|
Piet Heerkens s.v.d. - Brabant - 2 Hoe 't verken aon z'n stertje kwaam!
Toen ons lieven Heerke al de dieren ha' geschaopen, leuwen en tijgers en schaopen en aopen, koeien en kiepen en ezels en beeren, liepen die dieren zoo-mar rond zonder kleeren; mar onze lieven Heer naam lappen, kwaast en verf en kwaam mee d'engeltjes omleeg naor Adams erf.
Adam en Eva keken toe vanaf 'n weike en 's lieven Heerke zette al de dieren op 'n rijke, en daor begos ie te tooveren mee alderhande lappen en verf, zo schoon, dè ge't nog aaltij nie kunt snappen, hoe ieder dier apart z'n eigen kleeke kreeg, en 's lieven Heerke streek z'n heele verfdoos leeg.
Ocherm, et verreke, van ouds 'nen echten sloeber, waar snuffelend uit de rij geloopen op den schoeber, aat blaoikes, peekes en ok afgevalle vruchten en wier zo lekker dik dè't zwaor begos te zuchten: "Oei-oei, wè zee'k toch dik, ik hè volop genocht!" en et viel in et bos in slaop, de pootjes in de locht.
Mar enkele uurkes laoter wier dieën ermen stakker van 't lollig, luid lawaai van d'aander diere wakker, en 't jankte: "Oei, dè's waor, we krijgen 'n lieverijke van 's lieven Heerke!" en ie liep deur d'eiken- en buuk- en maastenbuskes naor de stee van Adam toe, waor 't opgedirkte vee...
"Wè's dè?" Mee loeien, brullen, gieren, mee blaoten en blaffen komen daor al de dieren gehuppeld en gevlogen, schoon, in bonte kleuren, bekleed, beklad van aachteren en van veuren, en houen optocht deur et lentelijk paradijs en ieder dier zingt mee, elk op z'n eigen wijs.
Veurop et schaop in 'n hemd van wolle krullen, et jubelt "bè-bè-bèè, ik zit werm in m'n spulle!" De leuw, mee maonen die-t-ie los laot zwieren, brult van plezier as kooning van de dieren; den ezel is in 't grijs, mee 'n kruis op zijnen rug, omdet ie Christus eens moet draogen, en dán vlug!
Den haon, vol bonte pluimen, kraait volop victorie; de pauw die pronkt wijd-uit mee gruune en gouwe glorie; de geit loopt blij te springen om z'n sikske en giechelt: "Mè-mè-mèè!" zot van plezier 'n tikske; de kinkenduut op 't lest, huppelt van puure lol in 't strakke zwemkostuum en kwaokt z'n buikske bol.
En 't verreken, ocherm, liep gaaw naor 's lieven Heerke die al de locht inklom al op z'n gouwe leerke... "Oei, 't varken is nog bloot? Foei, varken, weggeloopen? De stof is op, de verfdoos leeg! 'k Heb nog wat knoopen, die krijgt ge op uw buik, dat lijkt wat op een jas, en komt u, luie meneer Goedleven, goed van pas!"
Mar 't verke knorde kort en 't liet z'n stertje hangen, z'n oogen wieren klein en kropen weg, z'n wangen verdwenen van sjagrijn, z'n snuit wier as 'nen toeter zo lang van puur verdriet en 't schreeuwde as de foeter, et jankte en 't gierde scherp asof et gekieteld wier; en 's lieven Heerke kreeg meelijen mee 't goei dier.
Hij zee: "Kom hier!" en viet et verken bij z'n stertje, en 't verken liep al aon gelijk 'n vurig perdje... "Ho-ho, een beetje kalm, ik wil u wat versieren, gij allerleelijkste en nuttigste der dieren, gij levend spekmasjien, zie daor, een fraaie krul, een lollige tirelatijn tot sieraad, goeie sul!"
Toen keek et verken om en 't zaag z'n stertje krullen en 't knorde van plezier, en al de bonte prullen van haon en papegaoi en pauwen was 't vergeten: dè stertje kos vergimd schoon wieberen bij 't eten! En 't tippelde op z'n teentjes, trots as een madam omdat et nog zo laot aon zo'n schoon stertje kwam!
