Foto hiernaast van links naar rechts: John Coleman, Annemie Franken, Jan Franken

 

Jan Franken

Hereniging met een onderduiker

dagboek van een reis van Tilburg naar Milwaukee in 1946

 

 

De foto's die Jan Franken in zijn reisverslag op de linker pagina's plakte, zijn hieronder weergegeven op de pagina waar ze werden aangetroffen. Het is mogelijk dat sommige foto's die zich los in het cahier  bevonden zich niet meer op hun oorspronkelijke plaats bevinden. Het handschrift verklaart niet altijd waarom bepaalde foto's zijn opgenomen of onder welke omstandigheden ze werden genomen. Waar mogelijk is in dit geval een korte aantekening toegevoegd tussen vierkante haakjes. 


CUBRA HOME

INHOUD FRANKEN

 

Transcriptie: Ben van de Pol

 

Redactie: Ed Schilders


© 2019 Stichting Cultureel Brabant
Omslag van Frankens notitieboek

Formaat: 18,5 x 18,5 cm.

 

Schutblad

 

Jan Franken

20 Juli 1946

Noordam

Rotterdam - New York

 

1

 

Blanco

  2

Ansichtkaart

Holland-America Line m.v. "NOORDAM"

 

Onderschrift

Captain                Kooy

1e Hofmeester    Scheffer

2e Hofmeester    Meyer

Purser                 Verschuuren

  3

20 Juli

Vandaag dan eindelijk de vertrekdag. Vaarwel handjes geven en kusjes drukken. Om 9 uur aankomst Rotterdam; een horde zenuwachtige mensen staan al te trappelen, de ene al dwazer als de ander en vooral degenen die niet meegaan veroorzaken de meest nerveuze scènes. Een ouwe juf van over de zestig tracht overal voor te dringen maar wordt vriendelijk teruggekaatst. Na afwerking van passage - die bij sommigen nogal wat in heeft doordat 't gestorte passagegeld per bank nog niet is overgemaakt - ga je naar boven waar je nog een uurtje je kunt amuseren met het afscheid nemen.

  4

Foto ontbreekt.

 

Onderschrift

John in Tilburg - Amsterdam en Volendam stonden o.a. op 't programma.

 

[Uit een krantenknipsel (zie pagina 42) blijkt dat Coleman eerder in 1946 Nederland was en waarschijnlijk ook Tilburg bezocht. Toen is de afspraak gemaakt dat Jan en Annemie Franken naar Milwaukee zouden komen.]

  5

En als je dan de loopplank overgaat met al die keurige scheepsbedienden van voren en van achteren, krijg je 't idee of je in de gang van 't circus loopt van de kooi naar de arena waar dan de show begint. Je bent nog geen vijf minuten in je hut of er is groot alarm. Oefeningen; zwemgordels aan en naar de sloepen. De zware stoompijp fluit en dan naar 't dek en maar zwaaien - nu gelukkig voor de laatste keer. Los en daarna direct eten want 't is al 2 uur. Je bestelt maar om de andere gang, anders word je te vet. Werkelijk prinsen-kost. Zalig klaar gemaakt maar te grote porties. Bij 't nuttigen van mijn derde aardappel draaien

  6

Bijschrift

Wij in Amerika - foto genomen voor Mount Mary College.

[Waarom Jan, Annemie, en John Saint Mary's College in Milwaukee bezochten maakt het dagboek niet duidelijk. Misschien alleen maar omdat dit onderwijscomplex een van de stedelijke monumenten is.]

  7

we de Nieuwe Waterweg uit en de zee op. Je krijgt dan zo'n heerlijk rommel-gevoel. Ik eet die middag maar drie aardappels.

Je wordt er aan gewoon en als je dan 's middags heerlijk op 't dek in de zon zit op een ligstoel met een kussen waar je respectievelijk fl. 4 en fl. 2,65 voor moet dokken, voel je je weer als op de boulevard in Scheveningen. Je bent al gauw thuis op zo'n boot, loopt net zo rond of dat je er je hele leven al versleten hebt en begint dan met wat medepassagiers kennis te maken. Typen van allerlei soort maar daarover later nog meer. Na 't eten van 7 uur heb je een bar en een gezellige salon tot je beschikking.

  8

Foto ontbreekt.

 

Onderschrift

Wij in Amerika - foto genomen voor Mount Mary College.

  9

21 Juli

Na een heerlijke zonnige morgen wordt 't 's middags slechter, wat goed merkbaar is aan 't aantal passagiers. Het eten is zoals gewoon prima. Waar we op onthaald worden, laten de menu's wel zien, zo daarover verder niets meer. Het meest interessante is wel dat je mensen van allerlei soort en ras spreekt; Belgen, Fransen, Zwitsers, Joegoslaven, Engelsen, Amerikanen en last but not least onze echte gezellige Nederlandse mensen die wel uitblinken in dit internationaal gezelschap.

