Toen
ik nog zònne aonkommende gaast waar, unne lapes van 'n joor of dèrtien/virtien,
waar 'r b'ons int tùrp durgaons wènnig te beleeve. Tóch waar 'r
wekelijks één ding dè we nie zomar vurbè liete gaon. Dè waar saoteres
de mèrt die tot 'n uur of vier/vééf duurde.
Dor
hè'k aalt mé plezier aon t'ruggedocht.zeker ès ik mé m'n kammereuj wè
vertier zocht tusse dieje wirwar van kraome, en 'r hier of door
standwerkers aon de gang ware die d'r rappe verkooppraotjes over 't
mèrtvolk ùitstrooide ès brood vur de veugelkes, en dordur veul publiek
naor d'r toew trokke.
Vlak
neeve de kraom van 't textielmènneke, die réékelijk gesorteerd waar in
lang witte onderbokse, èllegoewd mé 'n rùitje of 'n striepke, keeper,
flenèl, hemde mé 'n splitje en skortebont, ston 'r steejvaast ok inne
mé pèrrepluuje.
Hij
verkocht ze nie alleen mar repareerde z'ok. Makte krom gebogen baleine wir
rècht en zette lèpkes op 't zwartlake doek, ès 'r hier of door 'n
skurke of 'n gaotje in zaat. Mé 'ne hoop gekwèik en gezwèij mé z'n
èirm makte'n ie dè duidelijk aon 't mèrtende volk.
'n
Vrouwke kwaam langs um te klage over d'r pèrrepluuj, die ze virtien daag
geleeje bè'm gekocht ha, want die begos nou al te roeste aon d'n handvat.
'Heur
is hier, vrouwke,' hattie gezeed naodèttie ze bekeeke ha, 'ik kan niks
vur oew doewn want dè is oew èige skuld. Dor hedde mé in de regen
geloope…!' Meej dorrop prebeerde'n ie dan wir d'aondaacht te trekke van
al die kùirende en rondkéékende mense die langs z'n kraom kwame en riep
dan over de koppe hene: 'Hedde 'n pèrrepluuj die mar èrpeldicht is,
Grardje makt 'r wir 'n nééj van! Nog stèrker! Mense! Ge zullet nie
geleuve, ik maak van 'n kaoi skònmoeier aalt nog 'n goei pèrrepluuj…!'
'n
Èndje wijerop ston 'r ok inne mé breekwèrk. Dientje van Houtem waar dur
d'r drinkglaos heen gerakt, vertelde ze, en kocht bè'm tweilf nééj
glaos. Één vur één drèijde'n ie ze zùrgvuldig in 'n sort van zaacht
pleejpepier, mar din 'r vur de vurzichtighèd nog 'ne dobbele krant umhene,
want glas is nou immaol 'n teer skoor. Hij gonk 'r gruts op zò'n
kwaliteitje in z'n kraom te hebbe want zittie: 'Zó vende ze nerres mer
vrouwke dè zeg ik oew,' en keek Dientjes enigszins wè glaozig aon. 'Dees
drinkglaos, moete weete, zen stuk vur stuk nog mé de mond geblaoze.' Dè
vond Dientje hillemaol nie èrg. 'Bende gèk,' ha ze gezeed, 'dè gif
niks, ik waas ze thuis tóch uurst ùit vur dè'k ze gao gebrùike…'
Één
kraom, òlling tèinenaon in de rééj, ston nogal in de kéék bè 't
maansvolk. Dè waar de gruunte- en fruitkraom, wor 'n vrouw aachter ston
die van de kaante van Vlééme kwaam. Ze ha iejt eweg van unne stèrke
magneet die,in plaots van éézer, maanskèirels aontrok. Ze waar groot,
breed in de skauwers en ha alles wè 'n mertvrouw moet hebbe, 'n vurkomme
zoës ge dè mar zèlde ziet en unne goeie snèbbel.
Prompt
liep Grardje Kwak saoteres unnen enkelde keer langs d'r kraom en
knoorsde'n ie wè binnesmonds: 'Dor stî ze wir mé d'r groote
hanggraniums.'
Uurst
wiese wij nie wèttie dormé bedoelde want ze verkocht hillemaol gin
bloeme. Laoter krege we in de gate dèttie hil wè anders bedoelde dan
wèttie
eigelijk
zin. Ze droeg òrbèlle tot op d'r skaauwers en ha d'r haor op zulder. Aon
unne groote toewt bovenop d'rre kop koste dè zien. Ze ha ze stèil umhog
gekèmd, 'r hier en door 'n hòrspèl ingestoke en 'r unne breeje
opzichtige baand umhene geknupt mé van alterhande kleurre d'r in. Mé
haand en voewt en veul verbaal geweld prebeerde ze ied're week wir d'rren
handel te slééte, die neeve de gruuuntes ok beston ùit appelesiene,
pirre, mèrketons, verskèije sorte appel en unnen enkelde keer ok nog
ùit drùive.
Alhoewel
sommigt maansvolk dik meer oog ha vur heur ès vur d'rren handel ha ze,
mé alles wè ze te bieje ha, toch 'ne goeie umzet.Ès ze saoteres laot in
de maomiddeg wir op huis aon din waar ze òlling 'los'.
Vurral
waar dè 't geval in de zommermaonde. Dan ston z'r in de kraom wè lochjes
gekleed bè. Diksented mé zò'n diep ùitgesneeje durwèijbloeske aon,
witte nie, zòdèt gelijk nog meer toew z'n rècht kwaam. Ja, ze din 'r
alles aon um mar goewd in de kééker te bléé've staon vurral bè 't
mannelijk mèrtpubliek.
En
gehaaid ès ze waar ha ze de mist gevraogde appel, pirre of appelesiene
zò
wijd èst kos veur in de kraom ligge op d'uurste rééj en wel zó, dè ze
mé d'rren hille vurgevel òlling veurover moes gaon hange um 'ne klant te
kunne hèlpe. Dan viel 'r van bovenaf 'n kùlleke zó groot, dètter 'n
theekumke in gepaast zò hebbe. Sommigte van die bliekende maanskèirels
rakte dan zò van d'r stuk dè ze 't wisselgeld, wè ze t'rugkreege, ùit
d'r haand liete valle umdè ze mènde efkes te moete kééke naor iets wor
z't nie verlorre han.
Nee,
de mèrtvrouw hagget ammel zatgoewd vur mekare. Ze sprèijde nie alleen
d'rren handel t'n toon mar ok d'r èige, en 't verkocht nog goewd ok nog
ok.
Begos
't evvel hèrfst te worre en de blaojer van lieverleej te valle, dan liep
nie alleen d'rren umzet t'rug, mar ok de glurende belangstelling van al
die maanskèirels die ied're week in de buurt van d'r kraom liepe te
òzzikke. Dan ha ze in plaots van d'r lochte zommer kliròzziej 'n dikke
wolle slobbertrùi aon vur tege de kaauw, mé 'ne hooge boord…!