Piet Schellekens  
Voornaam, achternaam en bijnaam
een foto-bijdrage

 

 

Adam en Eva hadden in hun paradijselijke toestand nog geen naam, ze vormden één geheel en kenden elkaar als zichzelf, zo was het goed. Maar zodra Eva Adam had verleid, deze zich niet kon beheersen en een hap van de appel nam, was plots de ander geboren als zijnde een zelfstandig wezen. Vanaf die tijd gaf men elkaar een naam. Dat was in het begin nog een unieke naam. Naarmate er meer mensen kwamen met steeds meer dezelfde namen, ontstond er verwarring. Voor de duidelijkheid ging men over naar dubbele namen zoals bijvoorbeeld het Bijbelse Maria Magdalena of Simon Petrus. De Romeinen deden er nog een schepje bovenop, naast een voornaam en familienaam, voegden ze er nog een bijnaam aan toe. In onze contreien gebruikten de Friezen, Franken en Saksen nog lang één naam, totdat men noodgedwongen moest overgaan naar een dubbele naam, wat in Nederland uiteindelijk in 1811 verplicht werd gesteld. Iedereen moest een voornaam en een familienaam kiezen en dit laten registreren. Het spreekt vanzelf dat de bijnaam die men vaak al had, meestal tot familienaam werd verheven. Als er 3 mannen in het dorp waren met de naam Kees, kon men die alleen onderscheiden door er een kenmerk aan toe te voegen. Bijvoorbeeld de Kees, afkomstig uit het naburige Lieshout, werd Kees van Lieshout. Kees 2 die een kromme rug had, werd al Kees de Kromme genoemd, Kees 3 bewerkte het land en heette Kees de Boer.
De namen die zo ontstonden, kan men naar hun oorsprong verdelen in een aantal groepen zoals onder andere:
-   eigenschapsnamen (die op een typische eigenschap van deze persoon duiden)
-   afstammingsnamen (zoon van Jan, werd Janssen, zoon van Willem, Willems, etc.)
-   herkomstnamen (waar dorpen, steden en landschapskenmerken een rol spelen)
-   beroepsnamen ( duiden op het beroep wat iemand uitoefent).
Ik heb een tijdlang namen uit overlijdensadvertenties geknipt en ze bij elkaar geplakt. Het is niet wetenschappelijk verantwoord, ik hou van een grapje op z’n tijd, maar het geeft wel een aardig beeld van de vaderlandse naamcultuur.

 

EIGENSCHAPSNAMEN

 

BEROEPSNAMEN

 

PLANTENNAMEN

 

DIERENNAMEN

 

SCHEEPVAARTNAMEN

 

NAMEN MET KLEUR

 

ADELIJKE NAMEN