's Avonds piano-recital in de rooksalon, door een Nederlandse dokter. De meesten gaan nog vroeg naar bed maar wij blijven

  10

Onderschrift

familie Vermeer

 

 

 

 

  11

met een stel op om Southhampton en Wight Island bij nacht te aanschouwen. Het is erg jammer dat we er geen dag blijven liggen, maar rode schijnwerpers en witte lichtjes zover als je maar kunt kijken geven een blijvende herinnering aan deze streek.

 

22 Juli

Het weer is buitengewoon slecht en drie kwart van de mensen is ziek. De lunch en het diner dat anders in twee groepen gaat, kan rustig ineens worden afgewerkt want practisch is niemand beneden. De dining-room is n.l. ontzettend benauwd en de eetlucht die uit de

  12

Onderschrift

familie Vermeer

 

[Zie de aantekening bij pagina 16]

  13

keuken golft, maakt vele mensen sea-sick. Verschillenden blijven in hun hutten en anderen komen aan dek en eten daar wat sandwiches. De angst om beneden de dining-room te bezoeken is geweldig en we treffen er dan ook maar weinig mensen. De horse-races die die avond zouden worden gehouden, worden afgelast vanwege 't grote aantal zieken. We zien vandaag 't laatste stukje land en dan de oceaan op. 't Avontuur tegemoet; bruinvissen, dolfijnen en water.

  14

1 foto ontbreekt

 

Onderschrift

familie Vermeer

 

[Zie de aantekening bij pagina 16]

  15

23 Juli

Afschuwelijk weer. 't Aantal zieken stijgt. Ik zelf heb nergens last van en voel me prima. Mieke ligt wel niet te bed maar eet op dek. 't Wordt nu gezellig want je begint iedereen zo te kennen. De mensen vallen ontzettend veel mee en 't is interessant zoveel nieuws te horen uit zoveel verschillende landen.

's Avonds is er een spontane kleine bijeenkomst van enkele artisten en we ontdekken dat we met vereende krachten een prima cabaret-gezelschap zijn. Een meisje uit Zagreb speelt ongelooflijk goed de nieuwste songs en alles brult mee.

  16

Onderschrift

John's eerste hulp.

 

[Dit bijschrift verklaart de aanwezigheid van de foto's op deze pagina en pagina 12 en 14. Uit de knipsels uit Amerikaanse kranten (zie pagina 48) blijkt dat John Coleman, nadat hij met zijn valscherm was geland, in eerste instantie werd geholpen om uit handen van de Duitsers te blijven door een boerenfamilie. Dat zal deze familie Vermeer zijn geweest. Waarschijnlijk heeft Jan Franken deze foto's van het gezin Vermeer gemaakt om afdrukken ervan aan Coleman te geven.  Gezien de vele Vermeers in de agrarische sector in en rond Tilburg van die jaren is het niet mogelijk gebleken deze familie nader te identificeren.]

 

 

  17

We gingen om half drie te bed. Jammer dat zo weinig mensen hiervan hebben kunnen genieten. Wat is 't een genot als je niet zeeziek bent.

 

24 Juli

Het weer is helemaal omgeslaan. Heerlijk zon en de zee zo kalm als de meest ordinaire plas in Holland. Iedereen duikt weer op. De meeste mensen hebben alleen nog maar wat last bij 't aankleden. Dat is inderdaad 's morgens 't beroerdste. Roef roef wassen en dan vlug naar dek, luchtje scheppen en dan ontbijten en alles is okée. 's Avonds horse-races en na een gezellig borreltje te bed.

  18

Onderschrift

Noordam 20 Juli t/m 29 Juli

  19

25 Juli

Hetzelfde weer en iedereen ziet er weer stralend uit. Zelfs de meest verstokte sea-sicker moet zich nu lekker voelen. De bediening aan boord is reuze. Om 11 uur 's morgens bouillon met cake en om 4 uur 's middags thee met koekjes. Ook in de eetzaal is alles prima geregeld. Een reuze gezellige hofmeester en een keuze dat 't niet leuk is. Hetzelfde in de bar waar je tussen dertig à veertig dranken kunt kiezen. Voor 't diner drinken we een borreltje met de kapitein, een gezellig klein dik ventje, een echte kapitein.

  20

Onderschrift

Noordam 20 Juli t/m 29 Juli

 

 

 

 

  21

's Avonds dansen. Gelukkig dat we een goede pianiste aan boord hebben want de platen zijn niet veel. Reuze oud, en op de radio is nog niets op te vangen als wat storingen.

 

26 Juli

Slecht weer en derhalve moeten er weer een stel mensen zeeziek worden! Ik laat me 's morgens heerlijk scheren met hete doeken op je gezicht dat je bijna verbrandt. Je poriën gaan dan open, zegt men, echt Amerikaans. 's Middags klaart het weer op en 't is weer lekker warm. Iedereen is ontzettend verbrand en sommige mensen zien zo bruin

  22

Onderschrift

Noordam 20 Juli t/m 29 Juli

  23

dat ze in New York in geen bus of tram in zullen mogen: "Real Negro's".

