Vorige week kreeg ik een
enthousiaste e-mail annex noodkreet van een lezer, Peter Paaijmans.
Hij woont weliswaar in Goirle maar werd geboren in de Hasselt, en
als het over Tilburg gaat, schakelt zijn hart nog steeds naar een
hogere versnelling. Zo ook enige tijd geleden toen hij en mevrouw
Paaijmans in Den Bosch ‘Den Gecroonden Boschboom’ bezochten, een
huis vol antieke kunstvoorwerpen. Daar zagen ze iets bijzonders. In
de woorden van Paaijmans: ‘In de collectie trof ik een zeer fraai
portret aan van koning Willem II. Het is geborduurd met gouddraad
etc. Dit behoort NIET in Den Bosch, doch moet in Tilburg komen
hangen, dunkt mij.’
Eerlijk gezegd gaat mijn
hart in de regel niet sneller kloppen bij de aanblik van geborduurde
portretten, maar in dit geval heeft de heer Paaijmans – die een
foto meestuurde -- toch een punt. Het is inderdaad ‘zeer fraai’.
Als voorbeeld heeft het bekende statieportret gediend van de koning
in uniform met zijn medailles op de borst. Met als resultaat: Willem
II niet in olieverf maar zeer fijn van draad. Iemand moet hieraan
gewerkt hebben met engelengeduld en een hoge toewijding tot de
koning. Noem het lage kunst of hoge kitsch, maar curieus en boeiend
is het.
Eergisteren belde ik
Maurice Ackermans, een van de twee eigenaren van ‘Den Gecroonden
Boschboom’. Hij vertelde me nog wat bijzonderheden. Dat het tussen
1850 en 1875 met zijde geborduurd is, en de onderscheidingen,
epauletten, en galons met gouddraad. Dat de knopen op het uniform
van metaal zijn. Het gezicht van de koning is echter niet met naald
en draad gedaan, maar is een gegraveerd portret (papier) dat op het
doek gelijmd is. Plotseling deed het koningsportret me denken aan
een portret van de in 1900 in de kerk van de Noordhoek vermoorde
Marietje Kessels: haar foto in het midden van een bloemkrans waarvan
de bloemknoppen met engelengeduld gemaakt zijn van de haren van
Marietje zelf. Door de zusters van de Ursulinen. Met engelengeduld.
Het is een portret van vrome vlijt en vol verdriet, tegenwoordig in
het Tilburgs archief. Hang Willem en Marietje naast elkaar en je
hebt een muur vol verhalen uit de Tilburgse geschiedenis. De kans
daarop is niet uitgesloten, want Ackermans weet me te vertellen dat
hij hedenochtend een gesprek heeft met Ronald Peeters, directeur van
het Stadsmuseum.
Waar hang je Willem op
zolang ons stadsmuseum nog geen eigen muren heeft? Peter Paaijmans
maakt het niet veel uit: ‘als de mensen hem maar kunnen zien’.
Naald, zijde, gouddraad, handwerk, ambachtelijkheid… Ik zou het
wel weten.
En ten slotte: wie heeft
het gemaakt? Wie heeft dat engelengeduld gehad? Ze moet veel van
Willem gehouden hebben. Ik weet het ook niet. Ik weet alleen dat
koningin Anna Paulowna na Willems dood in Tilburg in 1849 nog
zestien jaar geleefd heeft. En een zee van tijd had. |
Het
geborduurde portret van Willem II zoals gefotografeerd door Peter
Raaijmakers in Den Bosch.
Voor
een grote weergave
KLIK HIER
NASCHRIFT Op
9 mei 2009 berichtte het Brabants Dagblad / Tilburg Plus dat het
Stadsmuseum Tilburg inderdaad het portret van Willem II heeft
aangekocht. Voorlopig zal het niet voor het publiek zichtbaar zijn. |