Piet Schellekens  
Vogelvlooien

 

De nestkastjes in mijn tuin worden vooral gebruikt door kool- en pimpelmezen. Enige jaren geleden - het zal in de koude periode van het jaar zijn geweest - wilde ik het interieur van een mezenkastje eens goed bekijken. Het blijft namelijk een verrassing hoe zo’n kastje van binnen bekleed kan zijn, vaak met mos, zachte pluisjes en kleurige veertjes.
Voorzichtig haalde ik een kastje van de boom, opende het nietsvermoedend…... en hing het zo snel als ik kon weer terug, want wat bleek: ik werd besprongen door tientallen uitgehongerde vlooien. Ik klopte ze zoveel mogelijk van me af, maar desondanks kropen ze binnen luttele seconden onder de boorden van mijn mouwen en hals. Zelfs in en op mijn sokken en schoenen zaten vlooien. Wat een ellende!

Ik had het kunnen weten, want iets dergelijks had ik al eens eerder ervaren bij een verlaten winterkoninkjesnest. Toen ik het nest beroerde, sprongen er tientallen zwarte stipjes op mijn kleding. Het bleken vlooien te zijn.
En enige jaren daarvoor had een boommarter me al eens uit mijn tuinhut verdreven. Ze had haar nest gebouwd tussen het houten plafond en de dakpannen. De kleine boommartertjes piesten alles onder. Vanwege de ondraaglijke stank was ik genoodzaakt om tijdelijk te verkassen. Toen de familie na enkele maanden eindelijk vertrok, brak ik het plafond open om enkele planken te vernieuwen, waarna een heel regiment vlooien zich uitgehongerd op de nieuwe gastheer stortten.
Ja, en wat dan? Zwaaien, slaan, stampen, het helpt nauwelijks. Het beste is om je ter plaatse helemaal uit te kleden, je kleren daar te laten en poedelnaakt door de tuin naar binnen te rennen om te gaan douchen.

Het is bekend dat honden en katten vlooien kunnen hebben, maar vogelvlooien zijn een relatief onbekend fenomeen. Ze leven bij vogels en bevolken hun nesten, zijn 2 tot 5 millimeter groot en kunnen ver springen. Vogelvlooien blijven niet zoals sommige luizen permanent op de vogel zitten, van tijd tot tijd komen ze naar de gastheer om bloed te zuigen. Als de jonge vogels zijn uitgevlogen blijven er vlooien achter in het nest. Ze kunnen best een tijdje zonder bloed. Een aantal daarvan legt eitjes waaruit dan weer jonge bloedzuigertjes komen. Dat kunnen er vele tientallen zijn. Ze krijgen honger en missen een warm vogellijf. Zo kan het zomaar gebeuren dat een argeloze vogelliefhebber de vlooien ongemerkt mee naar binnen neemt. Lang houden ze het overigens niet uit bij de mens, vogelvlooien hebben de beschutting van een vacht of verenkleed nodig, maar toch wel lang genoeg om het een mens lastig te maken. Tenslotte: scharrelen er ‘s nachts egels door de tuin, dan is het niet gek om af en toe eens naar je benen of broek te kijken. Egels willen nog weleens vlooien verliezen tijdens hun nachtelijke tochtjes. De volgende ochtend word je dan besprongen. Het is maar dat je het weet.