We hebben een ping-pong competitie waar je reuze je tijd mee door komt. 's Avonds ontdekken we een gezellige kleine salon waar we met ons eigen stel - een man of tien - een borreltje drinken. Na een tijdje op 't dek gezeten te hebben naar bed.

 

27 Juli

Vanmorgen weer prima weer. Echt Amerikaans; een tijdje warm, dan één dag slecht weer en dan weer een tijd prima weer. We maken nog wat foto's. Dan finale van de ping-pong competitie die tussen een Hollandse tandarts en een Franse dokter gaat en die

  24

Onderschrift

Big Three?

  25

 

 

de laatste wint.

Na 't eten beginnen we al wat land te zien, 't eerste na een week water. Juist een sprookje. We liggen even stil en de loods komt aan boord, een echte Amerikaan. Rechts van ons zien we Long Island dat erg vlak is en links Staten Island dat juist bergachtig is. Long Island gaat over in New York. Nu zien we de stad, een klein stukje strand dat zwart van de mensen ziet en veel zeilboten. Een zotte Amerikaan vaart vlak voor ons door en heeft plezier. Dan zie je geen strand meer maar direct grote autobanen langs 't water. Een vaste kermis brengt allerlei attracties o.a. een hoge

  26

 

 

Onderschrift

N. Frederick Ave Milwaukee

 

[Dit is het adres van John Coleman.]

  27

 

 

steiger waar je parachute kunt springen en een groot rad met tuimelwagentjes er aan. De mist trekt op en door de verrekijker kun je 't prima zien. Met grote witte letters lees je langs de kust "Welcome home, well done", speciaal voor de soldaten. Links van ons blijft het bossen en langs 't water zie je direct die mooie donkergroene kleur, iets wat je in Holland helemaal niet ziet. Om nog even aan de linkerkant te blijven, je ziet Ellis Island - een quarantaine station voor besmettelijke ziekten. Dan springen we weer over op rechts. Na 't strand en de autobanen duikt New York Stad al meer en meer op. Je ziet Manhattan met zijn geweldige wolkenkrabbers, de zakenwereld

  28

 

 

Onderschrift

Is er verschil tussen een Amerikaanse schoonheid en een Tilburgs meske.

 

  29

 

 

van Amerika. We gaan in quarantaine en liggen stil; de dokter komt aan boord. 't Eerste schip wat we zien is een Russisch met hamer en sikkel in top en dat voor een democratisch land als Amerika. Prachtige schepen die allemaal in quarantaine liggen. Ik vergat nog te vermelden dat we tegen 2 uur de Queen Mary van dichtbij passeerden. Zo iets is ongelooflijk en ons schip is daar nog maar een speldenknop bij. Na 't eten is 't een fantastisch gezicht: groene, oranje, rode en witte lichtjes wisselen zich af. De kermis is hel verlicht en terwijl je zo New York bij avond ziet, erger je je dood dat je er maar één km vanaf bent en dat je

  30

 

 

Onderschrift

En toch leert hij al aardig Nederlands.

  31

er niet bij kunt komen. We drinken tot afscheid nog een stevige borrel en gaan dan niet te laat naar bed.

 

29 Juli

6 uur ontbijt want om 7 uur moet alles opgeruimd zijn als de douanen aan boord komen. Om 7 uur geen douanen en we stomen op. Precies 8 uur bereiken we de wal Hoboken New Yersey onder een luid getoeter en een gelukkige mensenmassa. Nog geen douanen. Het is 9 uur en iedereen heeft op de boot te blijven. Eindelijk om 10 uur komen ze aan. We staan nogal vooraan en zijn met onze papieren vlug klaar. Als eerste Hollanders de boot af. De Amerikanen hadden n.l. voorrang.

  32

Onderschrift

Jippie, de spes of America

 

  33

Weer douanen voor de koffers. We zien nu de mensen die staan te wachten, want de meesten mochten niet boven komen. Slechts enkele permits waren afgegeven, natuurlijk aan Joden. Koffercontrole betekent voor ons $ 8 betalen. Daarna laten we de 4 grote koffers direct naar Milwaukee zenden, nemen een handtas met 't meest noodzakelijke voor de eerste dagen en gaan met de bus naar Pennsylvania Station. Daar de trein naar Sayville genomen en zo belandden we bij de Koster's die ons eigenlijk pas een dag later verwacht hadden. Na een boterham te hebben gegeten, praten we wat en om 5 uur drinken we een heerlijke borrel, cocktail met whisky, sinaasappel, citroen,

  34

Bijschrift boven

Lorraine and Aunt Eva

 

Bijschrift onder

?

  35

cherry, ijs etc. en gaan daarna eten in "Alberts" met Tante Maria, Ome Louis en Joep en zijn vrouw. Je weet niet wat je proeft als die aparte bootsmaak van je eten af is. Het is een reuze gezellig restaurant en 't gezelschap valt veel mee. De vrouw van Joep is een echte Amerikaanse waar je veel plezier mee kunt hebben. Al die mensen hier in de States zijn zo ontzettend geestig. Frans is niet meegegaan. 's Middags zagen we hem even. Een gezellige borrel was 't slot van deze eerste avond aan land. Annemie gaat met Joep mee. Ik blijf bij de ouwelui slapen. Tegen half twaalf liggen we in ons nest.