(Felix Timmermans naoverteld)
Den Bok
Doruske Timmer belooft eenen bok, eene leevenden bok aon z'n kender! Oei-oei, wè'n geluk, eenen échten bok! veur kender bestaot er niks fijnder!
En 's aovons te bed gao-g-et over-en-weer hoe of ze den bok zullen hieten: "We noemen 'm Gerrit!" - "Nee! Jacob!" - "Nee! Peer!" en ze zijn al volop aon 't genieten.
Ze vallen aon 't droomen: den zulder dijt uit toe 'n waai, toe 'n haai, toe 'nen hemel, en ver, uit den ender, daor komt dan den bok aonwaandelen, groot as 'ne kemel.
Z'n haoren zijn wit, zijnen sik golleft lang, en lollig knikt ie naor Bertje, 'n eugske knipt ie naor Sjang en naor Sjef en koddig kwispelt z'n stertje.
Dan, - vliegen ze wakker? - ze spannen 'm in veur een van de vijf ledikantjes, ze sjeezen de locht in, omhoog en omleeg, en zjoeren naor huis mee d'r hendjes.
Ze raozen er weereld en hemel mee rond en 't gaot er van holderdebolder, ze duikelen, tjoep, deur 'n gat in de wolk en houen weer Hu! op den zulder.
En schieten ze wakker, dan klettert de vraog uit zis-zeuven mundjes naor vadders: "Zeg, vadder, hoe is 't? Stao den bok al op stal?" "'n Bietje geduld nog, pagadders!"
En Doruske Timmer die timmert mee vlijt eenen stevigen bokkewaoge, 'nen bokkewaoge mee benkskes erin; waorveur? Dè moete nie vraoge!
'ne Waoge mee bochtige burries eraon en wielen mee ijzere baande, en Doruske Timmer die timmert en schaoft mee almaachtige timmermanshaande.
En 's aovons in bed wier d'r zuutjes verteld deur Truuske: "Daor stond op 'n weitje 'ne vriendelijken bok, eenen schoonen bok, die wou er gaon trouwen mee 'n geitje.
"Kom-kom!" zee den bok en ie trok aon z'n touw, "Mè-mè-mè-mè-mergen!" zee 't geitje"; toen mekkerden Doruskes kender gelijk: "Mè-mè-mè-mè-mergen op 't weitje!"
Mar Doruske staak zijnen kop deur et luik: "Zee stil, of ik koom op oe bruukskes!" "Oei-oei, onze vadder!" ineens wier et stil en ze giechelden zacht in d'r huukskes.
En Truuske vertelde, wè laoter, weer deur: "en den bok en die geit gongen trouwen en kregen ok kender, - wel zeven ineens, zis geitjes, één bokske, - te houen.
Toen kwaam daor de leelijken wollef Slokop en die slokte de geitjes naor binnen, den jongen bok, oei, die liet ie mar staon, hij dörfde 'r nie aon te beginnen!
En den jongen bok, die trok er van deur, hij gong deur de weereld zwerve..." "en den aauwen bok dan?" - "Och Bert, zee toch stil! die laag er van ermoei te sterve!"
"Alleenig van ermoei?" - "Hij had ok et jicht, waar hardstikkeblend en verslete, - en de jongen bok liep rond en aat gras en wier groot van et loopen en 't eten.
Toen kwaam ie in dienst bij deftige lui, die hadde twee kender, verwende, die sloegen den bok mee 'nen stok op z'ne kop en ie jankte van pent en ellende.
Eens kreeg ie weer meppe, toen sloeg ie op hol..." "Op Hol?" - "Och, stil naa, - hij staokte! Toen zaag ie daor waandlen 'nen aawen pastoor op deftige schoenen die kraokten.
"Goeie mèèèrge, menéér", zee den bok heel beleefd..." "En kos ie dan praote?" - "Van zellef! - "Waor woont Dorus Timmer, menéér pastóór? Hij heet er veul kender, wel ellef!"
"'nen Bok kán niks zegge!" - "Verdorie, dè's wél! Hoe kos ie dan aanders toch praote?! - Toen kwaam ie bij ons, dieë lekkeren bok en ie ree er mee ons deur de straote."
