De linde van Vorstenbosch

"Op 3-4-2004 geeft u een beschrijving van de linde in Vorstenbosch.
Jammer maar daar klopt geen barst van.
Voor nadere informatie informeer bij Jo en Els van de Berg."

  Bovenstaand bericht kreeg ik op 2 februari 2007 gemaild uit Vorstenbosch naar aanleiding van een uitzending van Omroep Brabant waar ik iets mocht vertellen over het Brabantse bomenproject op CuBra. Uit de misschien wel honderd reacties die ik kreeg op deze uitzending en een artikel in diverse Brabantse kranten viel deze wel het meeste op. ‘Klopt geen barst van’, daar moest ik meer over weten. Eerst eens het geschreven stukje over deze linde nagelezen om het geheugen op te frissen. En het moet gezegd het was een beetje een nietszeggend stuk.

 

Telefonisch was er gauw een afspraak gemaakt met Jo en Els in Vorstenbosh. Het bleek dat de moeder van Jo nog een café gedreven had in het pand dat pal achter de linde ligt. En Jo heeft zich verdiept in de geschiedenis van de linde. Tijdens een zeer aangenaam bezoek aan de boerderij van Jo en Els, gelegen net voorbij de linde ben ik veel te weten gekomen over de geschiedenis van deze oude knoest. Leest u maar.

 

De leeftijd van de linde van Vorstenbosch blijft een beetje in het ongewisse. Ik leerde de boom kennen door het register achter in het boek van Gerrit de Graaff. Maar hij schrijft: “plantjaar 1600- 1700” om vervolgens meteen te melden: “De boom is kort na 1700 geplant.”  Lijkt me nogal tegenstrijdig.
In een oud testament uit 1710 schijnt gesproken te worden over een huis met d’n dikken boom. Laten we het maar in het midden houden. 
De linde is gewoon oud en het zou goed mogelijk zijn dat hij dateert uit de 17^e eeuw.  

Een textiele werkstuk gemaakt door Els van de Berg

Het huis wordt gerestaureerd en in 1889 wil men het huis zelfs uitbreiden met een klein café aan de linkerzijde van het huis. Dit zal ook daadwerkelijk in dat jaar gebeuren en wel met de stenen van de in 1886 afgebrande kerk van Uden. Johannes van Veghel en Geertuda v. d. Sanden runnen het cafeetje dat kan rekenen op een goede klandizie. Vorstenbosch was al lange tijd een gewilde plaats voor katholieken om de zondag door te brengen. Dat had twee redenen. Allereerst kwam men naar Vorstenbosch om daar de paarden achter te laten. Ze bonden de paarden aan het gemetselde muurtje dat rond de stam van de linde gemaakt was. Daarna ging het te voet verder naar ‘Bid-af’ oftewel Bedaf zoals het tegenwoordig heet, gelegen tussen Vorstenbosch en Uden. Hier mochten de katholieken vrijelijk het woord Gods prediken in de tijd van de reformatie.

En de tweede reden was de verering van de heilige Cunera. Deze heilige werd sinds 1650 vereerd in Vorstenbosch en was de patrones tegen keelziekten en veeziekten. Handig zo twee in een. De zondag voor en de zondag na 24 juni kwam men van heinde en verre om de heilige Cunera te aanbidden. Het dorp beschikt nog steeds over een 14^e eeuws beeld van deze heilige.  

Vaandel van de H.Cunera. In het bezit van Jo van de Berg

Goed, de zaken lopen prima en we gaan even terug naar de linde. Van 1900 tot 1920 is het muurtje rond de linde ook in gebruik door de ‘Dorpsomroeper’. Marinus van Hooft, belast met deze taak, leest hier elke zondag na de hoogmis “Het Gebooi” voor. Dit zijn de verordeningen van de gemeente Vorstenbosch. Na afloop is de borrel in het café een must.

Ansichtkaart van de linde. Duidelijk is te zien het muurtje dat rond de stam is gemetseld. 
Het lager gedeelte links aan de boerderij is het aangebouwde café.  

Van 1912 tot 1931 is Marie van Kessel, de moeder van eerdergenoemde mailer Jo van de Berg,  de waardin van het café. Na 1920 is het langzaam afgelopen met de centrale functie van de linde van Vorstenbosch. En na 1931 sluit ook het café. Maar hij staat nog steeds te pronken. Nu voor een centrum voor oosterse wijsheden.

Och de linde overleeft het wel.  

Zo adresseerde men in in het begin van de twintigste eeuw een kaart aan het café.

Doch voor het besluiten van deze geschiedenis wil ik toch nog even iets kwijt over Ruth Jan Tenius. Deze Ruth was een gewaardeerd voorspeller in Vorstenbosch. Een van de voorspellingen die nog niet uit gekomen is, is het feit dat hij beweerde dat zich onder de linde een schat moet bevinden. Zijn voorspellingen kwamen zo vaak uit dat toen de gemeente in 1964 een gasleiding moest aanleggen, juist onder de linde door, men toch de moeite genomen heeft eens goed te zoeken naar een eventuele schat. Helaas. Die ligt er nog steeds.

Ik dank Jo en Els van de Berg voor alle informatie over deze linde  en ook Ad en Gerry van Iperen uit Goirle voor hun opmerkingen over deze boom.

Hier volgt de tekst die van origine bij deze 'Boom van de week' gestaan heeft:

Metamorfose massage, in beweging naar bewustzijn, training van de geest, Bach bloesem, bardo meditatie voor gevorderden, voetreflexologie, effectief bewustzijn, intuïtieve vorming, workshop klankschalen......, het is allemaal te leren in Vorstenbosch. En dat in een eeuwenoude Brabantse boerderij. Och, de plaats is mooi gekozen. Ik geloof niet in de stille krachten van bomen, praat er niet tegen maar geniet gewoon van hun verschijningen. Maar dat een woning in de schaduw van een eeuwenoude linde iets bijzonders heeft, wil ik wel geloven. Ik mag lijden dat de enkele jaren geleden door mij geplante walnoot nog bij mijn leven monumentaal zal mogen worden. IJdele hoop, weet ik ook wel. Maar toch 'kijk' ik hem stiekem wel eens oud. De lindeboom voor Heuvel 1 in Vorstenbosch is zo'n monumentale boom. Veel meegemaakt, veel geleden. Maar zoals een oude linde betaamt, levenskrachtig. Ik kan weinig terugvinden over deze linde. Zelfs de bijbel van de monumentale bomen in Nederland van Gerrit de Graaff laat mij bij deze boom in de steek. 'Geplant tussen 1600 en 1700' zegt het boek, om te vervolgen met 'De boom is kort na 1700 geplant. In oktober 1863 is er brand ontstaan in het huis, die overgeslagen is in de boom. Hierdoor is een holte ontstaan die reeds is overgroeid.' Aldus Gerrit de Graaff. In ieder geval een schitterend exemplaar met blijkbaar voldoende Karma om de spirituele geest te blijven aanwakkeren