  36

Onderschrift

Annemie - John - Aunt Eva - Lorraine - Jippie - Jan

  37

 

 

30 Juli
Lekker geslapen en lekker weer. We werken vandaag een bende correspondentie af en 's middags maken we van 't zwembad achter hun huis gebruik. Tegen 6 uur rijden we naar Bay Shore aan de kust waar we heerlijk eten. Allemaal ontzettend grote porties waar je een eeuwigheid over doet, vooral krijg je veel vlees.
 
31 Juli
Jeannette en Joep brengen ons met de wagen naar New York. We halen eerst onze formulieren op de Holland-Amerika lijn en rijden dan verder naar 't vliegveld LaGuardia. Hadden we er het tot zover goed afgebracht, daar wacht ons tot grote ergernis de reporter van Associated Press
 

  38

Knipsel 1: Patriots keep war promise

Knipsel 2: Hollanders on way to repay Yank's visits

 

Bericht links

Patriots Keep War Promise
When his P-51 Mustang ran into heavy flak over Cologne in 1944 and was crippled, Capt. John Coleman, Yank fighter pilot on his 50th mission, pushed it as far as Tilburg, Holland, and bailed out. It was German-occupied territory, but he was hidden from the Germans by two young members of the Dutch underground. Yesterday the pair, Jan Franken, 22, and his sister Anna Maria, 19, paused at LaGuardia Field en route to visit in Milwaukee the American flier they had harbored for three and one-half weeks, until Tilburg was liberated.
Coleman and the Frankens made a pledge to visit each other at the first opportunity. Coleman, now a food broker, saw the brother and sister when he made a business trip to Holland several months ago. At that time he arranged their present visit to America.
 

Bericht rechts

Hollanders on way to repay Yank's visits
New York, July 31 (AP) ― Jan Franken, 22, and his sister Anna Maria, 19, of Tilburg, Holland, left New York airport today for Milwaukee, Wis., to repay a couple of visits from Capt. John Coleman Jr. at 4455 N. Frederick av.
Coleman dropped in on the Frankens first in the spring of 1944, parachuting from his flak-damaged P-51 Mustang fighter plane. The Frankens said they hid him from the Germans until Scottish troops drove the Germans back 3½ weeks later, and released him.
Coleman, a food broker, visited Holland several months ago the second time and made arrangements for the Frankens to come to the United States by boat, they said.
 

  39

en een van de K.L.M. managers. Foto's werden er niet gemaakt want dat was in Milwaukee leuker met John; dus we wisten wat ons te wachten stond. Kwart voor één stegen we op in een 4-motorige P.C.A. en we landden twee keer, eerst in Cleveland en later in Detroit. De eerste keer dat we vlogen. We zaten vooraan en nogal veel lawaai maar we hadden een prachtige tocht en 't beviel ons best. In Milwaukee wachtte John ons op met een reporter en er moesten foto's worden gemaakt. Daarna reden we naar huis waar Pa en Ma weer met een reporter wachtten. 's Avonds kwam er nog een en na een tijdje praten gingen we niet al te laat naar bed.

  40

Knipsel 3: Milwaukee Journal - Voorpagina donderdag 1 augustus

Milwaukee Journal
Thursday, August 1, 1946


A Dutch brother and sister who hid him for a month after his airplane was shot down by German anti-aircraft fire are now guests at the home of Capt. John Coleman, jr. (left), 4455 N. Frederick av. Others shown (from right) Jan Franken, Mrs. John Coleman, the young captain's mother, and Jan's sister, Annemie. The dog is Roger; he belongs to Coleman.

 

  41

1 Augustus

We beginnen die morgen weer met een reporter. John gaat naar kantoor en komt ons dan even later halen voor een air-show die gegeven wordt ter ere van 't zoveelste lustrum. We hebben een speciale permit en mogen 't vliegveld op. Iets geweldigs. Zware bommenwerpers en jagers van allerlei type maken de lucht onveilig en geven hun beste demonstraties. Het is fantastisch en iedereen is er enthousiast over. Na 't eten gaan John en Dad werken en wij schrijven wat en trachten met New York onze passage terug te regelen. 's Avonds gaan Annemie en Ma naar een show en John, Dad en ik naar een cocktail-party. Deze wordt

  42

Knipsel 4: Dutch friends visit flyer - krantenfoto met bijbehorende tekst

[Chicago Tribune 2 augustus 1946]

 

Dutch Friends Visit Flyer
Jan Franken (left) and his sister, Anna Marie, of Tilburg, Holland, visiting Capt. John Coleman jr. in Milwaukee. Wooden shoes are part of disguise they gave him when he bailed out of his plane over their home during the war.

