Foto © Frans Goddijn

  

De website over Jan Elemans en zijn werk wordt geredigeerd door Ed Schilders met toestemming van de erven Elemans.

Alle bijdragen van andere auteurs verschijnen met hun toestemming.

 

 

Publicaties over Jan Elemans

Redactie tijdschrift Brabants, 2019

In memoriam Jan Elemans, door Cor Swanenberg 

Van boerenzoon tot taalkunstenaar - In memoriam Jan Elemans (1924 – 2019)

 

Geboren als boerenzoon in het kleigebied aan de Maas, lijkt Jan aanvankelijk voorbestemd om priester te worden. In 1938 heeft hij het Land van Ravenstein al verlaten voor de gymnasiale opleiding aan de Abdij van Berne, het seminarie der Norbertijnen in Heeswijk. Hier ontmoet hij neerlandicus Anselmus van der Biezen, kenner van het Meierijs en correspondent van de Amsterdamse Dialectencommissie. De jongen, niet echt geroepen tot het priesterschap, zegt daarover later: ‘de genademiddelen van onze Moeder de H. Kerk moeten het afleggen tegen de inmiddels ontwaakte hormonen’. In 1943 komt Jan weer thuis. Om de Arbeitseinsatz te ontlopen, moet de jongeman onderduiken in Megen. Daar volgt hij bij de Franciscanen zijn laatste klas op Gymnasium Sint Antonius.

Na een succesvol, maar moeizaam kandidaatsexamen in Nijmegen begint hij zijn gedichten te publiceren in het studentenblad Vox Carolina. In 1952 verschijnt zijn debuutbundel: De Keerakker. Nu nog even het doctoraal…!

In 1958 verschijnt dan het proefschrift over de taal van zijn thuis: Woord en wereld van de boer; Een monografie over het dialect van Huisseling. Hierin beschrijft hij het dialect van de omgeving van Ravenstein nauwkeurig. Het zal de start zijn van een hele reeks boeken, verhalen en gedichten van zijn hand. Met boeken als Waarom pa mijn moeder de enige kazemat noemde in Nederland die deugde, De muze op klompen, Groeten uit het land van At en Moem, Tempel van Zeus, Zeepbellen in de zon en Het Haargetouw timmert hij aan de weg, maar krijgt weinig erkenning.

In 2009 voltooit Elemans zijn dialectonderzoek met In het vuur van het gesprek.

In 2015 publiceert hij De Nijmeegse Ferguut, een prachtig autobiografisch boek beginnend met een motto, ontleend aan Ferguut, de ridderroman uit de fabelkring van de Ronde Tafel. De schrijver identificeert zich met de hoofdfiguur uit deze door neerlandici meest geliefde en minst gelezen Middelnederlandse tekst.

Ted Boekelman, de vrouw van Jan, staat mede aan de basis van dit boek, zo lezen we, omdat zij ‘de tekst nog wist los te wikkelen uit een ontredderd handschrift’.
De schrijver/dichter Jan Elemans heeft veel meer erkenning verdiend dan hij ooit kreeg.