En
ze zweren bij den hemel
boven
't knikkend halmgewemel;
't
laand belooft z'n trouw aon God;
in
Zijn haanden lee't z'n lot.
RAODSELKE
I
Ik
ken 'n ding: 't zit zacht en loos
verborgen
in 'n rare doos.
Die
doos hee deksel, gat noch deur,
ge
kijkt er binnen deur 'n scheur.
Die
scheur gao dikkels open en toe,
dàn
ziede 't ding, 'k zal zeggen hoe:
Dè
ding is klein en rood en spits
en
't lee te slaopen op 'ne brits.
't
Kan raotelen as 'ne mitrailleur
en
't schiet z'n kogels overal deur.
Soms
springt et in z'n deuske rond,
dan
lijkt et op 'ne kettinghond.
't
Zit, lijk den hond die raost en baast,
van
aachteren in z'n hökske vaast.
Al
zit 't vaast, 't is veur veul volk
moorddaodig
as 'ne moordeneersdolk.
Sóms
strooit et zégen over et erf;
gemenlijk
pent, verdriet, verderf......
Naa
raoi 'ns gaa wè-d-of dè-d-is!
Bedwing
oew tong en raoi nie mis!
RAODSELKE
II
Gouwe
vuutjes
tippele
zuutjes
witte
pleine
vol
mee kleine
wondergauwe
donkerblauwe
zonderlinge
kronkelinge...
Kleine
vuutjes
schaotse
zuutjes
schotse
nulle
scheeve
krulle
tirelatijne
zotte
fijne
kleine
kloeke
haoke
hoeke...
Raoie-raoie
rap
en raok!
In
de zakke
vende't
vaok!
Vat
oew vulpen,
schrijf
et neer...
't
ìs al geschreven
't
Hoeft nie meer!
RAODSELKE
III
In
een huiske, klein en net,
vond
ik 'n enkel bed
zeuven
kiendjes, dicht opeen,
saomen
mee aacht en twintig been'...
Moeder
zaat, - et léék mar wreed, -
óp
d'r kender en waar gekleed
zoo
as zij, in zofte wol,
't
huiske waar toe boven toe vol...
'k
Waar d'r geeren in gegaon,
mar...
'k moes buiten blijven staon,
want
et huisken ha geen deur
en
geen venster aachter of veur...
Wè
veur 'n huisken is dè gewist?
't
Waar, - och gij! - 'ne muizennist!
(naor
't Munsterlaands plat van A. Wibbelt)
DRIEKOONINGEN
IN BRABANT
Drie
kooningen kwamen gerezen van ver,
ze
kwamen gerezen al aachter 'n ster,
en
al onze kender zijn meegegaon
en
ze zongen tezaomen al langs de baon:
"Hier
komen wij aon mee onzen lanteern,
we
zuuken den Heer en we zien Hem zo geern,
mar
die sterre die moet er zo stille nie staon,
ze
moet er mee ons naor Betteljem gaon."
Betteljem
is die schoone stad
waor
Maria mee 't kiendje zat.
Eerst
klopten we aan Herodes z'n deur
en
Koning Herodes kwam zellevers veur.
De
wreede Herodes kwam zellevers veur,
z'n
broek was kapot en z'n hem staak erdeur,
en
Herodes die sprak er, valsch van hart:
"Wè
ziet er dieën eenen van drieën toch zwart!"
Hij
ziet er wel zwart, maar is welbekend,
hij
isser den koning van Oriënt,
hij
ziet er wel zwart, toch is ie wel schoon,
hij
zuukt er den Koning, Gods eenigen Zoon.
Maria
zaag de drie kooningen aon
en
zaag d'r oogen vol traonen staon,
toen
zongen de heilige drie kooningen schoon
en
vlochten veur 't Kiendje 'ne gouwe kroon.
Maria
die heurde d'r schoon gezang
en
't Kiendje wier van die mannen nie bang;
de
kooninge knielden eerbiedig neer,
hoe
kleinder het Kind, hoe grooter den Heer!