 

 

Knipsel 5: Repaying Visit

Foto: Associated Press

 

Repaying Visit
Milwaukee, Wis., Aug. 1 [Special] — Repaying two visits paid to them by Capt. John Coleman jr., Jan and Anna Marie Franken of Tilburg, Holland, today were seeing Milwaukee sights. They arrived at Coleman's home at 4455 N. Frederick av., this morning by air from New York.
Coleman dropped in on the Frankens first in the spring of 1944, parachuting from his flak-damaged P-51 Mustang fighter plane. The Frankens hid him from the Germans until Scottish troops drove the Germans back 3½ weeks later, and released him.
Coleman, a food broker, visited Holland several months ago the second time and made arrangements for the brother and sister to come to the United States by boat.

 

  43

gegeven in hotel Pfister door allemaal vliegeniers van de vorige oorlog en John en ik waren geïnviteerd. We maken met een bende mensen kennis, de burgemeester (een man van 75 jaar), bankdirecteuren, managers van fabrieken en kranten etc. etc. Alles gaat broederlijk met elkaar om, echt democratisch. Om half zeven begon de borrel en om 8 uur 't diner. Daarna sprak Generaal Eaker, een van de hoogste pieten op militair gebied van de States en waarschuwde vooral voor Rusland.

Na afloop om circa 10 uur pikken we nog wat vrienden van John op en gaan in een paar bars kijken. Iedereen is reuze hartelijk en we hebben een gezellige avond. Je vindt geen

  44

Knipsel 6: Dutch Pair Repay Flier's Underground "Visit" - krantenfoto met bijbehorende tekst

Foto: Sentinel

Two Dutch underground workers who protected him from the Germans in 1944 are shown being greeted by John Coleman jr. (left), of 4455 N. Frederick Av., upon their arrival at Billy Mitchell Field yesterday. The pair, Jan Franken, 22, and his sister Anna, 19, of Tilburg, Holland, will spend a month with the former Air Forces officer.

  45

restaurants zoals bij ons. Het is maar van de ene bar aan de andere hangen maar als je er aan gewoon bent is 't wel gezellig.

 

2 Augustus

Een beetje uitslapen is op zijn tijd ook niet onaardig. We lunchen vanmiddag in een old English room en eten heerlijke kaas met omelet. Daarna gaan we winkelen en we kunnen onze ogen niet geloven. Je durft niets te kopen want twee minuten later zie je weer iets wat veel aardiger is. Annemie vindt een paar schoenen, wat toiletartikelen, en ik koop wat sokken en een pullover. 's Avonds zien we een reuze leuke show met prachtige gekleurde tekenfilm. We pikken nog wat kroegjes en gaan te bed.

  46

Knipsel 7: He "Dropped In" With Nazis Close Behind

He "Dropped In" With Nazis Close Behind

The Frankens, Jan, 22, and his sister, Anna, 19, of Tilburg, Holland, came to Milwaukee yesterday for a month's visit with a former Milwaukee officer whom they had protected from the Germans back in October, 1944. The Dutch pair is repaying a visit to them several weeks ago bij former Capt. John Coleman jr., 4455 N. Frederick Av. His first visit in the dark days of World War II was accidental. He "dropped in" on the Frankens after he parachuted from his flak-damaged Mustang fighter plane.

Met by host
They were met at Billy Mitchell Field by their host and appeared pleased at the prospects of their visit with Coleman. So far, they said, they got a thrill looking over America. But they want to get back to Holland without taking in further parts of the States.
During the war, Jan, lankily built, was in the Dutch army field security. Anna was a nurse. Today Jan is employed in his father's woolen mill and his sister is a student in a college for social work at Eindhoven.
Coleman, they said, was a splendid guest, and they liked him. In fact he was the only Allied soldier who ever "billeted" that long at their home. And he's welcome to come again and again, they said.

Guest "shot down"
The friendship was built under the strain of war but unlike many others is destined to be permanent.
Coleman, son of Mr. and Mrs. John B. Coleman, was shot down by German anti-aircraft fire Oct. 4, 1944, and remained with the Frankens until Oct. 28 when the British liberated the town. With the family he had a Dutch name, wore Dutch clothes and had a Dutch identification card. Nazi officers were quartered in the house next door and German soldiers searched the Franken home while he was there. He made his escape with the aid of the Franken family.
Capt. Coleman was a sophomore at the University of Michigan, Ann Arbor, when he enlisted. He was known as one of the 8th Air Force's top fighter pilots. He flew 87 combat missions over Europe before returning to the United States.
The former Army officer made arrangements several weeks ago for the Frankens to come to Milwaukee. They came to New York from Rotterdam by boat in nine days and then took to the air for the last leg of their yourney here.
 

  47

3 Augustus

We ontwaken tegen 12 uur en lunchen thuis met gebakken kaas en dito spek, een heerlijke combinatie. Daarna gaan Annemie en John zwemmen terwijl ik een massa correspondentie afwerk.

