de
nep-koortsboom in het Liesbos
Op 18 maart 2006 beschreef
ik voor u het fenomeen koortsboom. Dit omdat dat de boom bij het
kapelletje van St. Walrick in Overasselt de boom van de week was. Even nog
in het kort. In een koortsboom hangen mensen die last hebben van koorts
een kledingstuk van zichzelf om zo verlost te worden van de koorts. Ook in
Brabant was dit fenomeen bekend. Ik heb al eens in Alphen naar een
koortsboom gezocht waar ik eens iets over gelezen had. Niet gevonden
overigens. Maar er staat wel een nep-koortsboom in de provincie en wel bij
Breda in het Liesbos. Bij deze plek zou op 21 juni 1931 een echte
koortsboom omgehakt zijn, waarschijnlijk op last van de parochie die voor
eens en voor altijd met dit heidense gebruik wilde afrekenen. Vanaf het
einde van de 19e eeuw zou dit al het gebruik zijn rond die eik.
Na het omhakken in 1931 is het 63 jaar rustig op deze open plek in het
bos. Tot opeens in 1994 mensen hun kledingstukken gingen hangen in de
plataan die vlakbij de plaats van de omgehakte eik staat. Aanleiding
hiertoe werd gevonden in publicaties van de Bredase kunsthistoricus E.
Dolné. Deze beweerde over stukken te beschikken waarin aangetoond werd
dat de koortsboom inderdaad bestaan had. Tevens zou een theekoepeltje in
het Liesbos een Keltische tempel geweest zijn. Wat een verhaal. De Stem en
de Volkskrant schreven er een artikel over. Staatsbosbeheer was het beu in
1995 dat
de plataan en omliggende struiken behangen waren met kledingstukken. Zij
verwijderden alle stoffen en zaagden de onderste takken van de plataan af.
Het Meertens Instituut (Het bureau) heeft de zaak onderzocht en zegt
hierover: "nep, geconstrueerd in 1994!" E.
Dolné heeft ondanks gedane toezeggingen nooit de bewijsstukken laten
zien. Een nep-koortsboom dus, maar wel een mooie plataan.
Bron:
de internetsite van het Meertens instituut: www.meertens.knaw.nl
NB:
Al eerder beschreef ik de nep-koortsboom van het Liesbos. Gelukkig ben ik
er onlangs op attent gemaakt door Coby Stapel - van der Zalm dat ik de
verkeerde boom gefotografeerd had. De koortsboom staat een honderd meter
vanaf restaurant de Boswachter naar het noordoosten in het bos. Dit staat
als een klein cirkeltje op de topgrafische kaart aangegeven. Ook schreef
Coby dat zij bij een bezoek aan deze boom wel eens een piepklein altaartje
(poppenhuisspul ?) achter een dikke boomstronk heeft gevonden, half in
vermolmd hout weggestopt.
Volgens Coby komen bij deze boom vooral stellen met een kinderwens.
Op 19 november 2006 heb ik daar de juiste boom gevonden. Toevallig werd er
die dag door Staatsbosbeheer uitleg gegeven over de meest bijzondere
plekken van het Liesbos. Ook deze plataan is blijkbaar weer in genade
gevallen. Henrike Tempelaars, vrijwilliger van Staatsbosbeheer, vertelde
aan de voet van de plataan het verhaal van de koortsboom. Het leuke was
dat zij, door mijn eerder schrijven op CuBra ook eerst bij de verkeerde
boom was gaan kijken. Nog steeds worden er doekjes gehangen in en rond de
plataan. Het is in ieder geval een bijzonder plekje. De standplaats van de
plataan met daarnaast twee oude beuken is sprookjesachtig. Ik kan me
voorstellen dat mensen die gevoelig zijn voor de hogere zaken aan deze
plek een meerwaarde toekennen.
Een cirkel van twee beuken
en de plataan. Rechts ziet u net nog de voet van een omgevallen eik.
Een groot deel van de bast
is besneden. Maar door het regelmatig schilferen van de platanenbast
blijft het geschrevene niet lang er op zitten.
Henrike Tempelaars blijft
achter om uitleg te geven aan passanten.