Toen
zeien de kooningen: "Jozef, vlucht!
en
wees er voor koning Herodes beducht,
de
koning dat is er een valsche meneer,
een
rijke, wreede, bloeddorstige beer".
Toen
gongen de kooningen weer op reis,
ze
trokken al over sneuw en ijs
en
voerden Maria en 't Kiendje mee,
ze
namen ze mee in d'r arreslee.
En
al onze kender d'r aachter aon
mee
vadder en moeder d'r kleeren aon,
mee
lampionnen aachter de ster
en
ze gongen en zongen her en der:
"Hier
komen wij aon mee onzen lanteern,
we
zuuken den Heer en we zien Hem zo geern
mar
die sterre die moet er zo stille nie staon,
ze
moet er mee ons naor Betteljem gaon"......
KERMIS
't
Wereldje is 'n kermisplein,
vol
lawaai en veuls te klein!
Kop-van-jutte,
karoeselle,
zotte
wassenbeelde-spelle,
olliebolle
mee den hoop,
flesse
zuut en zuur te koop!
Dolle
mallemeulens zijn d'r
veur
de groote en kleine kender;
tingeltangels,
in de wèr
mee
d'r doedelzaks geblèr;
rodelbaon
en botsautokes,
vrijerijkes
mee cadeaukes;
zot-doen,
zat-doen, daanse, springe,
geldvergooie,
vechte, zinge......
't
Wereldje is 'n kermisplein,
vol
lawaai en veuls te klein.
STERKE
VROUW
Ziede
gij daor dè weuwke gaon?
Ze
hee d'r witte klumpkes aon.
Ze
staawt nog stevig deur de sneuw
al
is z'al ruim 'n halve euw.
D'r
muts is sneuw, d'ren rok is roet,
d'ren
maantel, jao, die stao se goed.
Ze
dokkelt nog zo dapper deur,
't
is nog 'n kraachtig wijfken, heur!
Daor
giender onder d'iepen lee
't
gedoentje van d'r boerestee.
D'r
laanderije ligge naa zacht
te
slaopen onder de witte vaacht.
D'r
kender, deur-en-deur gezond,
goddaank,
zijn allemaol flink en pront.
D'ren
oudste, Kees, is goed besteld;
getrouwd
in eigen huis en veld.
Veur
d'aander aacht, tut-tut, nie bang,
al
duren 'n twintig jaor nog lang.
't
Alderjongste is nog plat
mar
't kan al kruipen op z'n gat.
Och,
't weuwken is nog vief en hel,
nog
zonder rimpels is d'r vel.
Ze
bloost nog as 'n bellefleur!
't
Is nog 'n dapper wijfken, heur!
't
Is Salomon z'n "sterke vrouw",
pront
meenske waor ik veul van hou!
HINKELEPINK
Hinkelepink,
de scheresliep,
kruide
z'n kreugeltje, pieperdepiep,
en
z'n lange strooien haoren
woeien
al wuuster deur mekaoren
en
ie zong mar "scheresliep!
scheresliep!
scheresliep!"
Hinkelepink
z'n linkerbeen
ha'
'nen lange slappe scheen,
mar
hij zwaaide-n-em ver en dapper,
soms
wè luier, soms wè rapper,
en
ie zong mar "scheresliep!
scheresliep!
scheresliep!"
Hinkelepink!
Zo riepen de jong'
as
ie deur de straoten gong,
"Hinkelepink,
de schereslieper
maait
z'n beenen as 'ne kieper!"
en
ie zong mar "scheresliep!
scheresliep!
scheresliep!"
Hinkelepink,
mee oew gesjouw,
dikkels
denk ik nog aon ou!
Bende
gij al laank gestörve?
Hedde
den hemel al geörve,
Hinkelepink.
mee oew scheregesliep
aachter
oew kreugeltje, pieperdepiep?