Ik krijg mijn eerste auto les in Amerika van Dad en voor 't eten spelen we nog een partij tennis. 's Avonds gaan we niet al te laat te bed want de volgende morgen is 't vroeg op. 't Huis naast dat waar John en ik slapen, wordt bewoond door twee jong getrouwde stellen en we moeten die avond nog binnenkomen. Zij waren aan 't pokeren en we speelden even mee. Ik ging met één dollar en 40 cent winst naar bed.

  48

Knipsel 8: Milwaukee Flier to Be Host to Dutch Who Aided Escape

Portretfoto: John Coleman jr.

Milwaukee Flier to Be Host to Dutch Who Aided Escape

Miss Annemie Franken and her brother, Jan, will arrive in Milwaukee Wednesday from their home in Tilburg, Holland, to spend a month at the home of Mr. and Mrs. John B. Coleman, 4455 N. Frederick av. The visitors were friends of Capt. John B. Coleman, jr., of the United States 8th air force during World War II.

Behind that simple paragraph is the story of a friendship built on great courage under the great pressures of war. It is the story of a young Milwaukee flier, shot down by German anti-aircraft fire, who was shielded from Nazi troops by a succession of Holland underground stations and who finally lived a month in Tilburg as a member of the Franken family. He had a Dutch name, wore Dutch clothes, and even had a Dutch identification card. Nazi officers were billeted in the house next door, and German soldiers searched the Franken home while he was there. With the help of the Franken family he escaped. And when the British finally wrested Tilburg from the Germans, he was free to return to Milwaukee.

"Must stay a month"
Coleman and his parents began writing to the Franken family as soon as mail communications were reopened. Out of that correspondence developed the Coleman's invitation to their Dutch friends. And now young Coleman is to introduce his young Dutch friends to his parents. With understandable sentiment, the senior Colemans have insisted that the Frankens must stay at least a month, since that was the time their son spent at the Franken home.
Capt. Coleman, a graduate of Shorewood high school, enlisted prior to Pearl Harbor while he was a sophomore at the University of Michigan. He was one of the 8th air force's "hot" fighter pilots. He flew 87 combat missions over Europe before returning to the United States on leave. At his own request he returned to combat duty again. On his fourth flight of this second tour of duty his plane was riddled by "flak" over Hamburg, Germany. He nursed the damaged plane across the border and then parachuted to Holland soil.

Taken to monastery
Coleman landed a half mile from barracks in which German occupation troops were stationed, but a farmer came to his aid immediately. The two hid Coleman's army clothing and equipment in a haystack. The farmer then carried one piece of clothing at a time from his home to the farm building where Coleman hid. After a short time he took Coleman into his house, but almost at once a German searching party arrived, hunting the flier. Coleman scurried out the back door as the Nazis pounded on the front. That was the first of his escapes.
From the farm he was taken to a monastery, where Catholic brothers hid him overnight and then helped him to reach another station along the "underground railway". There were two more stops before he reached Tilburg. There the Franken family became his protectors.


Nazis next door
Nazi officers were billeted next door. German boots pounded the street many times each day, and for a month Coleman never left the Franken house. When it was searched, the family hid him, fearful that his lack of knowledge of their language would betray him. He had to use an army Dutch-English language guide and of course he could not thumb through it for phrases if a Nazi officer was questioning him.
Finally the British came and Coleman was free tot leave. On Nov. 5, one month after he was shot down, his parents here received his cable: "Capt. John Coleman ecstatically announces he is no longer missing in action." And now two of the persons who made it possible for him to send that message will be guests of Coleman and his parents.

 

  49


4 Augustus
's Morgens om 8 uur op en kwart voor negen naar de kerk. Daarna rijden we naar een boerderij buiten Chicago waar we 's middags picknicken. Na 't eten maken we met de lui daar een tocht per jeep zoals je 't wel eens op de film zag; heuvel op heuvel af, door sloten en kuilen enfin echt Amerikaans. Af en toe wel wat gevaarlijk maar enig. Het is een reuze farm met paarden, koeien, marmotten etc. We treffen ook een piloot die in Holland was neergeschoten in Maart '44, daarna weggeholpen werd naar België, maar een maand later in Luik werd gepakt en tot Mei '45 in Duitse gevangenschap was. We zijn tegen 9 uur weer thuis en liggen om 10 uur in bed. 

  50

Onderschrift
In de omgeving van 't Michigan Lake

 

  51

5 Augustus

We werken 's morgens correspondentie af en na de lunch gaan Annemie en ik platen kopen in een of andere muziekwinkel waar we de hele middag zoet zijn. 's Avonds gaan we naar een film van Bing Crosby en daarna dansen we nog in een of andere tent tot één uur. Een echte Amerikaanse room met een schetterband en een negerin aan de piano.

 

6 Augustus

Vandaag gaan we weer winkelen. John, Dad en ik zijn 's middags op een lunch geïnviteerd, Ma en Annemie lunchen ergens in de stad. We zijn in een reuze gezellige club waar iedereen lid van kan zijn als hij in de eerste of tweede wereldoorlog in 't leger is geweest.

