Nieuwe Tilburgse Courant - zaterdag 5 augustus 1961

 

 

Toen Tilburg nog een "boerendorp" was

 

Er is wel iets veranderd!

 

Ook in 1890 bestonden er al verfraaiingsplannen

 

 

Bij het speuren naar oude gegevens over onze stad komen we herhaaldelijk feiten tegen, die we nu opmerkelijk noemen. Zo de telefoon, zo'n alledaags ding voor ons. Maar pas op 1 juli 1890 vinden we de ingebruikstelling van de telefoon voor Tilburg vermeld. In dat zelfde jaar werd bij het gemeentebestuur concessie aangevraagd voor het oprichten van een abattoir door de heren Festen uit Heeswijk en Godfernaux te Parijs. Verfraaiingsplannen zijn al evenmin iets nieuws. In 1890 bracht men reeds voorstellen in de gemeenteraad over de Spoorlaan, over "'t Ven" (nu Piusplein) en de Veldhoven, waar men een kiosk wilde. Het geschiedde bij monde van de heren Van Spaendonck en Eras. Eind 1890 nam de heer Quirinus Beljaars op 87-jarige leeftijd ontslag als gemeentesecretaris. Zijn salaris was toen f 2200 en hem werd een pensioen van f 1500 's jaars toegekend als een billijke erkenning van de diensten gedurende een lange reeks van jaren aan de gemeente Tilburg bewezen.

 

Secretarie

Als we de tegenwoordige huisvesting van het secretariepersoneel vergelijken bij die tijd, dan begrijpen we niet goed, dat het nu nog niet goed genoeg is. Hoe het toen was? Men schreef: "Op het stadhuis van de grootste stad der grootste provincie ziet het er allesbehalve grootsteeds uit. Terwijl andere localen van bedoeld gebouw worden ingenomen door instellingen, die er niet thuishoren, is de secretarie niets meer dan een onooglijke doorloop naar de burgemeesterskamer, of juister gezegd: het burgemeesterskamertje. Wil men ongehinderd de gemeentesecretaris spreken, dan vindt men daartoe niet eens gelegenheid. Behalve door de commiezen, die er als frères et compagnons met de conciërge aan dezelfde stedelijke lessenaar staan, ziet ge er u gewoonlijk ook nog omringd door enige afgevaardigden van het klompendragend publiek, voor wier belangen van allerlei aard de secretarie een refugium schijnt. Alles doet er u, in plaats van aan een stad van betekenis, aan een groot boerendorp denken." Met deze woorden schilderde op 9 januari 1891 een medewerker aan de "Nieuwe Bredasche Courant", die zich Simplex ondertekende, in een zijner vele "Brieven uit Tilburg" (VI) de toenmalige situatie. (En nu ik dit schrijf, zie ik nog die lessenaars, hoog en met schuin vlak aan weerszijden, dat men kon opklappen om er een en ander onder te bergen. Jaren later zijn er gebruikt op de afd. bevolking, waar de heren Vuysters, De Louw, Nolleke Sanders e.a. aan werkten.)

 

3 februari 1891 was de viering van het 25-jarig bestaan der Koninklijke Rijks Hogere Burgerschool Willem II te Tilburg, waar toen dr. Horn van den Bos directeur was. Op 15 september 1864 dagtekende de akte van schenking, wat het gebouw betreft, en reeds op 6 december 1865, de verjaardag van koning Willem II, verscheen het besluit in de Staatscourant, dat Tilburg met een school van vijfjarige cursus begunstigde. 2 februari daaropvolgend werd de school als geopend beschouwd.

 

Werkmeestersbond en beroepsscholing. 11 februari 1891 is alhier een vereniging van schoenmakersbazen opgericht, hoofdzakelijk met het doel om de belangen der schoenmakerij te bevorderen. De voornaamste schoenmakersbazen zijn tot deze vereniging toegetreden. Al deze vaklieden hebben gezamenlijk enige tijd onder leiding van een bekwaam leraar te Waalwijk een cursus gevolgd met het beste succes, en het doel hunner vereniging is nu zich in het vak verder te bekwamen.

 

Trappistenbier

Reeds in februari 1891 werd 'n tweede brouwerij voor de paters Trappisten aanbesteed voor de prijs van f 8289 door P. Clercx. De heren "Bierbrouwers van het katholieke Noord-Brabant" kwamen hiertegen in het geweer. Zij zonden o.a. een circulaire aan hun collega's en belegden een protestvergadering in de zaal van de Liedertafel op 12 maart 1891 te half vier. Men wilde gezamenlijk "met alle weldenkende lieden de handelingen van genoemd klooster afkeuren". Het voorlopig comité werd gevormd door: Jacq. van Roessel, president, Tilburg; Arn. Witlox, vice-president; W. v. Leeuwen, Boxtel; H.M. Smits, Oosterhout; J.J. Brouwers, Rijen; Jos Heuvelmans, Middelbeers; A. Somers, Oirschot; A. Hamer, firma Van Kol & Cie, Eindhoven; en A. van den Boer, secretaris, Tilburg. Hoe 't verliep heeft de tijd geleerd: de Trappisten brouwen nog steeds volop, maar van de anderen bleef niet veel over.

 

De Sociëteit Philharmonie vierde 25 september 1890 haar 50-jarig bestaan reeds. Zij heeft zich dus door de tijden heen weten te handhaven.

 

Het St. Jozefgesticht, onderafd. van het St. Elisabethgesticht, werd in 1887 geopend ter opname van oude en gebrekkige mannen en vrouwen. In 1890 was het al te klein, toen er reeds 83 personen verpleegd werden en aan veel plaatsingsaanvragen niet meer voldaan kon worden. De uitgeschreven lening tegen 3% was vlug voltekend. Vergelijk een en ander eens met de tegenwoordige toestand.