W. Offermans en zijn 'Versenboek' (1867)

Hollandsche Gezelschap Liederen

Redactie: Leonie Robroek

Informatie

Bron: Hollandsche Gezelschap Liederen (handschrift)

Auteur: W. Offermans

Datum: 21 april 1878

Titel: De Pruisische Markentenster

Genre: oorlogslied

Wijze: niet aangegeven

Pagina: 200-202

Inhoud: Een marketentster vertelt van het lief en leed dat zij meemaakte terwijl zij meetrok met het leger tegen de Fransen, in de Frans-Duitse Oorlog van 1870-1871

Tekst

 

De Pruissische* Markentenster*

 

Ik was niet heel jong, maar toch nog hupsch en vlug

De tijd kan mijnen plicht niet meer verleeren

Mijn hoed op ’t hoofd

Mijn vaatje op mijn rug

Kan ik nog als den besten man marcheeren

Ik tel vele jaren dienst

Ik heb menig tocht gemaakt

Maar ’t leger toch nooit trouweloos verlaten

Want waar ons korps dan ook slaags geraakt

Ik was er bij en kan van oorlog praten

 

2.

 

Nog kort geleên trok ik met Pruissische vorst

En onder Pruissen vlag de Franschen tegen*

Ik zag bloed en vuur en toch sloeg mij de borst

In ’t uur van onzen duur gekochten zegen

Ik heb bij Wijzenburg* en ook bij Woert* gestaan

Ik was bij den slag van Saarburk* ook getuig

Ik heb menig huis geheel in puin zien verga

En menig muur voor ons kanon zien buigen

 

3.

 

Ik zag bij Metz*en Straatsburg* ever* zeer

Daar hadden ze onze troepen ingesloten

Ik doolde rond op ’t bloedig veld van eer.

Terwijl de kogels mij om de ooren vloten

Ik mog menig braaf soldaat nog in zijn laasten stond

Zoo goed ik kon een kleine dienst bewijzen

Een woord van dank uit zijn bestorven mond

Was al te veel om mijne daad te prijzen

 

4.

 

Ik zag bij Sedan* Maarschalk Mac Mahon

Daar hadden wij eenen zwaren strijd te strijden

Maar o wat vreugd Napoleon

Welk nieuws zich spoedig overal verspreide

Voorzeker dat geluk had geen van ons gedacht

Door ’t leger werd een juichtoon aangeheven

Napoleon had zeker nooit gedacht

Zich aan Pruissisch volk te moeten overgeven

 

5.

 

Napoleon uw eerzucht is gestuit

Op eigen grond hebt gij uw roem verloren

Uw oog vervloog gelijk den damp van ’t kruid

Wat zijt gij nu wat waart gij eerst te voren

Wel honderd duizend man om uwen wil geslacht

Bracht wee en doemenis* in veel gezinnen

Want zelfs Parijs begelegerde gij met macht

Om vrede in Europa te herwinnen.

 

6.

 

Een kogelwond bracht mij in ’t hospitaal

Daar heb ik toen in stilte overwogen

Dat oorlog was een moord op grooten schaal

Al ’t gruwel kwam mij dagelijks voor d’oogen

Ik zag menig braaf soldaat gesneuveld en gekwetst

Dan dacht ik aan de weduwe en wezen

Daarom vind ik het voor slot en voor het best

Geen oorlog meer! de vrede zij geprezen!

 

 

21 April 78

 

* Pruissisch = uit Pruissen, de grootste staat van het Duitse Rijk. In 1933 opgeheven

* markentenster = Een marketentster is een vrouw in uniform en bij de legerafdeling ingedeeld die met een huurleger meetrok en handel dreef met de soldaten. Mannen in deze functie heten marketenters.

Zij zorgden ook voor het voedsel. Bij de traditionele schuttersfeesten in Limburg zijn deze vrouwen nog vertegenwoordigd in folkloristische stijl.

* Hups = aardig. beleefd

* En onder Pruissen …. tegen = Dit verhaal speelt in de Frans-Duitse Oorlog die duurde van 1870-1871. Aanleiding was de kandidatuur van de prins van Hohenzollern voor de Spaanse troon. Napoleon verzette zich ertegen en verklaarde de Pruissen de oorlog. De Duitsers versloegen Mac Mahon en Maarschalk Bazaine en dwongen Napoleon tot overgave bij Sédan en namen Straatsburg en Metz en Parijs

* Wijzenburg = Weissenburg in Bayern?

* Woert = Woerth in Frankrijk, net over de Duitse grens bij Karlsruhe

* Saarburk = Saarburg, onder Trier in Duitsland vlak bij de Luxemburgse, Duitse en Franse grens;

* Metz = Metz in Noordoost Frankrijk

* Straatsburg = Strasbourg in noordoost Frankrijk

* ever = lees: even

* Sedan = in het Noorden van Frankrijk aan de Luxemburgse grens, aan de Maas, in de Ardennen. Napoleon III werd hier in 1870 gevangen genomen. Zie verder derde noot "En onder Pruissen…"

* doemenis = ongeluk