 

  52

Bijschrift

On the range. [ranch]

  53

Zeer democratisch. 's Middags wissel ik mijn cheque van 300 dollar in van Gelder en ga met Ma en Annemie verder winkelen. We kopen de Boston Store half leeg, zo iets als de Bijenkorf in Holland, alleen een beetje groter. 's Avonds komt de Candyman op bezoek met zijn vrouw, een reuze gezellig stel, en om 10 uur ongeveer gaan we wat vrienden van John ophalen en drinken nog een whisky in de stad. Annemie en Ma zijn naar een of ander concert.

 

7 Augustus

Tegen 12 uur op en lunch. Annemie en Ma gaan naar de kapper en manicure en ik schrijf wat correspondentie af. 's Avonds is er een cocktail-party bij een of andere Milwaukee kerel,

  54

Onderschrift

Op de morgen van 't vertrek naar New-York

  55

overigens een zeer aardige vent van 58 jaar, weduwman, die party's voor jongelui organiseert bij elke voorkomende gelegenheid. Het is reuze gezellig en rond 11 uur is 't afgelopen en gaan we regelrecht naar bed.

 

8 Augustus

We hebben 't rijk alleen. Ma vliegt naar haar zuster die aan kanker is gestorven en Pa en John zijn in de zaak. We maken zelf een lunch klaar en schrijven na 't eten wat. 's Avonds een diner bij Mevr. Redeen. Een reuze aardig huis en een gezellig diner maar een zeer oninteressante conversatie. Tegen 10 uur stappen we op en zoeken we nog een pub op, en dan niet al te laat te bed want de volgende morgen naar Chicago.

  56

Foto ontbreekt


Onderschrift
 

Na een bezoek aan de Michigan Beach.
 

  57

9 Augustus
Na de lunch rijden we naar Chicago. We zijn er tegen vijven en vinden nog juist tijd een strijkijzer te kopen. 's Avonds een diner in een club met dansen en zwemmen na afloop. We zijn bij kennissen van de Colemans die in een prachtig huis buiten Chicago wonen en reuze leuke mensen zijn.
 
10 Augustus
We slapen tot 12 uur, daarna lunch. Na 't eten tennissen en zwemmen we op dezelfde club, maken dan een korte visite bij andere kennissen en 's avonds na een heerlijk diner gaan we naar Barnum en Bailey, een circus met 5 ringen dat je gerust tien keer kunt zien en dan zie je nog elke keer wat anders.
 

  58


Onderschrift
Westerdam 21 Aug. t/m 29 Aug.


  59

Na afloop nemen we nog een biertje en dan naar huis. Er is bericht dat we 21 Augustus met de Westerdam weg kunnen.
 
11 Augustus
's Morgens om 10 uur naar de kerk. Na de lunch rijden we weg en de beach-party die we in Milwaukee die middag zouden hebben, wordt veranderd in een huis-party vanwege 't slechte weer. Tegen 2 uur is 't afgelopen.
 
12 Augustus
We zijn laat op. Om 12 uur zijn we special guests in een club en hebben daar een lunch. Na 't eten leest men alle namen voor met beschrijving van geïnviteerden, je moet dan
 

  60

Onderschrift
Westerdam 21 Aug. t/m 29 Aug.



 

  61

gaan staan en iedereen begint dan te klappen. We zitten aan de hoofdtafel op een verhoging en 't is net een dierentuin met een kooi apen. Annemie en ik gaan na de lunch winkelen in de Boston Store. We dineren thuis en gaan niet te laat te bed.
  
 13 Augustus
 We slapen lang, gaan na de lunch even de Ambrosia Juffrouw goeden dag zeggen en boodschappen dan nog wat. Circa 4 uur gaan we een tante van John opzoeken die non is aan een girl-school. We dineren er prima en moeten na 't eten naar 't lof. Om 10 uur thuis, nog een biertje in down-town en dan naar bed.

  62

Onderschrift
Westerdam 21 Aug. t/m 29 Aug.

  63

14 Augustus
 We slapen tot lunch. Daarna shoppen we down-town en kopen zelfs een fiets met een massa formulieren om in te vullen. 's Avonds is er een cocktail-party maar Annemie is niet erg lekker en gaat te bed. Wij hadden een stevige borrel, een heerlijk diner en daarna pokeren tot 12 uur. Nog een uurtje naar de stad en dan te bed.
  
 15 Augustus
 's Morgens 10 uur naar de kerk. Om één uur lunch op 't vliegveld en daarna een rit boven de stad met een open sportvliegtuig. 's Avonds een diner bij de zuster van Generaal Billy Mitchell, de

  64

  65

 organisator van de air-corps in de vorige oorlog. Een prachtig huis en we hadden diner in de tuin. Tegen 12 uur gingen we naar huis.
  
 16 Augustus
 Lunch in de Wisconsin club, 's middags zwommen we en 's avonds zagen we Night en Day, een prachtige gekleurde muziekfilm en we dansten nog even in Circus-room.
  