IK
HEUR! IK HEUR!
Toen
den doove man naor Christus kwaam
en
den Heer hem opzij in 'n buske naam
en
evekes "efeta", "doe open" zee,
sloeg
er 'n toeë deur open en...... "Hé!
Hé"
riep de man en mee ope mond
lösterde,
lösterde-n-ie, verstomd......
'n
stroom van geluiden drong in 'm deur,
toen
riep ie hard: "Ik heur! Ik heur!"
As
'n nuuw wonder waar ieder geluid
en
ie lösterde haost z'n oogen uit......
vruuger
waar alles zo stil as de dood,
's
naachts, overdag, - hij heurde niks, noot!
Zó
iets moois ha' de man noot gedroomd,
dè-t-er
gelúíd deur oew óóre stroomt;
iedere
klaank wier 'n zaolig genot,
hemelcadeau
van z'nen Schepper en God.
Heer
van mijn oore, Schepper zo goed,
dè-d-ik
maag heure, dè pakt mijn gemoed!
Daank
oe veur d'oore, die gave zo groot,
laot
ze goed ope tot aon mijnen dood.
(naor
A. Wibbelt)
'T
KRUIS
Och
God, wè-d-is de wereld groot,
en
ín die wereld groot de nood!
Wè
komde ellende tege!
Want
iederendeen die draogt z'n kruis,
en
't hangt in ieder, ieder huis,
en
't stao langst al de wege.
En
rijde in auto of gerij,
et
kruis dè schiete nie veurbij;
wè
móét dè zál gebeure!
et
haolt oe in, al rijde flink,
en
't rammelt hard aon iedere klink
en
't opent al de deure!
Neem
op, neem op oew lief en leed;
oew
kaantig kruis is nie zo wreed;
wie
't afgooit is verloore!
Open
de deur en kus oew kruis
dan
maokte 'nen hemel van oew huis,
dan
wordt pas oew vreugd geboore!
(naor
A. Wibbelt)
GELUK
't
Zingt hierbinnen in mijn hart naa
heele
daoge, halve naachte;
wijd
weg is alle smart naa,
't
is muziek in mijn gedaachte.
Zuutjes
as 'n zilveren bel naa,
lijk
et laache van klein' kender,
klinkt
et, en ik vuul me wel naa,
hémels
vuul ik me, nee, nóg fijnder!
Fijn
geluk zingt deur mijn hart naa
heele
daoge, halve naachte;
wijd
eweg is alle smart naa,
klaor
muziek is mijn gedaachte.
HART
'k
Heur oe zuutjes kloppen, mijn hart,
diep
hierbinne: tokke-tokke,
as
de wereld zuut wil lokke,
as
ge denkt: ik moet mijn part......
Denk
toch aon oew uur, oew uur,
as
oew dof geklop zal stokke,
as
ge oew schulden af moet dokke......
zondeschuld
van zoveul uur'......
Klop
toch zuutjes, koel oew vuur,
doe
mar as de tooreklokke,
tik
oew plichte! laot oe nie lokke!
zörg
veur 'n zaolig stèrvensuur!
TIMMERMAN
Timmer
aon oew ziel en leeve,
timmerman,
mee goeie moed;
niemand
zal 't geluk oe geven
as
ge'r eigens niks veur doet!
Timmer
aon oew Ark van Noäch,
't
is oew redding bij den vloed,
bij
den bitteren zondvloed, die, ach,
rondom
ieder komen moet.
Dringt
et zoute zondewaoter
deur
de spleten van oew hart,
úít
is 't mee 't geluk, et gaot er
keldere
naor de donkere smart!
Timmer
aon oew goei gewete,
timmerman,
in geluk en nood;
stop
de reten en de spleten,
want
de zondvloed, 't is de dood!
ARCHlTEKT
Bouw
geen hutjen op et zaand en
bouw
geen huizen op et ijs,
geen
paleizen op de wolken,
zuuk
'n euwig Paradijs!