"Verdorie-nog-toe-toch, dieë lekkeren bok!" riep Sjangske en stond op z'n köpke, de beentjes omhoog, mar ocherrem, hij viel op den zulder... en jankte 'n möpke...
"Zeg, moet ik 'ns komen?!" riep Doruske kwaod, en ie kwaam al den trap opgestommeld; ze lagen weer stil, of er niks waar gebeurd, in laokens en dekens gefrommeld.
En 's Zaoterdags was er et waogeltje klaor, geverfd en gelakt: een gerijke! "En mergen", zee Dorus, "dan komt onzen bok! Ge moet veur de middag mar 's kijke!"
(Antoon Coolen naoverteld)
Brabantse spreuken
't Is hier noot zo kaant en klaor, of et haopert hier en daor.
Echte erremoei zuukt naor list, wie ze hee, die vuult dè't bist.
As de vossen passie preken, boer, pas op en ken d'r streken.
Ruit 'ne vos al oot van baord, zeker ruit ie noot van aord.
As et sukkelen is veurbij, komt allicht de tobberij.
Engeltjes op straot en mert, duuveltjes zijn 't dik aon den herd.
Slikte soms al harde brokke, bouw op God en stopt oe sokke!
Moeten, - moete nie vergeten, - moeten dè-d-is duuvelsvreten!
Meugen, - ok wanneer et mot, - maokt ons zaolig as 'ne zot.
Bruurkes die mekaar tempteere zuuke mekaar nog 'ns mee de lanteere.
Waor is waor, - 't is nie te mije, dè ge veur glorie pent mot lije.
Liever zónder pent en glorie, as méé glorie pént, gadorie!
'k Raoi oe nie te vruug te vrije; meiskes kunne geen vraoge lije!
Twee die slaopen onder één deken krijgen allicht dezelfde streken.
Twee die saomen slaopen, eten, worren deur dezelfde vlooi' gebeten.
Waor d'r twee van spullen ruilen, is 't veur één van tweeë huilen.
Alles op tijd in huis en op straot; tijds genog komt altij te laot.
Goeie raod is dik verkeerd; boter aon de galg gesmeerd!
Hee 'nen uil iets aon 'nen bril, waor ie nie deur kijken wil?!
's Aovons groote meense, - 't zijn d'r 's morgens net heel kleine kender!
Nie gezucht en nie gebromd! Schup den bol zóó as ie komt!
As Tilburg zingt...
We hebben de schoonste stad van et laand, en onze vadder is fabberikaant!
We hebben hier ok eenen blauwen sloot en as ge'm ruukt dan valde dood!
Dan hebben we nog 'n zwembazin en daor kunnen wel duuzend weeverkes in.
Ze kunnen er in, mar we doen et zo nooi; ze worren wel oud mee dréúge pooi!
Ons kaoie kaaie zijn erreg berucht, want Tilburg is mar 'n groot gehucht.
In 't groote dörp aon deeze kaant Gool eten we zult en boerekool.
We hebben ok kraaie mee de vleet in 't Willeminapark uitbesteed.
De braandspuit heet er 'ns onder gesproeid, mar d'aaikes waren al uitgebroeid.
et Spoor is hier ons eenigste scheur, en d'n overweg is 'n laastige deur.
Toch hemme de schoonste stad van et laand, al wonen er Törken aon geene kaant.
We hebben hier ok nog 'n schoon stadhuis, eens was et den aawen Willem z'n huis.
Naaw is et awir een rijk paleis, 'n slordig miljoentje was er den prijs.
Ok hemme hier schaawen en toorens zat, en dörom is Tilburg zo'n schoone stad.
Et is er de schoonste stad van et laand en onze vadder is fabberikaant.
Kruikske
't Kruikske gao zo lang te waoter tot et brikt! 't Waoter lopt dan deur de gaoter, jè, dè sprikt!
Mar ik kende vruuger kruike die nog noot waoter vuulden aon der buike toe d'ren dood...
Want 'n "Tilburgs kruikske" gonk er in de Laai, noot, nee noot, want et verdronk er as 'ne kaai! |