Levenskunstenaars, een serie van 7 portretten. Deel 1
Misschien zou je kunnen zeggen dat een levenskunstenaar iemand is die het alledaagse leven tot kunst heeft verheven en op een zodanige manier dat men ondanks alles, zich redelijk gelukkig voelt. Een levenskunstenaar heeft er elke dag zin in, kan steeds opnieuw contact maken met vooral de mooie maar ook de minder mooie kanten in zichzelf en de omgeving en put daaruit een vast vertrouwen. Hij of zij leeft voornamelijk in het hier en nu, heeft nog een bepaalde onbevangenheid behouden en kan zachtmoedig en bevestigend reageren op wat zich aandient. Een levenskunstenaar kan nog spelen, kijken en dromen als een kind en leeft vanuit zijn of haar hart.
In een serie van 7 afleveringen laat ik u kennismaken met een aantal levenskunstenaars, mensen die stevig op beide benen staan en het leven tegemoet gaan met geopende handen.
Deel 1 Jozef van de Berg
Enkele jaren geleden ging ik met enige regelmaat op bezoek bij Jozef van de Berg. Zijn eigenheid en de warme sfeer die ik in en buiten zijn hutje aantrof was voor mij zeer herkenbaar. Jozef was eind jaren tachtig van de vorige eeuw een gevierd toneel- en poppenspeler die overal in het land veel publiek trok met zijn voorstellingen. Op het hoogtepunt van zijn roem trad hij op in de Antwerpse Stadschouwburg en kondigde die avond geheel onverwacht het einde van zijn carrière als poppenspeler aan. De bezoekers dachten aanvankelijk dat dit onderdeel was van de voorstelling. Langzaam maar zeker drong de werkelijkheid tot de aanwezigen door toen hij sprak: ”Ik hoop dat u respect heeft voor mijn beslissing. Ik heb ontzettend lang gezocht en ben overal geweest. Ik kwam tot de conclusie dat de zoeker zoekt en dat hij wordt gevonden. Dus daarom dames en heren, om Christus, daarom alleen heb ik dit stuk gezocht. Ik weet nu dat dat zo is en stap uit dit vak. Voor mij is het voorbij. Ik zoek de werkelijkheid. Ik zeg u allen goedendag. Ik ga. Het ga u allen goed”.
De houten hutkoffer met inhoud nam hij mee, maar verder liet Jozef alles wat hij in de loop der jaren had opgebouwd achter zich. Hij verliet huis en haard, vrouw en kinderen en vertrok met onbekende bestemming. In een dorpje bij de Waal vestigde hij zich in de fietsenstalling van het gemeentehuis, wat enige tijd tot flinke commotie leidde. Uiteindelijk kon hij in de grote tuin van een vriend een klein hutje bouwen, een plek waar hij nog steeds woont.
Jozef wordt druk bezocht door allerlei vrienden en bekenden welke hem regelmatig van eten en drinken voorzien. Er komen mannen en vrouwen die relatieproblemen hebben, mensen die geestelijk in de war zijn, met lichamelijke ongemakken of met diepzinnige levensvragen, maar ook mensen die even gewoon een praatje willen maken. Jozef maakt tijd voor iedereen. Voor velen is hij dan ook een steun en toeverlaat. Tegelijkertijd ontstaat er het verschijnsel dat sommigen Jozef zien als een goeroe, een bezienswaardigheid of toeristische attractie. De rust en stilte, het evenwicht kan dan zoekraken, iets wat ik enkele jaren terug ook bij Jozef zelf dacht te bespeuren.
Hoewel ik een religieus mens ben moet ik zeggen dat ik niks met 'het geloof' heb, niet met de Russisch-Orthodoxe Kerk van Jozef en niet met de Kerk in het algemeen. Ongevraagd uitleg geven over wat er in de Bijbel staat of in andere heilige boeken, discussiëren over het leven van Jezus Christus, enzovoorts, dat hoeft voor mij nou ook weer niet. Dan luister ik liever naar sprookjes en naar de diepzinnige verhalen van landen en volkeren welke corresponderen met hetgeen ieder mens diep van binnen weet, voelt en kan ervaren. Eigenlijk dus de Jozef van de Berg toen hij nog poppenspeler was. Die universele religieuze inhoud zonder de kerkleer erbij te slepen, vond ik bij mijn laatste bezoeken niet meer zo terug. Wat blijft is mijn diepe respect voor iemand die met vaste overtuiging zijn eigen weg gaat en de consequenties daarvan aanvaardt. Door zijn manier van leven een zeer inspirerende man.