IJdelheid
van d'ijdelhedes,
tijd
en leeven smilt as ijs!
Leg
goed diep de fondamenten
van
oew gouwe zielspaleis!
MADONNA
"Causa
nostrae laetitiae"
Madonna
mee oew kiendje,
zie
ik oe veur me staon
daor
tussen al men boeken,
dan
zie 'k oe geeren aon.
Oew
kleed is rood als roozen,
oewe
maantel is van goud
waor
fleurig as den hemel
de
voering over blauwt.
En
't kiendjen op oew ermen
speult
mee 'nen bol van goud......
dè-d-is,
ocherm, de wereld,
de
blinkende wereld zo stout.......
Ge
ziet oew kiendje speulen
mee
onzen wereldbol
en
'k zie er oew traontjes komen,
oew
fijn gemoed schiet vol.
Ge
denkt aon al de zonden
van
iederendeen, elk uur,
van
al oew zwakke kender......
zóó
speult oew kiendje mee vuur!
En
't kiendje zie ok al oew traontjes,
mar
't laacht oe vriendelijk toe,
en
't zal oe 'ns gaa gaon troosten
en
't prakkezeert al: hóé......
Dan
licht z'n rechterhendje
oewen
blaanken sluier omhoog,
et
zal er oew traontjes gaon dreugen
die
blinken in baai oew oog'.
Madonna
daor tussen men boeken,
in
ieder oog een traon,
en
op den erm oew kiendje,
ik
zie oe daor geere staon.
Ge
bent, mee oew oog' vol traonen
en
't kiendje blij op den erm,
't
begien van al onze blijschap,
mee
d'oog' vol traonen, - ocherm!
ROOZENHUUKE
Roozenhuuke,
perelsnoer,
schoon
gebed veur heer en boer.
Roozenhuuke,
waor 'k aon bid
as
ik stil en alleenig zit.
's
Aovonds ritseltikte trouw
ter
eere van Ons Lieve Vrouw.
Weesgegroetjes
vijf keer tien
en
vijf Gloria's bovendien.
Op
z'nen tijd vijf Vadderonzen
laot
ik daor deurhenen gonzen.
Weesgegroetjes
van geloof,
hoop
en liefde die ik beloof.
Weesgegroetjes
van berouw
via
Onze Lieve Vrouw.
Weesgegroetjes
van geluk,
blumkes
die ik geere pluk.
Roozenhuuke.
perelsnoer,
schoon
gebed veur heer en boer.
TIJD
EN DOOD
't
Klökske rikketikt op taoffel
en
m'nen dodskop kijkt mijn aon......
hè'k
vandaog soms kaod gedaon?
't
Klökske heur 'k de korten roffel
van
m'ne marche funèbre slaon...
hè'k
vandaog véúl góéds gedaon?
Laacht
den dodskop om dieën roffel?
Laacht
ie om mijn kort bestaon?
Ha'k
vandaog mar góéd gedaon!
'k
Löster naor et zacht vermaon
van
den dodskop en den roffel:
tijd
en dood, - bestaon, vergaon!
MEMENTO
Kruiske
van as, -
memento,
man:
vlees
komt van as,
as
kómt er van.
Kruiske
van as, -
memento,
vrouw:
schoonheid
en as
verwaait
zo gauw!
Kruiske
van as, -
memento,
meiske,
't
leeve vervliegt
as
de geur van oew fleske!
Kruiske
van as, -
'n
moment, jongeman,
'n
vlug sigaretje...
en
dan? - en dan?
Kruiske
van as, -
memento,
jeugd!...
nee,
laach mar, kender,
dè
doet oe nog deugd!
DE
DOOD
De
dood! - De dood! - 'n Donkere poort
aon
den overkaant van 't graf!
en
bóven die poort dè zoere woord:
"Hier
loopt het leven uit en aaf!