 17 Augustus
 We bezochten de rijkste mensen van Wisconsin op hun buitenhuis in Port Washington. Een heerlijk diner en daarna zwemmen in the Lake. 's Avonds ons tweede diner even buiten Milwaukee in een reuze leuke

 

  66

  67

 gelegenheid en we dansten daarna in een bar tot 3 uur.
  
 18 Augustus
 12 uur naar de kerk. Na de lunch gaat de hele familie inclusief naar de Snirkelman en zwemmen en zeilen daar en na afloop diner. Ik "sport" thuis en kon onmogelijk mee. We gingen niet al te laat naar bed.
  
 19 Augustus
 's Morgens shopping en 's middags packing. 's Avonds voor afscheid nog een borreltje in de stad gaan drinken en tegen 11 uur te bed.

 

  68

  69

 20 Augustus
 We rijden 's morgens vroeg weg met Ma en John naar Chicago waar we weer een non treffen. 't Gewone recept: de school bezichtigen en een goed diner. Na tafel rijden we naar de trein. We hebben ieder een aparte slaapkamer en dan is er een gezellige dining-room en bar. We treffen een Vlaming die al 30 jaar in Amerika woont maar nog perfect Hollands spreekt. Enkele Amerikanen laten ons mooi Amerika zien. We staan 's morgens vroeg op en bekijken de Hudson-baai.

 

  70

  71

 21 Augustus
 Na 't ontbijt zijn we in New York en komt Van Alkemade ons afhalen. We werken nog even op de broadway wat zaken af bij de Holland-Amerika lijn en lunchen dan in de stad. We kopen nog wat overhemden, stof en wat zeep.
 's Middags zitten we in de taxi naar de pier en dan komen we tot de ontdekking dat we ons sailing-permit vergeten hebben af te halen. Weer terug naar New York en kwart voor vier zijn we op de pier in plaats van 2 uur. Geen douanen; gauw kaartjes in orde maken en we zien de familie Steenbergen nog even, Floor, Riet, Tineke en Ma die Dé, een
 

  72

 

  73

 jongen van een jaar of 16, naar de boot gaan brengen die in Holland gaat studeren. Hij ligt bij mij in de cabine. Om 4 uur gaan we van wal. De boot is hetzelfde type als de Noordam, alleen is alles rond gebouwd hier. Een ronde trap, een ronde bar etc. Op de Noordam was alles recht. We gaan de eerste avond niet al te laat te bed.
  
 22 Augustus
 We ontmoeten drie leuke lui aan boord. Een is in dienst geweest met Koos Eras, Tom Caspanni en Ernest Mutsaerts. Fried Logger is zijn naam. Het is heel ander publiek overigens als op de Noordam maar toch ook wel gezellig.
 

  74

  75

 Bij Annemie ligt ook nog een jong meisje van circa 20 jaar en dan is er nog een uit Cuba ook van dezelfde leeftijd. We vinden nog een stel dat Karel Schade, Bill Janssen en heel Moergestel en Oisterwijk goed kent en met een paar Fransen en Amerikanen hebben we toch wel een aardig stel. Drie Amerikanen zijn er aan boord die ontzettend goed dek-tennissen en we spelen elke dag 2 partijen. Daarna neem je een koude douche en wring je je eigen uit. 's Avonds is 't dansen en zitten we met 't hele stel in de Lounge. Een gezellig borreltje en dan te bed.

 

  76

  77

 23 Augustus
 We treffen Vincent Eras die vertelt dat hij voor over de millioen ijzerwerk in Amerika heeft gekocht en dat dit op de Westerdam geladen is. Nu begrijp ik pas dat we zo vast liggen en dat er geen beweging in de boot te krijgen is. Bovendien is 't heerlijk weer en niemand is ziek. 's Avonds film, een borrel en te bed.
  
 24 Augustus
 Het personeel is niet zo gezellig als op de Noordam, speciaal de hofmeester en purser niet, maar dat komen we ook wel weer te boven. De stewards zijn prima.

 

  78

  79

 In de bar kunnen we maar twee pakjes cigaretten krijgen per dag en 10 cigaren. Af en toe lukt wel om te mazzelen. 's Avonds pokeren en na een uurtje in de bar te bed.
  
 25 Augustus
 Om half acht mis. Er is n.l. een pater aan boord. Daarna ontbijt en dan handjes geven. Van de meesten krijg je een pakje cigaretten. Een van die drie jongens bezorgt me een wind-proof cigarettenaansteker en nummer twee geeft me een zeep-menging cadeau om bellen te blazen. Erg geestig.

 

  80

  81

's Avonds een gezellig diner met een fles champagne en rode wijn na een gezellige borrel. We gaan niet al te vroeg te bed.
 
26 Augustus
Vies weer en we slapen maar lang. 's Middags thé dansant en 's avonds film.
 
27 augustus
Het weer klaart iets op maar 't is toch nog koud en de zee is nogal woelig. Met wat inbeelding er bij is er wel een mogelijkheid zeeziek te worden. Annemie en ik voelen ons lekker.

  82

[Hier eindigt het dagboek.]