In gesprek met Jan
Naaijkens
Toneel- en verhalenschrijver
Klik op de links in de tekst om geluidsfragmenten af te spelen.
Jan is geen regionale schrijver pur sang, ondanks dat zijn wortels diep in het
Brabantse land liggen. Zijn oeuvre is daarvoor te veelomvattend. Toneel in al
zijn verschijningsvormen, verhalen voor jong en oud, zelfs stripboeken zijn
uitgegeven met zijn teksten.
Toch is Jan Naaijkens voor velen de verpersoonlijking van de Brabantse cultuur
en het Brabantse karakter. Hij stond aan de wieg van de Kempische Cultuurdagen,
een jaarlijkse manifestatie van culturele samenwerking tussen Nederlandse en
Belgische schrijvers en vertegenwoordigers uit het culturele leven. Deze
manifestatie vond gedurende meer dan twintig jaar plaats in Hilvarenbeek, de
geboorte- en woonplaats van Jan. Al meteen bij de start in de veertiger jaren
kreeg Jan de opdracht een wagenspel voor deze manifestatie te schrijven. Het
stuk werd met groot succes opgevoerd. De schrijverscarrière kon beginnen.
Maar er moest ook brood op de plank komen. Jan en zijn vrouw Agnes kregen
kinderen
en kinderen
Uiteindelijk werden het er twaalf en daar bij
zóveel een paar magen extra niet meer telt konden er ook nog een paar
pleegkinderen bij.
Jan zijn carrière als schrijver kreeg haar belangrijkste impuls door
betaalde
opdrachten
.
Hij vergelijkt zich graag met de Middeleeuwse ambachtslieden die kunst op
ambachtelijke wijze schiepen. Net als Jan stonden zij met beide benen in de
praktische dagelijkse werkelijkheid. Toneel moest ook voor Jan voortkomen uit
de
praktijk
.
Maar de praktijk leverde ook wel eens een bittere nasmaak op. Ter gelegenheid
van de nieuwe schouwburg te Eindhoven schreef Jan een toneelstuk dat geroemd
werd door de jury waarin onder andere Ton Lutz zat en daarna in
een la verdween.
Agnes wist echter een oplossing om van de nood een
deugd
te maken.
De tuin heeft vaak als podium en zaal gediend
Dat was het
begin
van een eigen toneelgezelschap dat ongetwijfeld
uniek was in Nederland.
Jan schrijft al zijn hele leven en heeft een respectabel aantal cabaret- en
toneelstukken, verhalen en stripscenario's op zijn naam staan.
straattheater: één van de grote liefdes van Jan
Zijn er producties die intussen door de tijd
achterhaald
zijn?
Op sommige producties kijkt Jan nog steeds trots terug.
Zoals...
Hoewel de tijd kunstzinnige zaken aan kan tasten worden sommige dingen uit het
verleden door nieuwe generaties zelfs omarmd en als verfrissend ervaren.
Bijvoorbeeld ouderwetse
wandplaten
die vroeger in klaslokalen
hingen.
In de tijd dat Jan volwassen werd was cultuur min of meer een ondergeschoven
kind. In de directe omgeving had alleen Tilburg een culturele zaal, de
'Metropool'
.
Sindsdien is er ook in Tilburg op dat gebied veel
veranderd
.
De Toverdoos, een kinderverhaal door Jan Naaijkens
Jan Naaijkens (r.) en Ed Schilders bekijken een van Jans werken