Hier
loopt, ocherm, oew leeven dood!
Toont
oew visum, klein en groot!"
De
dood! - De dood! - 'n Donkere deur,
kender
loeren er deur de kier......
"Wè
zaagde daor, kiendjes?" - "Allemaol kleur
en
licht en goud en klaor plezier!"
Gelukkig
keend, dè loert en ziet
deur
de deur van et zwart verdriet!
De
dood! - Toe zieltje, nie zo bang!
Blijf
hier, loop nie terug!
Doe
lijk die kender: loer mar lang
en
stiekum deur de kier, én vlug!
"As
ge nie wordt 'n keend gelijk,
dan
komde gij noot in et hemelrijk!"
DOOD-GAON.....
Moet
zó-iets dood-gaon hieten?
et
is 'n zacht uitgloeien
van
aovondzonneschijn,
et
is 'n lest genieten
van
aawen, zachten, goeien,
belegen,
zuuten wijn......
moet
zo-iets dood-gaon hieten?
et
is 'n vleugelspraaien,
et
is 'n óverwaaie
naor
't laand van zonneschijn...
et
is 'n locht ópvliegen,
et
is 'n kiendje-wiegen,
et
is 'n ster verschieten......
moet
zo-iets sterven hieten?
Wie
praot er toch van maaie,
van
wuust mee 'n zeiske zwaaie,
van
sikkels scherp en wreed?
De
dood die wenkt 'nen engel,
mee
blaanken leliestengel
staon
d'engeltjes gereed...
en
is dè sterve moete?
moet
zo-iets dood-gaon hieten?
et
is 'n ster-verschieten,
't
is 't end van pent en boete...
(naor
A. Wibbelt)
MIJN
DEUNTJE
Wie
klopt er zuutjes aon de deur?
et
is mijn simpel deuntje
op
bloote vuutjes, - hört, ik heur
et
flöstere van zijn mundje......
Et
kijkt m'n studiekaomer rond
en
't zie mijn rije boeken
en
't lee den vinger op z'ne mond
dè'k
nie geleerd gao vloeke......
Dan
kijkt et me leuk en leutig aon
en
't schooit: "Maag ik wè zinge?"
en
't zong, - en hedde gij 't ok verstaon? -
et
zong van kleine dinge.
Et
zong mar zacht as waar 't 'n blom,
'n
blumke mar, - 't waar flöstere;
ik
zaat gebogen, krom en stom
te
löstere, te löstere......
Bij
't sterven van den lesten toon
zaag
ik z'n eugskes blinken,
ik
zaag't 'n traontje pinken
en
't vroeg: "zong ik nie schoon?"
"Heel
schoon! - Mar weurom blinkt er 'n traon
in
baai oew eugkes, kiendje?"
"Ik
hè geen enkeld vriendje,
haost
niemand kijkt mijn aon!"
Toen
schoot ik hardop in m'ne laach:
"natuurlijk
nie, mijn vriendje,
wie
löstert naor 'n kíéndje?!
't
Moet blij zijn as 't zinge maag!
De
wereld wil alleen lawaai,
't
moet bulderen wil ze 't heure,
't
moet d'ooren haost verscheure,
't
moet janken as Haway!"
Toen
viet et uit z'ne maantelplooi
'n
fluit en sloeg aon 't fluiten
as
gong et om de duiten......
en
't klonk, potdorie, mooi!
En
't daanste er nog 'n titske bij
en
et klonk as laachen en klaogen,
et
was as 'n geven en vraogen
en
ik vuulde me hemels blij......
Toen
gong et weer weg en ik bleef alleen,
mar
ik heb er nog lang van genote;
t'hee
lang nog naogefloten
en
et trilde deur merg en been.
Zoo
is mijn lieke: 'n kiendje dè fluit;
'k
hè'r eigens veul plezier in,
want
grutsighei zit er geen zier in
as
't daanst en zingt en fluit!
(naor
A. Wibbelt)